راهنمای ترویج خواندن نوجوان ۱۲ سال به بالا
در آغاز نوجوانی، بسیاری از فرزندان - حتی آنها که در کودکی کتاب‌خوان بوده‌اند - به‌طور ناگهانی علاقه خود به خواندن را از دست می‌دهند. سرگرمی‌هایی چون تلویزیون، بازی‌های دیجیتال، شبکه‌های اجتماعی و سینما برای‌شان جذاب‌ترند. افزون بر این، نوسانات روحی و روانی دوران بلوغ نیز تمرکز بر کتاب خواندن را دشوارتر می‌سازد.
با این حال، خانواده‌ها می‌توانند با شناخت بهتر علایق نوجوانان و استفاده از روش‌هایی خلاقانه، مطالعه را به تجربه‌ای لذت‌بخش و هویت‌ساز تبدیل کنند.
📘 بلندخوانی برای نوجوانان ۱۲ سال به بالا: چرا هنوز مهم است؟
نوجوانان در این سن همچنان از بلندخوانی‌های تعاملی لذت می‌برند، اگر:
-
به استقلال فکری آنها احترام بگذاریم
-
اجبار را کنار بگذاریم و گفتگو را جایگزین کنیم
-
از متن‌هایی بهره بگیریم که به آنها احساس درک و اهمیت می‌دهند
بلندخوانی در این سن می‌تواند به نوجوان کمک کند تا:
-
با سبک‌های نوشتاری گوناگون آشنا شود
-
درباره‌ی مسائل اخلاقی، اجتماعی و روانی تفکر و گفت‌وگو کند
-
به خواننده‌ای منتقد و مستقل تبدیل شود
-
به کمک ادبیات، جایگاه خود را در جهان جست‌وجو کند
✨ روش‌های بلندخوانی و تعامل با نوجوانان ۱۲ سال به بالا
|
شگرد |
چرا کارآمد است |
|---|---|
|
خواندن در زمان‌های مناسب و خودخواسته |
نه به اجبار، بلکه در لحظاتی آرام و دلخواه نوجوان. |
|
پرسش‌های جذاب و کنجکاوی‌برانگیز |
مثل: «یه مقاله جالب دیدم، بخوام برات تعریف کنم؟» |
|
احترام به فضای خصوصی |
اجازه دهید همیشه مجبور به گفتن نظر نباشد. |
|
گفت‌وگوهای باز و عمیق |
«اگه جای اون شخصیت بودی چه می‌کردی؟» یا «نظرت درباره این موضوع چیه؟» |
|
گزینش کتابهای متنوع و تفکر‌برانگیز |
از متن‌های کوتاه و گیرا تا آثار بلند و پیچیده. |
📚 چه کتاب‌هایی برای نوجوانان ۱۲ سال به بالا مناسب‌اند؟
|
نوع کتاب |
دلیل انتخاب |
|---|---|
|
رمان‌های واقع‌گرا یا فانتزی بلند |
به نوجوانان کمک می‌کنند خود و دنیای اطراف را بهتر بشناسند. |
|
داستان‌های تاریخی یا اساطیری |
تجربه‌ی زندگی در زمان‌ها و فرهنگ‌های دیگر. |
|
ادبیات علمی-تخیلی و ماجراجویی |
تقویت تخیل و امکان گفت‌وگو درباره موضوعات فلسفی و فناوری. |
|
شعر معاصر |
ارتباط با احساسات، هویت و زبان. |
|
کتابهای غیرداستانی (علمی، اجتماعی، زیست‌محیطی...) |
پاسخ‌گویی به کنجکاوی‌ها و علایق تخصصی‌تر نوجوان. |
|
زندگینامه‌ها |
آشنایی با مسیر زندگی افراد الهام‌بخش و واقعی. |
💡 چند راهکار برای ترویج کتابخوانی نوجوانان ۱۲ سال به بالا
-
با روحیات و علایق خاص فرزندتان آشنا شوید.
-
سخت‌گیری در انتخاب موضوع نداشته باشید؛ هدف، عادت به مطالعه است، نه فقط محتوای خاص.
-
نوجوانان به نشریات علاقه دارند. مجله‌ها و مقالات کوتاه را به چرخه‌ی مطالعه‌ی آنها اضافه کنید.
-
اگر به اینترنت علاقه‌مندند، با هم جست‌وجوی موضوعات مورد علاقه‌شان را انجام دهید و سپس درباره‌ی مقاله‌ها گفت‌وگو کنید.
-
برخی مقالات یا داستان‌ها را پرینت بگیرید و با هم بخوانید.
-
کتاب‌هایی را که خودتان دوست دارید برای‌شان بخوانید و بگویید چرا دوستشان دارید.
-
با انتخاب کتاب‌هایی که گفت‌وگوی مشترک ایجاد می‌کنند، رابطه‌ی خانوادگی را تقویت کنید.
در این کتاب، اطلاعات جالبی در زمینه ی ستاره شناسی و فن آوری های فضایی به نوجوانان داده می شود.
زبان متن، ساده، روان و متناسب با موضوع است. کتاب نقاشی های رنگی جالبی دارد. در حاشیه ی صفحه های فرد، اطلاعات تکمیلی قابل توجهی که در ارتباط با متن است، به مخاطب داده می شود.مطالب ارائه شده روزآمد است و با سیری منطقی خواننده را با خود از زمین به فضا می برد.
مطالعه ی این کتاب به همه ی نوجوانان دوستدار دانش که علاقمند به زمین، آسمان، ستاره شناسی و فضانوردی هستند، پیشنهاد می شود.
چهارشنبه, ۸ اردیبهشت
"پکا" معلول به دنیا آمده است با دست و پای معیوب، گردن کج، چشم های چپ. او پی در پی مریض می شود و از حرف های عجیبش هم نمی شود سر درآورد. او تخیل و افکار عجیب و جالبی دارد و در جهان بیش از هر چیز دیگر "دوست داشتن" را می فهمد.
یکشنبه, ۲۹ فروردین
پرنده گفت شاعرم، منظومه ای است درباره ی زندگی، که شاعر با طراحی ذهنی، گفت و گو بین دو شخصیت اصلی یعنی پرنده و درخت؛ احساس و اندیشه خود را نسبت به عناصری که زندگی می سازند، بیان می کند.
چهارشنبه, ۲۵ فروردین
جس تنها پسر یک خانواده پر جمعیت است و در عین حال همیشه تنهاست. بزرگترین آرزویش این است که برنده مسابقه دو بین کلاس پنجمی ها شود. همه ی تابستان مشغول تمرین بوده و حالا بریا شکست دادن همکلاسی ها لحظه شماری می کند.ما نخستین روز مدرسه شاگردی جدید - دختری به نام لزلی - با جسارت وارد زمین بازی پسرها می شود و از همه جلو می زند.
یکشنبه, ۱۵ فروردین
"توی جاده، سربازی قدم رو می آمد – چپ، راست! چپ، راست! کوله بارش را به دوش گرفته بود و یک شمشیر به کمر بسته بود، چون رفته بود جنگ و حالا داشت به خانه بر می گشت. توی راه، به جادوگر پیری برخورد: جادوگر آن قدر زشت بود که لب پایینش درست روی سینه اش آویخته بود. جادوگر گفت:
سه شنبه, ۲۵ اسفند
کتابخانه ها و کتابداران آموزشگاهی در عصر حاضر که عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات است، نقش مهمی را در امر آموزش ایفا می کنند. یکی از کارهای مهم و اساسی آن ها در نظام آموزشی نوین کمک به برنامه های آموزشی مدرسه و ایجاد و توسعه مهارت های سواد اطلاعاتی در بین دانش آموزان است.
چهارشنبه, ۵ اسفند
به کمک روش‌های زیر خوانندگان نوجوان بی‌علاقه به خواندن را به شور و شوق آورید:
پنجشنبه, ۲۹ بهمن
«قهرمان دنیا»، داستان پدر و پسری است که همدیگر را خیلی دوست دارند.
نه ببخشید!
درستتر این است که بگویم داستان پدر و پسر ماجراجویی است که عاشق یکدیگرند!
یکشنبه, ۱۸ بهمن
جری اسپینلی از نویسندگان پر افتخار کودک و برنده مدال «نیوبری» است. این کتاب او از سوی چهار نهاد و مؤسسه به عنوان کتاب سال برگزیده شده است.
پنجشنبه, ۱۵ بهمن
ادبیات وحشت در کنار داستان‌های ماجراجویانه، یکی از پرطرفدارترین ژانرهای ادبی در میان نوجوانان و جوانان است. فضاهای وهم آلود و پر دلهره، برای این گروه سنی بسیار جذاب است و این اشتیاق محدود به کشور و فرهنگ خاصی نیست.
نوجوانان همراه با قهرمان داستان با رویارویی با ماجراهای عجیب و ناشناخته و ترسناک، به نوعی خود را تخلیه‌ی روحی و روانی می‌کنند.
چهارشنبه, ۱۴ بهمن
آیا داستان های ترسناک واقعاً ترسناک هستند؟
با مطالعه ای که در زمینه ادبیات وحشت انجام گرفته و منابع آن در پایان مقاله ارائه شده است، کوشش شده تا برای چند پرسش در این مقوله پاسخی مناسب فراهم شود.
چهارشنبه, ۷ بهمن
نهضت قریشی آموزگار و مروج پر تلاش چندی است که به سبب گرایش دانش آموزان خود به کتاب های ترسناک بر آن شده است که در باره این موضوع به پژوهش بیشتر بپردازد. حاصل بخشی از مطالعات او مقاله زیر است .
این مقاله به تاثیرات مثبت و منفی داستان های ترسناک بر نوجوانان می پردازد و نظر گروهی از دوستداران و مخالفان نوجوان این گونه داستان ها را نیز بازتاب داده است.
پنجشنبه, ۲۴ دی
اضطراب در دوره ی امتحان ها از مشکلات رایج کودکان و نوجوانان است که کارآیی و بازدهی آن ها را کاهش می دهد. در این مقاله کودک و نوجوان شما با راه های مقابله با اضطراب آشنا می شود. فراموش نکنید که شما به عنوان پدر و مادر در کاهش اضطراب امتحان نقش مهمی دارید. مقایسه ی او با دیگران، ارزش قائل شدن به نمره بدون توجه به میزان پیشرفت کودک سبب اصلی بروز اضطراب است.
چهارشنبه, ۲۳ دی
"کوتوله‌ها قهرمان نیستند، بلکه اشخاصی حسابگرند که برای پول ارزش زیادی قایلند، بعضی از آنها حقه‌باز و خائن و افرادی بسیار بد هستند، بعضی نه، افرادی نسبتا خوب و شرافتمندند مثل تورین و گروهش، البته اگر انتظار شما از "خوب" زیاد بالا نباشد".
یکشنبه, ۱۳ دی
کتاب «مومو» دختر هشت و یا شاید هم دوازده ساله‌ای است تنها و بی کس که نه تنها کسی نمی‌داند کی به دنیا آمده، از کجا آمده و خانواده‌اش کجایند، حتی خودش هم نمی‌داند! اما مومو هنر بزرگی دارد که او را تنها نمی‌گذارد و آن گوش کردن صبورانه به حرف‌ها و درددل‌های مردم است. او برای همه گوش شنوا دارد و برای هر کس که به دلداری و همدردی نیاز دارد راه حلی درست و عاقلانه پیشنهاد می‌کند.
شنبه, ۱۲ دی
کتابهای رعب آور و ترسناکی که برای بچه ها تألیف می شوند، در ایران با استقبال قابل توجهی مواجه شده اند. هرچند برخی خانواده ها نگران علاقه فرزندان شان به این کتاب هایند، اما برخی کارشناسان معتقدند این کتاب ها می تواند برای بچه ها مفید هم باشند.
چهارشنبه, ۹ دی
"چگونه می توانیم به درستی یا نادرستی حرف یا عقیده ای پی ببریم؟
چگونه و به کمک چه کارهایی می توانیم سر حرف یا عقیده ی درست باقی بمانیم و در مخالفت با کارهای نادرست پافشاری کنیم؟
سه شنبه, ۸ دی
آر ال استاین نویسنده ای است که با فروش بیش از ۳۰۰ میلیون نسخه از کتاب هایش در سراسر جهان پر فروش ترین نویسنده تاریخ است. او نویسنده ی ۳۰۰ کتاب ترسناک و خنده دار مانند مجموعه داستان های ترس و لرز (Goosebumps)، مجموعه خیابان وحشت (Fear Street)، مجموعه تالار وحشت (Nightmare Room) و مجموعه ی مدرسه ی روتن (Rotten School) است.
داستان های ترسناک او در ایران نیز با استقبال بسیار کودکان رو به رو شده است. در زیر بخشی از گفت و گوی وب لاگ نویسندگان داستان های ترسناک استرالیا و بخشی از مصاحبه ی انتشارات هارپرکولین با این نویسنده را که به موضوع گفت و گوی این ماه سایت کتابک مربوط است می خوانید.
یکشنبه, ۲۹ آذر
بهره گیری از ادبیات کودکان به ویژه داستان های کودک و نوجوان، یکی از راه هایی است که روان شناسان و کارشناسان آموزش و پرورش و نیز کتابداران برای شناسایی و درمان مشکلات روحی کودکان و نوجوانان پیشنهاد می کنند. اگر این داستان ها، گیرا و متناسب با نیازهای خوانندگان آن تهیه شده باشد، ابزار مناسبی در دسترس کودک و یا نوجوان گذارده می شود تا مشکل خود را شناسایی کند و در کاهش آن بکوشد.
پنجشنبه, ۲۶ آذر
این سو و آن سو جملات کلیشه‌ای فراوانی درباره‌ی نوجوانان شنیده‌ایم: بی‌خیال، لوس، بی‌منطق، مشکل ساز و... . بیشتر وقت‌ها درک موسیقی‌هایی که گوش می‌دهند، پیام‌هایی که رد و بدل می‌کنند و این که در درون‌شان چه می‌گذرد، کار مشکلی است.
سه شنبه, ۲۴ آذر
حواس مامی جون پرت شده است. چیز گم می کند و کارهای عجیب و گاه خنده‌دار انجام می‌دهد. پزشک می‌گوید بیماری آلزایمر گرفته است. خاطرات مامی جون چون برگ‌های درخت در فصل پاییز، یکی یکی می‌ریزند و گم می‌شوند. همه‌ی خانواده برای تقویت حافظه‌ی مامی جون دست به کار می‌شوند تا سلول‌های خاکستری مغز مادربزرگ را فعال کنند و ... .
شنبه, ۲۱ آذر
قصه‌های برادران گریم دریچه‌ای از دنیای سحر و جادو و پریان را بر روی خواننده باز می‌کند. از جمله قصه‌های مشهور این مجموعه "سیندرلا" و "رامپل استیلت اسکین" است. برخی از قصه‌ها دارای ماهیتی چند گانه است مانند "گور مرد ثروتمند" که آمیزه‌ای از تخیل و دین است. برخی دیگر ترسناک است مانند قصه "داماد جنایتکار".
شنبه, ۲۱ آذر
اولین نشانه های بلوغ که در نوجوان سیزده چهارده ساله هست با خوردن یک تن ساندویچ همبرگر و پیتزا بروز می کند. بچه ها به سرعت بزرگ می شوند به طوری که نمی دانند با دست و پای درازشان چه کار کنند.
چهارشنبه, ۱۸ آذر