راهنمای ترویج خواندن کودک ۶ تا ۹ سال
سنین ۶ تا ۹ سالگی، دوره‌ای حیاتی در یادگیری و تثبیت مهارتهای سواد است. کودک در این سال‌ها خواندن را نه‌تنها می‌آموزد، بلکه به‌تدریج از آن لذت می‌برد و از کتاب به عنوان ابزاری برای کشف جهان بهره می‌گیرد.
در این دوره، کودک با تقویت مهارتهای شنیدن، بیان کردن، خواندن و نوشتن، دایره واژگان خود را گسترش می‌دهد و درک مفاهیم را عمیق‌تر تجربه می‌کند.
📘 چگونه کتاب را با کودک ۶ تا ۹ ساله سهیم شویم؟
|
راهکار |
توضیح |
|---|---|
|
بلندخوانی مشارکتی |
شما بخوانید، سپس از کودک بخواهید جمله‌هایی را با صدای بلند بخواند. بدون اجبار. |
|
گزینش کتاب توسط کودک |
اجازه دهید خودش کتاب دلخواه را از کتابخانه یا کتاب‌فروشی انتخاب کند. |
|
خواندن مستقل را تشویق کنید |
کتاب‌های آسان‌خوان را در اختیارش بگذارید و از او بخواهید برای شما بخواند. |
|
گفت‌وگو درباره کتاب |
پس از خواندن، درباره شخصیت‌ها، ماجراها یا پایان داستان گفت‌وگو کنید. |
|
فعالیت‌های بعد از خواندن |
نقاشی، نمایش، ساخت کتاب تصویری، یا نوشتن پایان متفاوت برای داستان. |
📚 چه کتاب‌هایی برای کودکان ۶ تا ۹ سال مناسب‌اند؟
|
نوع کتاب |
ویژگی‌ها |
|---|---|
|
کتاب‌های داستانی تصویری بلندتر |
با خط داستانی قوی، شخصیت‌پردازی ساده و پیام‌های روشن. |
|
کتاب‌های غیرداستانی ساده |
موضوعات جذاب مانند حیوانات، فضا، اختراعات، بدن انسان و طبیعت. |
|
کتاب‌های شعر، ترانه و متل |
به‌ویژه آن‌هایی که با زبان بازی می‌کنند و قابل تکرار هستند. |
|
کتاب‌های الفبا و اعداد خلاقانه |
برای تقویت سواد پایه به‌صورت غیرمستقیم. |
|
مجموعه‌کتاب‌های آسان‌خوان (در چند سطح) |
مناسب برای تقویت خواندن مستقل و افزایش اعتماد به نفس. |
|
قصه‌گویی شبانه |
گفتن داستان از حافظه یا ساختن قصه‌های تخیلی پیش از خواب. |
✨ چرا این دوره مهم است؟
-
تقویت عادت مطالعه در خانه
-
شکل‌گیری درک عمیق‌تر از مفاهیم داستانی و غیر داستانی
-
افزایش استقلال در انتخاب و خواندن کتاب
-
گسترش واژگان و مهارتهای نوشتاری
📌 نکته‌هایی برای والدین
-
روزانه ۱۵ تا ۲۰ دقیقه به خواندن اختصاص دهید.
-
به تفاوت‌های فردی در سرعت خواندن احترام بگذارید.
-
اگر کودک از واژه‌ای یا مفهومی سر درنمی‌آورد، صبورانه توضیح دهید.
-
به هیچ‌وجه خواندن را با تهدید یا تنبیه همراه نکنید.
-
اجازه دهید کودک درباره کتاب‌هایی که دوست ندارد، نظر دهد.
موش کوچولو عاشق بافتن است. سرانجام روزی یکی از کلاف های زن مزرعه دار نصیبش می شود و دوستانش هم به او کمک می کنند تا به آرزویش برسد. جوجه تیغی دو تا از تیغ هایش را به او می دهد تا از آن ها به جای میل بافتن استفاده کند. موش کوچولو در حال بافتن به سوی خانه اش به راه می افتد و چنان غرق کارش است که اگر قورباغه و سنجاب مواظبش نبودند ممکن است اتفاق بدی برایش بیفتد.
دوشنبه, ۲۱ دی
آموزش ریاضی پایه به کودکان پیش دبستانی و دبستانی یکی از دشوارترین کارها در هر نظام آموزشی در جهان امروز است. زبان ریاضی، منطقی است و کودکان با زبان منطقی سروکار ندارند. در ایران امروز اما این دشواری برجسته تر است، زیرا از همان نام ریاضی که برای این کودکان شناخت پذیر نیست، مشکل شروع می شود و تا نام های شکل ها و مناسبات در ریاضی ادامه می یابد.
چهارشنبه, ۱۶ دی
قصه از جایی شروع شد که بادبادک فلوید لای شاخ و برگ درختی گیر کرد. او برای پایین آوردن بادبادکش اول لنگه کفش نازنینش را به سمت بادبادک پرتاب کرد، اما آن هم لای شاخ و برگ درخت گیر کرد و مجبور شد برای پایین آوردنش، آن یکی لنگه کفشش را هم پرتاب کند ولی آن هم گیر کرد. برای پایین آوردن کفش‌هایش، گربه‌اش را پرتاب کرد که آن هم بالای درخت گیر کرد و برای پایین آوردن گربه‌اش نردبان را پرتاب کرد و...
شنبه, ۵ دی
خرس و پرنده بهترین دوستان هم‌دیگرند. آنها با هم در وسط جنگلی زیبا زندگی می‌کنند. اما کسی که همیشه سخت کار می کند خرس است و پرنده فقط آواز می‌خواند. در شبی برفی خرس مجبور می‌شود برای پیدا کردن هیزم به جنگل برود. خرس دیر می کند و پرنده نگران می‌شود و به دنبال دوستش می‌رود...
دوشنبه, ۳۰ آذر
پرداختن به اسطوره‌های کهن ایرانی از جمله آرش یکی از دغدغه‌های نویسندگان و شاعران ایرانی بوده است. این بار «محمدهادی محمدی» نویسنده و نظریه‌پرداز شناخته‌‌شده‌ی ادبیات کودکان در طرحی نو اسطوره‌ی آرش را با نام «آرش کماندار» در دو جلد وزیری بازآفرینی خلاق کرده است. این کتاب که با کیفیت بالا و با تصویرگری‌های زیبای «ندا راستین‌مهر» به چاپ رسیده است لذت آشنایی با این داستان کهن را دوچندان می‌کند و می‌تواند هدیه‌ای ارزنده برای کودکان و نوجوانان و حتی بزرگسالان به شمار آید.
شنبه, ۲۸ آذر
تنهایی آدم هایی که پیرشده اند هر کدام به شکلی است. این کتاب از دریچه ی نگاه یکی از آن هاست. سارای پیر مهربان، که هر روز سوار شدن کودکان به اتوبوس و رفتن شان را به مدرسه می بیند، از آن گوشه پسری را می بیند تنها، به تنهایی خود سارا، که بچه هایش بزرگ شده و از کنارش رفته اند. دست های پسرک سرد است و می لرزد. سارا دوست دارد حداقل لبخندی از این کودکان ببیند؛ لبخندی که با آن کمی از تنهایی دربیاید. با دیدن این صحنه، یک فکر بکر به نظرش می رسد.
دوشنبه, ۲۳ آذر
گذشتگان گفته اند، پدربزرگ کسی است با انبوهی از نقره در موهایش و طلایی در قلبش. با درست کردن نوشته – عکس (Photo Essay) احترام گذاشتن به پدربزرگ را به فرزندتان آموزش دهید. نوشته ها و قصه های شخصی و خانودگی، به کودکان کمک می کند مهارتهای نگارش مانند داستان سرایی، داستان سرایی، تعیین توالی، و سازماندهی را بیاموزند. این دست نوشته ها، هدیه ی ارزشمندتری برای پدربزرگ از یک دست لباس گرم یا یک جفت جوراب خواهد بود.
یکشنبه, ۲۲ آذر
پیش از این، گفت وگویی با عبدالحسین وهابزاده، پایه گذار نخستین مدرسه طبیعت در ایران در شهر مشهد (مدرسه طبیعت «کاوی کُنج») و ترویج‌گر ایده این گونه مدرسه ها داشتیم. در ادامه این گفت وگو به سراغ یکی دیگر از بنیانگذاران و مدیر این مرکز رفته‌ایم.
محمد قائم‌پناه در سال ۱۳۵۸ زاده شده است. وی پیش از مدیریت مدرسه طبیعت «کاوی کنج»، فعالیت‌های گوناگونی در حوزه‌های مختلف حفاظت از محیط زیست و حقوق حیوانات داشته است، از جمله همکاری در راه اندازی و اداره دو رستوران ویژه گیاهخواران در مشهد، همکاری در برنامه ترویج دوچرخه به عنوان بهترین وسیله رفت وآمد درون شهری (باشگاه شهر دوچرخه)، برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های گوناگون درختکاری و پاک سازی طبیعت، فعالیت در حوزه نجات سفره های آب زیرزمینی مشهد و ...
دوشنبه, ۹ آذر
کتاب های مجموعه شش جلدی «اولین کتاب علمی من» به ترتیب عبارت است از «گربه کوچولو سفید و قورباغه»، «گربه کوچولوی سفید و شاپرک»، «گربه کوچولوی سفید و جیر جیرک»، «گربه کوچولوی سفید و حلزون»، «گربه کوچولوی سفید و پرنده»، «گربه کوچولوی سفیدو خفاش».
سه شنبه, ۳ آذر
موزه ملی ملک مدتی است که کارگاه و تور قصه‌گویی «باغ قصه‌ها» را برگزار می کند تا کودکان را با گنجینه ی ادبیات کهن ایران آشنا کند.
سه شنبه, ۳ آذر
هردو قصه ی کتاب یک مضمون دارند: زیاده خواهی. یکی درباره ی زیاده خواهی در قدرت است و یکی درباره ی زیاده خواهی شخصی و کودکانه .
دوشنبه, ۲ آذر
ترکیب میان آموزش و زیبایی یکی از دغدغه های همیشگی والدین، مربیان و کارشناسان ادبیات کودک، به ویژه ادبیات مربوط به خردسالان، بوده است؛ این که اثری در اختیار کودک خردسال قرار گیرد، در عین آموزنده بودن، بتواند لحظاتی خوش و ویژه نیز برای او بیافریند دغدغه ای مهم و قابل توجه است.
دوشنبه, ۲ آذر
این مجموعه سعی کرده است تا راهنمایی عملی باشد برای آموزش و تشویق بچه ها، برای دسترسی به تغییرات مثبت و شاد در زندگی. این کتاب ها، در چند صفحه ی اول، راهنمای مفصل و دقیقی برای پدران و مادران دارند تا ویژگی های بیماری را بشناسند، اطلاعات دقیقی درباره اش داشته باشند، و دلایل به وجود آمدن مشکل و شیوه ی بر طرف کردنش را بدانند. پیشنهاد شده است، برای کودک، یک دفتر تمرین فراهم شود. هر کتاب شیوه ی برخورد با بیماری متفاوتی را مطرح کرده است؛ مثلا، در مورد غرغر کردن، بر اساس روش های شناختی.
شنبه, ۲۳ آبان
به بهانه آغاز به کار نخستین مدرسه طبیعت در ایران که در حال حاضر به شکل یک مرکز فوق برنامه فعالیت می‌کند، به سراغ عبدالحسین وهابزاده، موسس و راهبر این مدرسه رفته‌ایم تا بیش تر با زمینه ذهنی و ضرورت برپایی این‌گونه مدرسه ها آشنا شویم.
عبدالحسین وهابزاده از صاحب‌نظران برجسته محیط‌زیست در ایران به شمار می رود و دیدگاهی بوم شناختی - فرهنگی دارد. او محیط زیست و دگرگونی های آن را تنها پدیده‌ای بوم شناختی نمی‌داند و به کنش‌های فرهنگی و اجتماعی مربوط به آن نیز توجه دارد. وهابزاده زاده ی سال ۱۳۲۶ در سبزوار است. او درجه کارشناسی ارشد خود را در رشته بوم شناسی از دانشگاه ایالتی آیوا امریکا گرفته است و ۴۰ سال است که در دانشگاه‌های مختلف ایران بوم شناسی و علوم زیستی تدریس می کند.
سه شنبه, ۱۹ آبان
طبیعی است که وقتی یک بچه دارید یا حداکثر دو تا، همه تمرکزتان روی آن ها خواهد بود؛ تمرکز بر اینکه چه می‌خورند و چه می‌پوشند و چه می‌آموزند و اینکه نکند کودکان‌تان جایی دور از چشم شما آزار و اذیت، به ویژه آزار و اذیت جنسی ببینند.
قاطعانه نمی‌شود گفت کمتر شدن تعداد کودکان در خانواده مراقبت والدین از فرزندان را وسواس‌گونه کرده یا ناامن‌ترشدن جامعه موجب این پدیده شده است. به‌هرحال، یکی از مهم‌ترین مسائل خانواده‌ها این است که چگونه درباره جنسیت و خطراتی که ممکن است کودکان‌شان را تهدید کند با آنها گفت‌وگو کنند و به آنها آموزش بدهند.
طبیعی است که بسیاری از والدین ندانند چگونه می‌شود بدون آشفته و ناامن‌کردن دنیای کودک به او آموزش داد. با شیوا دولت‌آبادی، دانش‌آموخته دکترای روان‌شناسی، رئیس هیأت‌مدیره انجمن روان‌شناسی ایران، رئیس هیأت‌مدیره و مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق کودکان، در‌این‌باره گفت‌وگو کرده‌ایم:
شنبه, ۷ شهریور
تنوع‌زیستی موجود بر کره زمین بر حیات انسان و دیگر موجودات زنده اثرگذار است، اما این ارتباط به ندرت قابل درک و مشاهده است. به همین خاطر، انسان‌ها متوجه اثرگذار بودن فعالیت‌هایشان (هر چند کوچک) بر محیط زیست جهانی نیستند. محیط زیست امروزه بیش از هر زمان دیگری به سمت نابودی پیش می‌رود. کره زمین به ساکنانی نیاز دارد که در هم تنیدگی روابط اشکال مختلف حیات بر کره زمین را درک کنند، نسبت به مسایل و مشکلات محیط‌زیستی حساس باشند، دانش کافی درباره محیط‌زیست و تنوع زیستی اطراف خود داشته باشند و علاوه بر آن بتوانند مشکلات موجود را تشخیص دهند و فعالانه برای حل آن بکوشند.
سه شنبه, ۳ شهریور
کریس ریدل، نویسنده ی پیشین مرکز مطالعات کودکان خیریه بوک تراست، تصورهایی را خلق و از کودکان دعوت کرده است که برای این تصاویر داستانی بنویسند.
چهارشنبه, ۲۸ مرداد
در کلاس، کتابی برگزینید که همه کودکان گروه با شخصیت های آن آشنایی دارند. این فعالیت به آن ها امکان می دهد به بررسی عمیق تر شخصیت های کتاب و تأمل بر رفتارها و خصوصیات آن ها بپردازند.
چهارشنبه, ۲۸ مرداد
طبیعت در بخش عمده‌ای از تاریخ تکامل انسان یکی از مهم‌ترین زمینه‌هایی بوده که کودک در طی سال‌های حساس و تاثیرگذار بلوغ خود با آن سر و کار داشته است.
تجربه مستقیم و غیرمستقیم طبیعت یکی از تاثیرگذارترین عناصر رشد فیزیکی، عاطفی، ادراکی و حتی اخلاقی انسان بوده و احتمالا در آینده نیز چنین خواهد بود. به رغم چنین امکانی، آگاهی علمی از تاثیر و اهمیت طبیعت در طی مراحل مختلف کودکی به طرز چشمگیری پراکنده و ضعیف است. مثلا در مورد پرسش‌های زیر چندان چیزی نمی‌دانیم:
سه شنبه, ۲۷ مرداد
پدید آورنده در سه اثر که دو عنوان آن کتاب نارنجی و کتاب سبز نام دارد، طراحی و رنگ آمیزی را به گونه ای خلاق با کودک کار می کند. و بدین ترتیب کودک نه تنها قلم دست گرفتن را تمرین می کند بلکه در بسیاری موارد باید فکر کند و سپس دست به کار شود.
یکشنبه, ۴ مرداد
کتاب حفره لایه ازون از مجموعه کتاب های محیط زیست خطرناک ما است که درباره ی لایه ازون، تاثیرات گازهای گلخانه ای، تابش فرابنفش بر پوست انسان و به خطر افتادن محیط زیست اطلاعاتی به مخاطب می دهد.
یکشنبه, ۴ مرداد
مجموعه هفت داستان طنز که شخصیت آن هزارپایی است به نام کوتی‌کوتی که ماجراهایی برایش رخ می‌دهد همانند آنچه که در زندگی روزمره هر کودکی رخ می‌دهد. برای نمونه خودش را به بیماری می‌زند تا مدرسه نرود ولی دستش رو می‌شود یا زمانی که تب می‌کند و پدر ناچار می‌شود سر کار نرود تا با کمک هم پاهای او را پاشویه کنند... .
یکشنبه, ۴ مرداد
این کتاب یک کتاب کار است که به پدران و مادران و آموزگاران کمک می کند تا هفت عادت خوب را در کودکان نهادینه کنند. در مقدمه کتاب آمده است این کتاب قدرت زندگی براساس اصول را به کودکان نشان می دهد اصولی مانند احساس مسئولیت، برنامه ریزی، احترام به دیگران، کار گروهی و اعتدال. این اصول جهانی هستند و اکنون بیش از هر زمان دیگری مورد نیازند.
دوشنبه, ۱۵ تیر
مجموعه ۵ داستان کوتاه درباره ی موش کوچولویی است به نام موموشی. موموشی با مامان و بابا موشی زندگی می کند، او هر بار در لابلای ماجرایی که برایش پیش می آید تجربه ای جدید به دست می آورد. او تمثیلی از یک کودک است، گاه فکر می کند بزرگ شده و می تواند مستقل باشد ولی هنوز به مادرش نیاز دارد، یا زمانی که دلش می خواهد خیلی زود بزرگ شود و تجربه های جدیدی را کسب کند ولی ننه موشی او را به شکیبایی دعوت می کند.
سه شنبه, ۲ تیر