راهنمای ترویج خواندن برای کودکان با نیازهای ویژه

اصطلاح کودکان با نیازهای ویژه به کودکانی اطلاق می‌شود که به برنامه‌های آموزشی خاصی نیاز دارند؛ این آموزش، نیازهای یادگیری منحصربه‌فرد آن‌ها را فراهم می‌آورد.

عقب‌ماندگی ذهنی، مشکلات ویژه یادگیری، نارسایی‌های زبان و گفتار، آسیب‌های شنوایی، آسیب‌های بینایی، نارسایی‌های حرکتی شامل ناهنجاری‌های مربوط به اسکلت و عضلات، تاخیرهای تحولی، اتیسم (در خود ماندگی) و چند معلولیتی می‌تواند کودکان را به کودکان با نیازهای ویژه تبدیل کند.

بیماری، ارث و تصادف، مرزی برای آسیب رساندن به کودکان نمی‌شناسد. هر کودکی در هر طبقه اجتماعی و اقتصادی، از هر ملیت و مذهبی ممکن است دچار یکی از آسیب‌های جسمی، حرکتی یا ذهنی شود.

برخی پدران و مادران بر این باورند که به دنیا آمدن فرزندی با مشکلات جسمی و نارسایی‌های ذهنی در یک خانواده، به معنای پایان زندگی است. در باور این افراد مشکلات بینایی، شنوایی، ذهنی و حرکتی، فرزندشان را نیازمند و شایسته ترحم و دلسوزی می‌کند و ضربه سختی به ‌«انسان بودن» او می‌زند.

گرچه هرگز نمی‌توان منکر نیازها، کمبودها ومحدودیت‌هایی شد که در زندگی این کودکان وجود دارد، اما این محدودیت‌ها باید پدران و مادران را بیش از هر چیز به استفاده از امکانات ویژه آموزشی و خواندن کتاب‌های مناسب‌سازی شده برای این کودکان برانگیزد. دانش ما درباره ویژگی‌های کودکان با نیازهای ویژه شامل شناسایی توانایی‌ها و محدودیت‌های هر کودک و تدارک برنامه‌های آموزشی خاص برای تامین نیازهای آنان می‌تواند در رشد همه‌جانبه ذهنی آن‌ها تاثیر به‌سزایی داشته باشد.

یکی از موثرترین این روش‌ها، قصه‌گویی و خواندن کتاب برای این کودکان و تشویق غیرمستقیم آن‌ها به نزدیکی با کتاب است که می‌تواند تا حد زیادی عقب‌ماندگی‌های آموزشی آن‌ها را، از لحاظ فردی و اجتماعی جبران کند و آن‌ها را به سطح رشد اجتماعی، شناختی و عاطفی سایر همسالان خود نزدیک کند.

شناخت ویژگی‌های این کودکان و انتخاب کتاب متناسب با ویژگی‌های آن ها کمک می‌کند که این کودکان هم مانند هم‌نوعان خود از کتاب، قصه، شعر و بازی لذت ببرند و از هر یک، دریافت‌های حسی، عاطفی و آموزشی ویژه خود را داشته باشند.

خواندن کتاب‌های داستان، لالایی و شعر برای کودکان با نیازهای ویژه در هر سنی، کمک می‌کند تا پابه‌پای همسالان خود بیاموزند و متحول شوند. موفقیت‌های چشمگیری که تا امروز در نابینایان و ناشنوایان و توان‌جویان جسمی –حرکتی سراسر جهان دیده شده، گواه این است که کودکان با نیازهای ویژه می‌توانند در حوزه‌های مختلف علمی، هنری و فرهنگی به جایگاه والایی دست پیدا کنند.

کتابک در این بخش تلاش می‌کند کتاب‌های مناسب هر گروه از کودکان با نیازهای ویژه را به خانواده‌ها و مربیان معرفی کند و شیوه کار با این کتاب‌ها را نیز به آن‌ها بشناساند. کتابک با جست‌وجوی پیوسته، مقاله‌ها و رهنمودهایی که از سوی متخصصان و کارشناسان در سراسر دنیا نوشته شده است و می تواند شما را در رشد ذهنی و فکری کودک یا کودکانتان یاری رساند، گردآوری، ترجمه و تنظیم خواهد کرد و در اختیار شما قرار خواهد داد. این فعالیت باید دو سویه باشد. شما نیز دیدگاه‌های خود را درباره این بخش بیان کنید و با طرح پرسش‌ها و نیازهای خود، ما را در تهیه مطالب سودمندتر یاری رسانید.