این سو و آن سو جملات کلیشهای فراوانی دربارهی نوجوانان شنیدهایم: بیخیال، لوس، بیمنطق، مشکل ساز و... . بیشتر وقتها درک موسیقیهایی که گوش میدهند، پیامهایی که رد و بدل میکنند و این که در درونشان چه میگذرد، کار مشکلی است.
ولی در زیر این زره آهنین و فناوریهایی که خود را به آن مجهز کردهاند، کودکانی را میبینیم که با ترسها و نگرانیهای ویژهی سنیشان دست به گریبان هستند و در پایان آنچه که میتوان در ذهن تک تکشان خواند، جست و جوی آرامش و پشتیبانی است. آخرین چیزی که ممکن است به ذهن نوجوانان برسد کتاب خواندن است، اما شاید این بهترین راه برای به دست آوردن آرامش و پشتیبانی باشد.
مارک تواین میگوید:
"کتابها برای انسانهایی آفریده میشوند که آرزوی بودن در سرزمینهای دیگر را در سر میپرورانند."
در راهروهای مدرسههای شهرمان، آدمهایی را مییابیم که آرزویشان بودن در جاهای دیگر است.در میان اینان نسلی وجود دارد که نیازمند قهرمانان داستانیاند. کتابها با قهرمانهای داستانهای خود، نمونههایی مناسب برای کتاب درمانیاند و کودکان ما میتوانند از رفتار این قهرمانان به عنوان الگو بهرههای فراوانی ببرند.
تا زمانی که ادبیات جذاب وجود داشته باشد، نوجوان فعالانه با داستان و روشهای گسترش یافتهی درمانیاش درگیر میشود. یعنی نوجوانی که کتابی را به دست میگیرد و ورق میزند، با شخصیت اصلی کتاب و غم و دردهایش شریک میشود. از روزن این ارتباط و همذات پنداری به آگاهی و بصیرتی از زندگی خودش دست مییابد و مهمتر اینکه از تجربههایی که اندوخته است، میآموزد و رشد مییابد. این در حالی است که به جز منابع درسی، نوجوان خودش مواد خواندنیاش را انتخاب میکند.
اما چگونه میتوان نوجوان را بدون خدشه دار شدن استقلالش به انتخاب کتابهایی که دارای جنبههای درمانی باشند، رهنمون شد؟
برای شروع، والدین و آموزگاران باید هماهنگ شوند و اطمینان حاصل کنند که نوجوانان با کتابها و ادبیاتی که جنبهی درمانگر دارند، سروکار دارند. در این راستا، آموزگاران میتوانند از داستانهای تخیلی نوجوانان به عنوان ابزار آموزش در کلاس استفاده کنند. والدین نیز با راه اندازی کتابخانهی خانگی و بهره گرفتن از کتابهای مناسب میتوانند تاثیر گذار باشند. فرزندان والدینی که برای حل مشکلات به کتاب روی میآورند، به احتمال زیاد از این روش پیروی خواهند کرد.
بدون تردید نوجوانان مسائل دشواری در ذهن خود دارند. آنها روزانه با مواد مخدر، سو استفادهی جنسی، مشکلات درسی و خشونت رو به رو هستند. خوشبختانه، رمانها و کتابهای واقع گرایانهی بسیاری وجود دارد که نوجوان با خواندن آنها پی خواهد برد تنها نیست.
برای اطلاعات بیشتر در این باره کتابک خواندن مقالههای زیر را توصیه میکند: