سلام ترس!

عنوان لاتین
Hei redd!

«سلام ترس!» کتابی در مورد شناخت احساس ترس است. عنوان کتاب از همان ابتدا روشن می‌کند که باید با ترس آشنا شد و به او سلام کرد.

کتاب «سلام ترس!» با زبانی ساده  امکان شناخت احساس ترس را نه تنها برای کودکان، بلکه برای همه افراد از نوجوان گرفته تا بزرگسالان  فراهم می‌کند. ترس احساسی است که در واکنش به خطرات بروز پیدا می‌کند و احساسی است که همه انسان‌ها در شرایط گوناگون و به میزان‌های متفاوت بارها و بارها آن را تجربه کرده‌اند. کتاب «سلام ترس!» مخاطب را دعوت می‌کند که  به جای ترسیدن از ترس، درباره آن گفت و گو کند.

«سلام ترس!» پنجره‌ای برای شناخت و آشنایی با ترس‌های گوناگون است. این‌که بدانیم یک نوع ترس وجود ندارد. گاه موضوع ترس‌های ما همگانی‌تر است. مانند ترس از جنگ و خشونت، صدای انفجار، ترس از دست دادن عزیزان و...؛ اما ترس‌هایی هم هستند که جنبه فردی و شخصی‌تر دارند. مثل ترس از جانوران بی‌آزار و حتا خانگی.

پدیدآورندگان کتاب «سلام ترس!» براین باورند که چه ترس‌ها طبیعی باشند یا نامتعارف، باید درباره آن‌ها با یک‌دیگر صحبت کرد؛ و خواندن این کتاب فرصتی است برای آن‌که این گفت‌و گو‌ها شکل بگیرد. در این گفت و گو باید کودکان تشویق شوند که از ترس‌هایشان بدون شرمندگی صحبت کنند. برای مثال درباره این که از تاریکی می‌ترسند یا از برخی موجودات خیالی مانند غول و هیولا.

در این کتاب از  20 گونه ترس صحبت می‌شود . ابتدا به کودکان اطمینان می‌دهد که فقط آن‌ها نیستند که می‌ترسند. بزرگ‌ترها، مامان‌ها و باباها هم گاهی می‌ترسند. بعضی‌ها از باد و باران می‌ترسند و بعضی‌ها از کابوس‌های شبانه و تاریکی. بعضی‌ها از آدم‌هایی که داد می‌زنند، دعوا می‌کنند و قدرت‌شان را به رخ می‌کشند می‌ترسند، بعضی‌ها حتا می‌ترسند که خوشحالی و دیگر احساسات‌شان را نشان دهند. بعضی‌ها از سکوت و خلوت بودن مکانی نگران می‌شوند و می‌ترسند. بعضی بچه‌ها از رفتن به مدرسه می ترسند. گاهی هم آدم‌ها بدون آن که بدانند چرا می‌ترسند، شاید هم حس‌شان را به درستی نمی‌شناسند و فکر می‌کنند ترس است و و ده‌ها علت دیگر. خیلی از بزرگ‌ترها از بی پول‌شدن می‌ترسند. بعضی‌ها از دست دادن توجه دوست‌شان نگران‌شان می‌کند، افرادی هم هستند که ترس‌شان را مخفی می‌کنند مبادا که به دیگران سرایت کند، بعضی‌ها از شکست در بازی‌ها می‌ترسند، و از همه عجیب‌تر اینکه بعضی‌ها می‌ترسند که بترسند و همیشه سعی می‌کنند ترس خود را از دیگران مخفی کنند.

کتاب «سلام ترس!» از سوی گروهی از هنرمندان خلاق که در یک استودی طراحی به نام یوکولند در اسلو نروژ گرد هم آمده‌اند تصویرگری شده است. آن‌ها با تصویرهایی ساده تلاش کرده‌اند تا احساس‌های گوناگون ترس را به خوبی بازتاب دهند. کتاب با رنگ پس زمینه‌ی قرمز، با تصویری از یک روح سیاه رنگ که سبب ترس گربه و پرنده‌ای شده است، حس ترس را به‌خوبی در مخاطب ایجاد می‌کند. تصویر دو صفحه ورودی کتاب درختی بنفش رنگ است که پرندگانی روی آن نشسته‌اند و گربه‌ای که به آرامی پرندگان را زیر نظر دارد و تنها یکی از پرندگان متوجه حضور گربه شده است.

در هر صفحه خیلی کوتاه به یک نوع ترس اشاره می‌کند و رنگ تخت پس زمینه و حالات چهره‌ها مخاطب را به درک بهتر آن احساس هدایت می‌کند. پالت رنگی غالب تصویرها قرمز، آبی، سبز، مشکی و زرد است .طراحی‌ها ساده و مینیمال هستند. بین متن و تصویر پیوند تنگاتنگی وجود دارد و تصویرها کامل‌کننده و گاه برجسته‌کننده معنای متن هستند.  به‌عنوان نمونه در صفحه‌ای که پسرک از سگ ترسیده، سگ خیلی بزرگ‌تر از پسر تصویر شده است.

در صفحه پایانی کتاب درخت و گربه‌ای را می‌بینیم که کتاب را با آن آغاز کرده بودیم، با این تفاوت که این‌جا گربه بالای درخت رفته و همه پرندگان از ترس گریخته‌اند، به جز پرنده زرد رنگ که در فاصله‌ای نزدیک به گربه نشسته و او را نگاه می‌کند. او هوشیار است و همان‌گونه که در متن آمده این ترس به او کمک می‌کند که در لحظه خطر خود را نجات دهد. پرنده به ترس سلام می ‌کند.

«یوآر تیبرگ» زاده‌ سال 1967 در پنسیلوانیای آمریکا، شاعر و روزنامه‌نگار سوئدی است که برای کودکان هم کتاب می‌نویسد. تینبرگ دانش آموخته‌ رشته‌ ریاضی و شیمی است. اما از سال 2000 با انتشار شعرهای خود به عنوان یک شاعر توانا در سوئد شناخته شده‌ است. او تاکنون نزدیک به 20 کتاب در گونه‌های گوناگون ادبی مانند شعر و کتاب‌های کودکان منتشر کرده است. یوآر هم‌چنین مترجمی تواناست که آثار بسیاری از زبان نروژی، فرانسه و انگلیسی به سوئدی برگردانده است. «پرنده چه می‌گوید»، «ماه هم می‌ترسد» و «تراکتور آبی» از دیگر کتاب‌های کودکان اوست.

«یوکولند» نام یک فرد یا سرزمین نیست. یوکولند نام یک استودیوی طراحی در اسلو، مرکز نروژ  است که در سال‌های  2001 تا 2005 از سوی آسلاک گورهولت و ایسپن فرایبرگ راه‌اندازی شد و زمانی دیرتر هنرمندان دیگری هم به آن‌ها پیوستند. یوکولند در زمینه‌های گوناگون فرهنگی و هنری، از جمله تصویرگری کتاب کودک کار می‌کند. این استودیو تلاش می‌کند کوچک و انعطاف‌پذیر بماند و بسته به پروژه‌های خاص رشد کند و دوباره به حال اول بازگردد. هدف، انجام تجربه‌های آزمایشی کم‌تر شناخته شده، اما پیش‌رو است که مرز میان ذهنی و عینی، نظم و بی‌نظمی، فرایند و فراورده، هنر و طراحی، فرم و محتوا، ایده‌های خوب و ایده‌های بد را کم‌رنگ کند. یوکولند تاکنون چندین کتاب برای کودکان نوشته و تصویرگری کرده است. کتاب‌ها به انگلیسی، فرانسوی، سوئدی، کره‌ای و ژاپنی ترجمه شده‌اند.

«زهره قایینی» از پژوهشگران، مترجمان و نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان است. قایینی از پایه‌گذاران موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و یکی از دو نویسنده اصلی مجموعه ده جلدی تاریخ ادبیات کودکان ایران است. او در حال حاضر مدیریت مؤسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و برنامه «با من بخوان» را بر عهده دارد و عضو هیئت مدیره دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان IBBY  است.

انتشارات موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان کتاب سلام ترس  را به فارسی در ایران از  ناشر اصلی آن Magikon  خریداری کرده است. حق ترجمه این کتاب از سوی مترجم به «برنامه با من بخوان» اهدا شده است.

گزیده‌هایی از کتاب

بعضی‌ها می‌ترسند نکند چیزی در خانه مرتب و سرجای‌اش نباشد.

یک پسرک سرخوش و بی‌خیال هم ممکن است از اینکه یک سگ بزرگ سرراه‌اش سبز شود بترسد.

گاهی شاید از مامان خودت هم بترسی. نکند من را قورت دهد؟

برگردان
زهره قایینی
تصویرگر
تصویرگر
Yokoland, یوکولند
سال نشر
1400
ناشر
نویسنده
Joar tiberg, یوآر تیبرگ
نگارنده معرفی کتاب
ویراستار
گروه ویرایش موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان
Submitted by skyfa on