چهارشنبه ۷ اسفند شورای کتاب کودک پنجاه و یکمین سال فعالیت خود را جشن گرفت. مراسم با یادی از یحیی مافی، عباس حری و ناصر میناچی آغاز شد.
۴ جلد فرهنگنامه کودکان و نوجوانان را به صورت همزمان پیش خواهیم برد
در ادامه، توران میرهادی، بنیان گذار شورای کتاب کودک و سرپرست فرهنگنامه کودکان و نوجوانان در خصوص فعالیت فرهنگنامه گفت: "۳۴ سال است که کار فرهنگنامه ادامه دارد و در این مدت همه ما که در این زمینه کار کردیم دانشجو بودیم و بزرگان این سرزمین، کتابداران، و متخصصان ما را راهنمایی کردند.
وی ادامه داد: تاکنون ۱۴ جلد از فرهنگنامه چاپ شده است و ما زین پس ۴ جلد را به صورت همزمان پیش خواهیم برد.
میرهادی در ادامه از شرکت تهیه و نشر فرهنگنامه و نیز کمک های بی دریغ مردم، خیرین در داخل و خارج از کشور که در پیشبرد کار فرهنگنامه نقش داشتند، سپاسگزاری کرد.
پروین فخارنیا، نویسنده، ویراستار و عضو شورای اجرایی فرهنگنامه کودکان و نوجوانان، در ادامه در سخنانی با عنوان «فرهنگنامه: در کجا ایستاده ایم؟» به ارائه اطلاعاتی در خصوص فرهنگنامه پرداخت.
جلد پانزدهم فرهنگنامه کودکان و نوجوانان در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران ارائه خواهد شد
او با اشاره به کار فرهنگنامه به صورت همزمان بر روی ۴ جلد و چاپ به نوبت آن، خبر داد: جلد پانزدهم شامل حروف ر-ز در آخرین مراحل صفحه آرایی بوده و در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران ارائه خواهد شد.
فخارنیا ادامه داد: این جلد حاوی ۲۳۲ مقاله است که از این تعداد ۹۳ مقاله ایرانی است.
فخارنیا: نسخه دیجیتالی فرهنگنامه کودکان و نوجوانان نیز ارائه می شود
وی همچنین از موافقت هیأت مدیره شورای کتاب کودک و شورای اجرایی فرهنگنامه با پیشنهاد شرکت تهیه و نشر فرهنگنامه مبنی بر الکترونیکی کردن آن، خبر داد و گفت: در آینده ای نزدیک در کنار نسخه چاپی، نسخه دیجیتالی نیز موجود خواهد بود.
وجود فرهنگنامه کودکان و نوجوانان در کتابخانه های مدارس ضرورت دارد
پروین فخارنیا با اشاره به وجود تنها ۹ مقاله درباره ایران در ۵ دایره المعارف کودک و نوجوان معتبر خارجی، و نیز بیش از ۶۰۰ مقاله در این خصوص در ۱۴ جلد فرهنگنامه، ضرورت وجود این فرهنگنامه را در کتابخانه های مدارس ایران یادآور شد.
«فرهنگنامه در سفر» نماهنگی درباره سفرهای فرزانه اخوت، عضو هیأت مدیره شورای کتاب کودک، برای احداث کتابخانه در مناطق محروم، عنوان برنامه بعدی بود.
«ادبیات کودکان در کشورهای عربی زبان» از زبان رئیس شعبه ملی فلسطین در IBBY
سپس جهان حلو، رئیس شعبه ملی فلسطین در دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان، به ایراد سخنرانی در خصوص «ادبیات کودکان در کشورهای عربی زبان» پرداخت.
وی پس از تشکر از دعوت هیأت مدیره شورا برای حضور وی در مراسم، اظهار داشت: آغاز این جریان با ادبیات شفاهی است و اشعار و قصه های عامیانه بود که ابتدا به جهان چاپ راه یافت و نخستین بخش ادبیات کودک مکتوب را به وجود آورد. این میراث تاریخ شفاهی بیشتر جنبه تعلیمی داشته و جایی برای تخیل و شادمانی در آن وجود نداشت. در اوایل قرن ۲۰ با ترجمه آثار غربی تحول به وجود آمده و الگوهای جدید وارد می شود، این کتب بیشتر جنبه تاریخی دارند و سعی بر زنده کردن غرور ملی در کودکان دارند و تصویر هم در آنها ضعیف است.
حلو شکل گیری جبهه آزادی بخش فلسطین را نقطه عطفی دانست که از آن زمان اولین موسسه انتشاراتی به وجود آمد. او افزود: «دارالفتح» ناشری بود که تأثیر زیادی بر حوزه ادبیات کودک گذاشت. این ناشر حدود ۲۲۰ عنوان کتاب تألیفی داشت و اولین افسانه های اندرسن را همین ناشر برای اولین بار به عربی ترجمه کرد. این موسسه پس از مسائلی که برای فلسطین پیش آمد، چند سال به مصر منتقل و سپس تعطیل شد.
در فلسطین مؤسسات مدنی کتاب هایی با تیراژ بالا منتشر می کنند
وی بیان کرد: در حال حاضر در فلسطین ناشر وجود نداشته و مؤسسات مدنی کتاب هایی با تیراژ بالا منتشر می کنند.
رئیس شعبه ملی فلسطین در دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان، ضمن اشاره به اهمیت شبکه در رشد ادبیات، ضرورت وجود دفتر بین المللی کتاب و عضویت متأخر فلسطین در سال ۲۰۰۳ زمانی که نوش آفرین انصاری عضو هیأت مدیره این سازمان بود، یادآور شد.
حلو شکل گیری نمایشگاه ها و جوایز مختلف را در حوزه ادبیات کودک در کشورهای عربی زبان، در سال های اخیر، نشانه رشد این حوزه دانست.
بررسی ۱۱۹۴ کتاب نشان داد، بیشتر داستان های تألیفی تکراری و به دور از نوآوری، بوده است
در ادامه مراسم شکوه حاج نصرالله، کارشناس و مدرس ادبیات کودک، به ارائه گزارشی در خصوص ادبیات کودک با عنوان «فراز و فرود ادبیات کودک در سال ۱۳۹۱» پرداخت.
او گفت: بررسی ۱۱۹۴ کتاب نشان می دهد که آثار ترجمه شده نسبت به تألیفی از نظر کمی و کیفی بیشتر، سهم کودکان گروه سنی « الف» و « ح» از آثار منتشر شده کم و ناچیز، و بیشتر داستان های تألیفی تکراری و به دور از نوآوری، بوده است.
حاج نصرالله ادامه داد: در انواع گونه های ادبی مختص کودکان زبان به جای تصویرسازی و نمایش، توضیح می دهد، بعلاوه بخش عمده ای از ادبیات کودک تعلیم گراست.
به گفته وی کتاب های کودک در همه انواع ادبی از به ویژه داستان تألیف، از نبود ویراستار حرفه ای آسیب می بیند.
کتاب کودک همچنان از نبود برنامه ریزی و مشارکت آسیب می بیند
وی پس از بیان نقاط ضعف مشهود در گونه های ادبی مختلف، بیان کرد: کتاب کودک همچنان از نبود برنامه ریزی و مشارکت آسیب می بیند.
نشان ماهی سیاه کوچولو به چه کتاب های تعلق گرفت؟
در ادامه مراسم افق اشراقی، کارشناس و هماهنگ کننده جوایز کمیته کتاب کودک، به ارائه گزارشی در این خصوص پرداخت.
برگزیدگان نشان ماهی سیاه کوچولو در حوزه تصویر:
پژمان رحیمی زاده، تصویرگر کتاب " آرش"، و رضا هاشمی نژاد، مدیر نشر افق؛
میترا عبداللهی، تصویرگر کتاب " اولین پادشاه جهان"، و صدیقه عجیمی، مدیر نشر خانه ادبیات؛
علیرضا گلدوزیان، تصویرگر کتاب " نیم من بوق ابن پشم پانزده"، و سید مهدی شجاعی، مدیر نشر کتاب نیستان؛
لیدا طاهری، تصویرگر کتاب " سنگ مردم آزار"؛
رودابه خائف، تصویرگر کتاب " طنز تاریخ"؛
نگین احتسابیان، تصویرگر کتاب " عروس و دادماد در باران"، و محمود رضا بهمن پور، مدیر نشر نظر؛
مانلی منوچهری، تصویرگر کتاب " فریاد یوزپلنگ".
برگزیدگان نشان ماهی سیاه کوچولو در بخش داستان -ترجمه:
الهه هاشمی، مترجم کتاب " پم، بهترین اتفاق زندگی"؛
فریده خرمی، " تک و تنها توی دنیای به این بزرگی"، و زهره حسین زادگان، مدیر نشر آفرینگان؛
محبوبه نجف خانی، مترجم کتاب " پسرخاله ودرو"؛
پروین علی پور، مترجم کتاب " جایی که کوه بوسه می زند بر ماه"؛
شهاب الدین عباسی، مترجم کتاب " در پی شباویز"، و محمد حسن محمدی، مدیر نشر مهاجر؛
نسرین وکیلی، مترجم کتاب " طولانی ترین آواز نهنگ"، و رضا هاشمی نژاد، مدیر نشر افق؛
مریم رفیعی، مترجم کتاب " اسم من میناست..."، و نیلوفر تیموریان، مدیر نشر ایرانیان؛
رضی هیرمندی، مترجم کتاب " کارزار کره"، و شهناز موسوی، مدیر نشر گام.
برگزیدگان نشان ماهی سیاه کوچولو در بخش غیرداستان:
کیقباد یزدانی، مترجم کتاب " چرا باید دستهایم را بشویم وقتی کثیف نیستند"، و سید مهدی شجاعی، مدیر نشر نیستان؛
محبوبه نجف خانی، مترجم کتاب " نامه های فلیکس"، و فرهاد نیلفروشان، مدیر نشر زعفران؛
فرشته قبادی، پدیدآورنده کتاب " بازی های سنتی روزآمد شده"؛
علی گلشن، پدیدآورنده کتاب " فریاد یوزپلنگ"، و کاووس سید امامین، مدیر مؤسسه حیات وحش میراث پارسیان.
برگزیدگان نشان ماهی سیاه کوچولو در بخش نشریات چاپی و الکترونیکی:
مرجان فولادوند و حامد سلیمانی، سردبیران مجله همشهری بچه ها؛
صاحب امتیاز و مدیر نشریه " بچه ها، بشری"
برگزیدگان نشان ماهی سیاه کوچولو در بخش شعر:
مژگان عباسلو، سراینده اشعار " ازلب برکه ها"؛
حدیث لزرغلامی، سراینده اشعار " اگر زن نبودم، قطار بودم"، و حامد علاقمندان، مدیر نشر چکه، و زینت السادات خوش نشین، مدیر نشر قلم؛
انسیه موسویان، سراینده اشعار " بی تویی"؛
زیتا ملکی، سراینده اشعار " جنگ دختر دستکش پوش با سرما"؛
سودابه امینی، سراینده اشعار " فصل آهو و کبوتر".
در ادامه این مراسم، تندیس جایزه ادبی عباس یمینی شریف، با حضور هومن یمینی شریف، بنیانگذار این جایزه به آثار برگزیده شعر، اهدا شد. برگزیدگان این تندیس عبارتند از:
حامد علاقمندان، مدیر نشر چکه، و زینت السادات خوش نشین، مدیر نشر شهر قلم؛
مژگان عباسپور، سراینده اشعار کتاب "از لب برکه ها".
هدی حدادی، سراینده اشعار کتاب " دختری به زیبایی روباهی که ترسیده باشد"؛
حدیث لزرغلامی، سراینده اشعار کتاب " اگر زن نبودم، قطار بودم".
در پایان فروغ جمالی، بنیانگزار جایزه جعفر پایور در حوزه بازنویسی و بازآفرینی متون کهن، جایزه جعفر پایور را به پاس نیم قرن فعالیت در جهت اعتلا و ترویج ادبیات کهن برای کودکان و نوجوانان به این نهاد تقدیم کرد.