در این گزارش بخش های خوب سه نشریه ی سروش خردسالان شماره ۴۵، نبات کوچولو شماره ۵۱، نشریه قلک شماره ۱۷ از دید گروه بررسی نشریات شورای کتاب کودک معرفی شده است.
سروش خردسالان شماره ۴۵
شعر
عنوان: جیغ
شاعر: زهرا موسوی
تصویرگر: گلاره صادقی
وااای بازم صدای جیغ بلند شد! اگر بچه ها می دانستند وقتی جیغ می زنند چه شکلی می شوند شاید کمتر این کار را می کردند.
شعر جیغ آهنگین همراه با تشبیه های ملموس (داغ مثل آتش و لرزان مثل ژله) کوتاه و پر از تخیل مناسب گروه سنی خردسال است. تصویر ساده، طنزآمیز و هماهنگ با شعر دیده می شود.
تصویر خوانی
عنوان: کلاغ و پیرمرد
نویسنده: جعفر توزنده جانی
تصویرگر: محمد حسین توکلی
در یک روز پاییزی پیرمردی با کلاه و شال گردن و عصا به پارک می رود. باد کلاه و شال گردن اش را می برد. کلاغ آن ها را به او برمی گرداند. حالا آن ها با هم دوستند.
تصاویر واضح و گویا در این داستان تصویری به کودک فرصت می دهد با خلاقیت خود قصه گویی کند.
نبات کوچولو شماره ۵۱
داستان
عنوان: کره الاغ جفتکی
نویسنده: محمدرضا شمس
تصویرگر: نیلوفر برومند
کره الاغ خیلی دوست داشت جفتک بیندازد، ولی خوب هر کاری جایی دارد. برای همین هم خیلی وقت ها جفتک انداختن های او باعث خرابکاری و خجالت مادرش می شد. برای همین قرار شد هر وقت الاغ کوچولو هوس جفتک انداختن کرد، از مادرش بپرسد که جفتک بیندازد یا نیندازد.
داستان با زبانی ساده و طنزآمیز به کودک می آموزد که هر کاری جایی دارد و در صورت ندانستن می توان از بزرگترها پرسید. شخصیت پردازی کره الاغ به کودک اجازه می دهد بخوبی با او همذات پنداری کند.
عنوان: داداش گرگی ها
نویسنده: پاسکال شانل
تصویرگر: برتا تکنراب
مترجم: علی محمد سادات
دو بچه گرگی که در یک شب سرد زمستانی به دنیا آمده بودند خاکستری و پنجه سیاه نام گرفتند. آن ها هم از لحاظ ویژگی های ظاهری و هم توانمندی های فردی متفاوت بودند. خاکستری دایم فکر می کرد پنجه سیاه بیشتر مورد توجه دیگران است. یک شب وقتی روباه ها به گرگ ها حمله می کنند خاکستری، پنجه سیاه را نجات می دهد.
نویسنده به خوبی توانسته است به توانایی های فردی و مقایسه نکردن خود با دیگران اشاره کند. زبان ساده، تصویرها زیبا، گویا، مکمل متن و فضا سازی های مناسب از ویژگی های بارز داستان است.
تصویرخوانی
عنوان: هاپوپو
هاپوپو وقتی از خانه درختی اش بیرون می آید در کنار بوته های گوجه فرنگی گیاه جدیدی را می بیند که سر از خاک درآورده است. هاپوپو نمی داند این گیاه چیست. تمام کتاب ها را زیرورو می کند شاید جوابی برای سوالش پیدا کند ولی ناامید می شود. اما همینکه آن گیاه را بو می کند چیزی از درون خاک بیرون می آید. آن چیست؟ شاید بچه ها بدانند......
داستان تصویری مناسب گروه سنی خردسال با تصاویر زیبا و واضح که به کودک اجازه می دهد با خلاقیت خود قصه سازی کند. پایان باز داستان، فرصت فکر کردن به کودک می دهد.
شعر
آقا خروسه و خانوم مرغه خیلی همدیگر را دوست دارند. آقا خروسه با قدرت از خانوم مرغه و جوجه هایش مراقبت می کند یعنی یک خانواده واقعی!!
دو شعر آقا خروسه و خانوم مرغه کوتاه و طنز آمیز هستند. گرچه شعر ها جداگانه دیده می شوند ولی در ارتباط با یکدیگرند. ابراز علاقه آقا خروسه به خانوم مرغه که به وضوح در شعر آمده از نکات مثبت آن است.
عنوان: چتر
شاعر: رودابه حمزه ای
موسیقی: کیمیا عطار
تصویرگر: سارا نارستان
اگر یک چتر گنده گنده داشتی با آن چکار می کردی؟ شاید تو هم مثل دختر کوچولوی شعر، به فکر گربه ها می افتادی.
شعر چتر به همراه ملودی شاد و کودکانه اش لحظات شادی را برای کودک فراهم و او را به مهربانی با جانوران تشویق می کند.
عنوان: قربون چشمکاتم
شاعر: مریم عابدی
تصویرگر: سارا نارستان
خانوم ماه مهربون هر شب برای نی نی ستاره لالایی های قشنگ می گوید تا آرام خوابش ببرد. این لالایی خیال انگیز و زیباست و بهکودک حس امنیت و آرامش می دهد و کودک اطمینان می یابد که همیشه کسی مراقب اوست.
سرگرمی
عنوان: نی نی خانم - نی نی آقا
نی نی خانم و نی نی آقا لباس ندارند. هر کدام می خواهند لباس شغلی مورد علاقه شان را بپوشند. منتظرند تا بچه ها لباس آن ها را تن شان کنند.
نبات کوچولو این بار عکس برگردان ها را هدفمند تر ازپیش طراحی کرده است. کودک با لباس و ابزارکار افراد آشنا می شود. چسباندن عکس برگردان برای کودکان لذت بخش است و یادگیری را در ذهن کودک ماندگارتر می کند.
عنوان: صورت های جور واجور
آزادی در بیان احساس نیاز کودک است. سرگرمی صورت های جورواجور کودک را بدون آموزش مستقیم به سوی خلق احساس ها و آشنایی با چهره های گوناگون هدایت می¬کند. کودک در خلق احساس ها و چهره ها آزاد است. همچنین با انواع کاریکاتور نیز آشنا می شود.
خوب است بدانیم :
بیان احساس در رشد عاطفی کودک بسیار مهم است. کودکی که به راحتی احساساتش را بروز می¬دهد و با انواع آن آشنا می شود، در بزرگسالی به خوبی می تواند به این احساس ها فرصت دهد تا در زمان مناسب بروز کند و به خوبی آن ها را کنترل کند. کودکانی که به هر دلیلی نمی توانند در زمان مناسب احساس خود را نشان دهند در بزرگسالی معمولا جز افرادی هستند که نمی توانند هیجان های خود را کنترل کنند.
(این متن برگرفته از کتاب الگوی کودک سالم است)
نشریه قلک شماره ۱۷
داستان
عنوان: این قایق من است
نویسنده و تصویرگر: نازنین آیگانی
عروسک موطلایی خواهرم را دزدان دریایی با خود برده اند. سربازهای پلاستیکی ام را سوار قایقم می کنم تا به دریا برویم و آن را نجات دهیم. دریای ما ظرف بزرگ آبی است که مادرم در آن میوه می شوید. اما امروز آب قطع است و نمی توانیم آن را آب کنیم. برای همین شروع می کنیم به نقاشی کشیدن. مرغابی می کشیم و رودخانه. حالا دیگر دریا لازم نداریم، حتی وقتی آب هست.
داستان زبانی ساده و ساختاری منسجم و قوی دارد. رعایت رابطه علت و معلولی در جای جای آن دیده می شود. داستان روایتی است از خیال پردازی های کودکانه که از زبان راوی اول شخص نقل می شود. در لابلای متن کودک با معضل کمبود آب نیز آشنا می شود. تصاویر با نقاشی های ساده، رنگ های گرم و بسیار جذاب مکمل متن هستند.
خوب است بدانیم:
کودکان در سنین قبل از دبستان علاقه زیادی به بازی ها و موضوعات تخیلی دارند زیرا زندگی آن ها از محدودیت های بسیاری تشکیل شده و آن ها براساس نظر والدین خود زندگی می کنند. آن ها از طریق بازی های خیالی از قید و بند ها و محدودیت ها آزاد می شوند و آن طور که می خواهند زندگی می کنند. از طریق قوه تخیل خود با مکان های تازه یا تجربه های جدید روبه رو می شوند و مثل یک قهرمان زندگی می کنند.
خیال پردازی های کودکانه در دوران پیش از دبستان نشانه ی بی ادبی و بی اخلاقی آن ها نیست و نباید تصور کرد که در آینده افرادی دروغگو خواهند شد. ( متن برگرفته از مقاله فاطمه اسلامیه و فرشته مجیب از سایت تبیان)
عنوان: سفر با قایق
نویسنده: علی اکبر زین العابدین
تصویرگر: سلمان طاهری
فیل با قایقش می خواهد به دریا برود اما تنهایی نمی تواند آن را به آب بیندازد. دوستانش یکی یکی به کمک او می آیند. حالا همه آن ها سوار بر قایق می شوند و از سفر دریایی لذت می برند.
تصاویر واضح، هر یک در قابی جداگانه جای گرفته اند که کودک می تواند روند داستان را متوجه شود و تصویر خوانی کند. مجله از کودک می خواهد صدای خود را ضبط کند و برای مجله بفرستد که موجب افزایش رابطه دوسویه بین مخاطب و مجله می شود.
عنوان: مک پک کمک خلبان
نویسنده: سید نوید سید علی اکبر
تصویرگر: سارا طبیب زاده
خلبان بالی هنوز هواپیمایش را روشن نکرده بود که یک بچه لک لک وارد کابین هواپیما می شود. بچه لک لک شکمو آنقدر دنبال کرم های چاق گشته بود که از کوچ لک لک ها به سرزمین های گرم جامانده بود. خلبان بالی که می خواهد به سرزمین های گرم پرواز کند، بچه لک لک را به مقصدش می رساند. او از بقیه لک لک ها زودتر به سرزمین های گرم می رسد.
نویسنده از همان نخست شخصیت های کلیدی را همراه با یک کنش هیجان انگیز معرفی و ایجاد تعلیق می کند. نویسنده مخاطب خود را می شناسد و این شناخت در لحن گفتگوی بین شخصیت های داستان با یکدیگر کاملا نمود پیدا می کند. لحن پک مک شبیه مخاطب خردسال و لحن خلبان بزرگسالی است که با خردسال هم صحبت می شود.گفت و گوی بین آن ها مسیر منطقی را طی می کند. نویسنده به طور غیر مستقیم در قالب داستان به ویژگی های لازم برای شغل خلبانی اشاره دارد. تصاویر با همه ی سادگی زیبا و مکمل متن است.
عنوان: کتاب مایه زندگی
نویسنده جراردو کوسنزا / آرژانتین
وقتی حروف الفبا را به عنوان بذر در زمین بپاشیم آنچه برداشت می کنیم کتاب است.
داستانک تصویری کتاب مایه زندگی که در چهار قاب به زیبایی به تصویر کشیده شده است، کودکان را به کتاب خوانی تشویق می کند.
شعر
عنوان: بزی حسن چه جوره
شاعر: زهرا موسوی
تصویرگر: سارا خرامان
بزی حسن با خانم حنا ازدواج کرده و حالا نی نی بزغاله به این خانواده اضافه شده است . یک خانواده قشنگ و ساده. حسن نیز از شیر بز، ماست و پنیر درست می کند و در مغازه می فروشد.
شعری آهنگین که کودک به راحتی با آن ارتباط برقرار می کند. کودک خردسال در شعر با تشکیل خانواده (پدر، مادر و بچه) و درست شدن لبنیات از شیر آشنا می شود. «ی» تحبیب در نام بزی زبان شعر را کودکانه تر کرده است.
خوب است بدانیم :
بزی حسن چه جوره داستان منظوم است. شاعر از متل و شخصیت حسن و بزی که در فرهنگ فولکلور وجود دارد استفاده کرده است. کودک به راحتی با این شیوه روایت ارتباط برقرار می کند.
عنوان: پیامبر مهربان
شاعر: مریم هاشم پور
تصویرگر : ایلکار رحیمی
شعر مناسبتی پیامبر مهربان با زبان ساده با کودک از ویژگی های اخلاقی پیامبر می¬گوید، ویژگی هایی که کودک می تواند آن را درک کند.
پیامبر در این شعر به ما یاد می¬دهد همه ی موجودات و طبیعت را دوست داشته باشیم و شادی و بازی حق همه ی کودکان است.
خوب است بدانیم :
این شعر می تواند الگویی باشد برای ما بزرگسالان تا از مهربانی های معصومان برای کودکانمان بگوییم.
سرگرمی
کاردستی
عنوان: دریای مقوایی
یکی از علاقمندی های کودکان برای پر کردن اوقات آن ها انجام کاردستی است که به افزایش مهارت دست ورزی و تفکر حین انجام کار کمک می کند. این کاردستی به سادگی با ابزاری که در منزل یافت می شود قابل اجراست. تصاویر روشن که به ترتیب بیان شده، شیوه درست کردن و انجام آن را آموزش می دهد. پس از اجرا و کامل شدن کاردستی از مخاطب خواسته شده است که با تهیه و فرستادن عکس به مجله، ارتباط دو سویه با مجله برقرار شود.
عنوان: عصرانه ی خرسی – پروانه ی نونی
تصویرگر: ستاره معتضدی
سروده به همراه تصویر خرس و پروانه تهیه شده از میوه، تخم مرغ و نان تست مخاطب را به خوردن میان وعده ای سالم تشویق می کند. در این بخش از خردسال نام مواد غذایی پرسیده و خواسته شده است که هم خودش بخورد و هم به بقیه بدهد. در پایان از کودک خواسته شده است از عصرانه خود عکس بگیرد و آن را برای مجله بفرستد.
عنوان: شومینه خاموش
طراح : سارا تبریزی
تصویرگر : گلنار ثروتیان
شومینه خاموش بازی چهار نفره است. کودکان می توانند با کارت های آن، پس از انداختن تاس بازی را شروع کنند. بازی واضح، با هیجان، قابل اجرا و سرگرم کننده است. گلک
عنوان : درازو
نویسنده: شیدا میرزایی
عکاس : سارنگ هاشمی
تصویرگر : مهدیه صفایی نیا
آشنایی مخاطب با گیاهان سبز آپارتمانی از دیگر بخش های مجله است. در این شماره، قلک گیاه بامبو را معرفی کرده و روش نگه داری از این گیاه را کوتاه و ساده توضیح داده است.