کودک و طبیعت

عنوان لاتین
Children and nature : psychological, sociocultural, and evolutionary investigations

طبیعت در بخش عمده‌ای از تاریخ تکامل انسان یکی از مهم‌ترین زمینه‌هایی بوده که کودک در طی سال‌های حساس و تاثیرگذار بلوغ خود با آن سر و کار داشته است.

تجربه مستقیم و غیرمستقیم طبیعت یکی از تاثیرگذارترین عناصر رشد فیزیکی، عاطفی، ادراکی و حتی اخلاقی انسان بوده و احتمالا در آینده نیز چنین خواهد بود. به رغم چنین امکانی، آگاهی علمی از تاثیر و اهمیت طبیعت در طی مراحل مختلف کودکی به طرز چشمگیری پراکنده و ضعیف است. مثلا در مورد پرسش‌های زیر چندان چیزی نمی‌دانیم:

  • آیا کودکان کم سن و سال واقعا ارتباط عمیقی با جهان طبیعت برقرار می‌کنند یا این ادعا صرفا یک اسطوره است؟
  • خاستگاه تکاملی رابطه کودکان با طبیعت کدام است؟
  • تعهد و حساسیت کودکان نسبت به محیط چگونه شکل می‌گیرد و استدلال آن‌ها در ارتباط با طبیعت و مسایل زیست‌محیطی به چه ترتیب است؟
  • آیا حیوانات این امکان را فراهم می‌کنند که کودکان از رهگذر آن نسبت به طبیعت فاقد شعور نیز حس مراقبت پیدا کند؟ در مورد سایر انسان‌ها چه‌طور؟
  • آیا در مورد کمیت و کیفیت تماس کودکان با طبعیت نیازها و آستانه‌های رشدی خاصی وجود دارد؟
  • اهمیت نسبی تجربه مستقیم، غیرمستقیم و نمادین تجربه طبیعت طی دوران کودکی تا چه اندازه است؟
  • آیا این واقعیت که امروزه فرصت‌های تجربه مستقیم ارتباط با نظام‌های طبیعی سالم برای کودکان به طرز قابل توجهی کمتر شده اهمیتی دارد؟
  • اهمیت برخورد فزاینده کودکان با طبیعت از طریق واسطه تکنولوژیکی نظیر تلویزیون و کامپیوتر کدام است.

پدیدآورندگان کتاب کودک و طبیعت تلاش کرده‌اند با گردآوری و جمع‌بندی مجموعه‌ای از پژوهش‌ها و مقاله ها، به پاسخ این پرسش ها و مسایل دیگر مربوط به رابطه کودک و طبیعت و وابستگی‌اش به جهان طبیعی بپردازند.
کتاب ١٢ فصل دارد: ١) نخستی‌ها و طبیعت: زیست‌گرایی به عنوان یک الگوی عمومی، ٢) دنیای بوم‌شناختی کودک، ٣) تکوین زیست‌شناسی عامیانه: نگاهی بر فهم کودکان از طبیعت از منظر علوم شناختی، ٤) وابستگی کودک به طبعیت: ساختار، رشد و مشکل فراموشی نسلی زیست‌محیطی، ٥) تجربه طبیعت: اثر آن بر تکوین عاطفی، شناختی و ارزشی کودکان، ٦) حیوانات: پلی به سوی مراقبت از طبیعت، ٧) حیوانات در آموزش‌های درمانی: راهنمای وضعیت آستانه، ٨) لکه‌های زمان: شیوه چندگانه بودن در طبیعت در کودکی، ٩) نوجوان و محیط‌طبیعی: وقت استراحت؟، ١٠) نوجوانان و هویت بوم‌شناختی: حضور در طبیعت دست نخورده، ١١) اقتصاد سیاسی و بوم‌شناسی دوران کودکی و ١٢) بهشت در یک قطعه زمین رها: مکان‌های خاص، گونه‌های زیستی و کودکان در همسایگی طبیعت
هر فصل شامل مجموعه‌ای از مقاله های مرتبط و در پایان جمع‌بندی، نتیجه‌گیری و  یا یادداشت پدیدآورندگان کتاب است. مقالات بر سه دیدگاه کلی متمرکز شده‌اند: ١) اهمیت تکاملی طبیعت طی دوران کودکی، ٢) دیدگاه روان‌شناختی و ٣) دیدگاه اجتماعی و فرهنگی. پدیدآورندگان کتاب معتقدند هیچ کتابی به تنهایی قادر به پوشش همه جوانب موضوعی چنین دشوار، چند رشته‌ای و ناشناخته نیست. اما امیدوارند کتاب نقطه شروعی برای دیگر پژوهشگران و علاقمندان باشد تا به موضوع ارتباط کودک و طبیعت بپردازند.

برگردان
عبدالحسین وهاب زاده, آرش حسینیان
تهیه کننده
برگرفته از مقدمه کتاب
سال نشر
1392
نویسنده
Peter Kahn, Stephen R Kellert, پیتر کان, استفن کلرت
Submitted by editor3 on