راهنمای ترویج خواندن در خانه و خانواده
خواندن، از خانه آغاز می‌شود. پایه‌های عادت به مطالعه در نخستین سال‌های زندگی کودک و در محیط خانواده شکل می‌گیرد. اگر فضای خانه برای خواندن و گفت‌وگو پیرامون کتاب‌ها آماده و انگیزه‌بخش باشد، کتابخانه و مدرسه با زمینه‌ای تقویت‌شده روبه‌رو می‌شوند.
کودکی که از دو یا سه سالگی با کتاب تصویری آشناست و برایش کتاب خوانده‌اند و قصه گفته‌اند، در مسیر شکل‌گیری عادت پایدار مطالعه قرار دارد. وقتی فرزندتان شما را در حال خواندن کتاب، روزنامه یا مجله می‌بیند و در گفت‌وگوهای خانوادگی پیرامون مطالب جالب مشارکت می‌کند، مطالعه برای او به یک فعالیت لذت‌بخش و طبیعی تبدیل می‌شود.
نقش والدین در ساختن خانه‌ای کتاب‌محور
|
روش |
توضیح |
|---|---|
|
بلندخوانی منظم |
برای فرزندتان، حتی از نوزادی، کتاب بخوانید. |
|
کتاب به‌عنوان هدیه |
در مناسبت‌ها به‌جای اسباب‌بازی، کتاب هدیه بدهید. |
|
مطالعه خانوادگی |
لحظه‌هایی برای خواندن جمعی، و گفت‌وگو درباره کتاب‌ها ایجاد کنید. |
|
در دسترس بودن کتاب |
قفسه‌ای از کتاب‌های مناسب سن کودک در خانه داشته باشید. |
|
الگوی رفتاری |
خودتان نیز در برابر کودک مطالعه کنید. |
چرا ترویج مطالعه در خانه اهمیت دارد؟
-
رشد زبان و شناخت کودک را تسریع می‌کند.
-
تقویت پیوندهای عاطفی با والدین از طریق لحظات مشترک خواندن.
-
آمادگی برای مدرسه و یادگیری مستقل.
-
افزایش تخیل و خلاقیت.
راهنماهای سن‌محور برای ترویج خواندن
برای اثربخشی بیشتر، توصیه‌ها را بر اساس مراحل رشد کودک دسته‌بندی کرده‌ایم:
👶 کودک ۰ تا ۳ سال
-
استفاده از کتاب‌های مقوایی، پارچه‌ای و تصویری با رنگ‌های شاد.
-
همراهی کتابخوانی با آهنگ، لحن نمایشی و اشاره.
-
انتخاب کتاب‌هایی با شعرهای کوتاه، حیوانات، بدن انسان.
🧒 کودک ۳ تا ۶ سال
-
قصه‌گویی خلاق با مشارکت کودک.
-
کتاب‌های تصویری با داستان‌های ساده و شخصیت‌های تکرارشونده.
-
ایجاد گفت‌وگو: «به نظرت بعدش چی می‌شه؟»
👧 کودک ۶ تا ۹ سال
-
تشویق به خواندن مستقل کتاب‌های ساده.
-
استفاده از کتاب‌های واقع‌گرا، طنز، و داستان‌های فانتزی سبک.
-
آغاز دفترچه‌ی خاطره‌نویسی از کتاب‌ها.
👦 کودک ۹ تا ۱۲ سال
-
انتخاب کتاب‌های بلند با شخصیت‌پردازی قوی.
-
گفت‌وگو درباره موضوعات اخلاقی، تصمیم‌گیری‌ها و پایان‌های داستان.
-
استفاده از فهرست‌های جایزه‌های کتاب کودک برای انتخاب.
🧑 نوجوان ۱۲ سال به بالا
-
آشنایی با ژانرهای متنوع: معمایی، علمی-تخیلی، زندگی‌نامه.
-
دعوت به نقد و تحلیل کتاب‌ها، نگارش مرور کتاب.
-
شرکت در باشگاه کتابخوانی نوجوانان.
نخستین تجربه‌های کتابخوانی کودک در خانه شکل می گیرند و ماندگارترین تأثیر را بر او به جای می گذارند.
یکشنبه, ۱۷ آذر
اگر در رشد و گسترش مهارت های مورد نیاز کودک برای خواندن به او یاری دهید، یادگیری خواندن برای فرزند شما آسان تر خواهد شد.
یکشنبه, ۱۷ آذر
یک کتابخانه ی خانگی لازم نیست استادانه یا پرهزینه ساخته شود تا بتواند تجربه‌های خواندن پربار فراهم کند. کتاب‌های پرزرق و برق، لزوماً بهترین روش برای تسخیر تخیل کودک نیستند.
شنبه, ۱۶ آذر
چگونه فرزندان شما می‌توانند به کتاب خوان‌های حرفه‌ای تبدیل شوند؟
شما چطور می‌توانید به پیشرفت آنها کمک کنید؟
به مجموعه رهنمودهای‌های مربوط به بررسی توانایی خواندن عمل کنید تا پیشرفت فرزندان‌تان را به یاری شش مرحله‌ی رشد خواندن از نشانه گذاری تصویرها تا خواندن مستقل، بسنجید.
جمعه, ۱۵ آذر
مری دختری تنهاست كه همبازی ندارد و با مادرش در طبقه‌ی بالای ساختمانی زندگی می‌كند. او همبازی خود را در باغ كوچكی كه در ماهیتابه آشپزخانه‌شان درست كرده است، می‌یابد. در پایان مری در باغ كنار خانه‌ی مادربزرگش با پسركی به نام تام آشنا و دوست می‌شود كه هم سن و سال او و همنام با پسرك گلی باغ كوچك خودش است.
پنجشنبه, ۱۴ آذر
پدر بدون این كه سرش را برگرداند با مهربانی گفت: "وقت اش رسیده است كه بروی توی رختخواب". خرگوش كوچولو به خودش گفت: "این كه درست نیست من تازه بازی را شروع كرده ام، می توانم یك كم دیگر بیدار بمانم؟".
سه شنبه, ۱۲ آذر
فرانکلین نمی‌تواند بدون چرخ‌های كمكی دوچرخه سواری كند، اما دوستانش می‌توانند. او كه بر سر این موضوع اعتماد به نفس خود را از دست داده است، تصمیم می‌گیرد دیگر دوچرخه‌سواری نكند.
سه شنبه, ۱۲ آذر
نوجوانان به سبب ویژگی‌های سنی خود، به خواندن كتابهای عشقی علاقه مندند.
به سبب پرهیز دادن نوجوانان از خواندن این گونه كتاب‌‌ها از سوی برخی خانواده‌ها و دبیران و مسئولان مدرسه‌‌ها در ایران، نوجوانان به ناچار پنهانی به خواندن كتابهای عشقی می پردازند و از آن جا كه راهنمایی برای انتخاب كتابهای خوب در این گستره ندارند، به كتابهای كم ارزش و گاه مبتذل و بی‌مایه روی می آورند.
شنبه, ۹ آذر
کتاب با یک معمای چند جمله ای برگرفته از شعرهای هند کهن آغاز می شود و سپس معماهای تصویری می آیند. روند منطقی کتاب بر پایه ی انتزاع اعداد ۱ تا ۱۰ است. در پایان کتاب، پاسخ معماهای تصویری داده شده اند.
چهارشنبه, ۶ آذر
كتاب سه داستان دارد.
در داستان اول گربه‌ای ادعا می‌كند كه می‌تواند ۳۰ ببر را از بین ببرد. اما به بهانه‌های مختلف، شمار ببرها را رفته رفته كمتر می‌كند تا سرانجام از جلوی آخرین ببر هم به بهانه‌ای می‌گریزد.
سه شنبه, ۵ آذر
درست در سه سال اول زندگی است که مهارت های زبانی کودک کامل می شود، مدت ها پیش از آن که بتواند حرف بزند.
سه شنبه, ۵ آذر
این كتاب از مجموعه‌ی ۵ جلدی "بازی می‌كنیم، یاد می‌گیریم" است و كودك را با مفاهیم فیزیكی مانند نیرو و اصطكاك، بدون به كارگیری این واژه‌های علمی و با كمك ابزارهای ساده آشنا می‌كند. ساختار كتاب منطقی است و در آن به روابط علت و معلولی پدیده‌ها اشاره شده است.
سه شنبه, ۵ آذر
این كتاب از مجموعه‌ی ۵ جلدی "بازی می‌كنیم، یاد می‌گیریم" كودك را با مفهوم شناوری و غرق شدن و تأثیر جرم و جنس و شكل اجسام در این پدیده آشنا می‌كند. ساختار كتاب منطقی و با توجه به روابط علت و معلولی است.
سه شنبه, ۵ آذر
این كتاب، از مجموعه‌ی ۵ جلدی "بازی می‌كنیم، یاد می‌گیریم" در بردارنده‌ی اطلاعاتی درباره‌ی جابه‌جایی اجسام با هل دادن واستفاده از ابزارهای مختلف است و ارتباط میان شكل اجسام و جابه‌جایی آنها را توضیح می‌دهد. ساختار كتاب منطقی است.
سه شنبه, ۵ آذر
این كتاب از مجموعه‌ی ۵ جلدی "بازی می‌كنیم، یاد می‌گیریم" دربردارنده اطلاعاتی درباره‌ی مفاهیم فیزیكی مانند نیرو، اصطكاك و ابزارهایی همچون دستگیره و چرخ است كه برای كشیدن از آن استفاده می‌شود.
سه شنبه, ۵ آذر
این كتاب،از مجموعه‌ی ۵ جلدی "بازی می‌كنیم، یاد می‌گیریم" مخاطب را با چگونگی جابه‌جایی اجسام با توجه به شكل و میزان گردی آنها آشنا می کند. ساختار كتاب منطقی و با توجه به روابط علت و معلولی است.
سه شنبه, ۵ آذر
نشریه های كودكان و نوجوانان از مواد خواندنی جذاب و سودمند به شمار می روند، به ویژه برای آن هایی كه حوصله ی خواندن كتاب را ندارند.
یکشنبه, ۳ آذر
کتابی شامل پنج داستان کوتاه، مصور و فانتزی حیوانات است که به موضوع دوستی، گذشت و طبیعت می پردازد. شخصیت های داستانی قورباغه و وزغ، با یکدیگر تجربه های متفاوتی را از سر می گذرانند و پس از اندک زمانی ویژگی های شخصیتی هریک به طور غیرمستقیم و ظریف آشکار می شود.
جمعه, ۱ آذر
یک سلسله ناپدید شدن های مرموز و بی‌دلیل در شهر اتفاق می‌افتد. قهرمان داستان که گربه‌ای سیاه است، متوجه می‌شود گربه‌های سیاه یکی یکی ناپدید می‌شوند. وقتی او شاهد یک مورد گربه دزدی می‌شود، سعی می‌کند سرنخ تمام این اتفاقات را پیدا کند.
پنجشنبه, ۳۰ آبان
هالیس وودز کودکی است سرراهی در سنین نوجوانی که مفهوم تعلق داشتن به خانواده برایش معنا می‌گیرد. نوجوانی دقیق و حساس و علاقمند به نقاشی که روحیات خود را در نقاشی‌هایش به تصویر می‌کشد و با خانواده هایی که مددکاران اجتماعی برایش درنظر می گیرند، سازگاری ندارد و مرتب دست به فرار می‌زند.
پنجشنبه, ۳۰ آبان
رزا دختری از خانواده های کارگران کارخانه های نساجی امریکا در اوج انقلاب صنعتی در این کشور است که پدرش را از دست داده و مادر و خواهر بزرگترش نان آور خانواده اند. کارگران برای احقاق حقوق خود در اعتصاب به سر می برند که عده ای با آن موافق و عده ای نیز مخالف هستند. رزا نخست تحت تاثیر خانم فینچ، آموزگار خود، به مخالفت با مادرش که نقش اساسی در تحول جامعه دارد، می پردازد.
پنجشنبه, ۳۰ آبان
کتاب "بند رختی كه برای خودش دل داشت" شامل ۴۶ قصۀ كوتاه يا به قول نويسنده، "قصه های كله گنجشكی" است. نويسنده، موضوع هايی ملموس برای كودكان را در قالب شخصيت هايی فانتزی مثل نخود و لوبيا، بند رخت، جوجه، سيبی كه آدم خورد و ... بيان كرده است. زبان طنز داستان ها و كوتاه بودن آن ها خواننده را به ادامه مطالعه آنها برمی انگیزد. نگاه متفاوت نويسنده به اشياء، تخيل كودك را به خوبی بر می انگيزد.
پنجشنبه, ۳۰ آبان
یکی بود یکی نبود. مرد فقیری بود که آه در بساط نداشت و به هر دری که می‌زد زندگی‌اش روبه‌راه نمی‌شد. شبی بعد از فکرکردن بسیار تصمیم گرفت برود و فلک را پیدا کند و علت این‌همه بدبیاری و بدبختی را از او بپرسد ... و بعد سفری را آغاز می‌کند تا معلوم شود زندگی پر از فرصت است و ناهشیاری در از دست دادن فرصت‌ها نتایج سخت و بدی دارد.
پنجشنبه, ۳۰ آبان
این کتاب پیشتر با عنوان "دوران صلح" نیز منتشر شده است. کتابی است در تعریف صلح، اشکال گوناگون آن، تفاوت آدم‌ها با یکدیگر از دیدگاه خواسته‌ها، نیازها، سلیقه‌ها، ضرورت احترام به این تفاوت‌ها، همراه با پیشنهادهایی به کودکان برای مشارکت در حفظ صلح داخلی و جهانی.
پنجشنبه, ۳۰ آبان