راهنمای ترویج خواندن کودک ۳ تا ۶ سال

راهنمای ترویج خواندن کودک ۳ تا ۶ سال

سنین ۳ تا ۶ سالگی دوره‌ای سرشار از کشف، خیال‌پردازی و زبان‌آموزی است. در این بازه، کودک شما توانایی دنبال‌کردن داستان‌ها، درک مفاهیم ابتدایی، و بیان احساسات خود را از طریق کلمات و تصاویر به‌سرعت گسترش می‌دهد. کتاب و قصه، کلید درهای این دنیای تازه‌اند.


📘 چرا خواندن در این سن اهمیت دارد؟

  • تقویت زبان و گفتار از طریق واژگان تازه و ساختارهای جمله.

  • پیش‌نیازهای سوادآموزی مانند آشنایی با چاپ، ترتیب داستان، و جهت خواندن.

  • افزایش تمرکز و دقت شنیداری.

  • رشد تخیل، همدلی و درک احساسات.

  • پایه‌گذاری عادت مطالعه برای سال‌های آینده.


📚 چه کتاب‌هایی برای ۳ تا ۶ ساله‌ها مناسب‌اند؟

نوع کتاب

ویژگی‌ها

کتاب‌های تصویری داستانی

با متن‌های بلندتر، شخصیت‌پردازی و خط داستانی ساده.

کتاب‌های شعر و ترانه

آهنگین، تکرارپذیر، با استعاره‌های ساده و لذت‌بخش.

کتاب‌های غیر داستانی ساده

معرفی مشاغل، جانوران، بدن انسان، طبیعت و...

کتاب‌های الفبا و اعداد

با تصویرسازی خلاق و بدون فشار آموزشی.

متل‌ها و ترانه‌های عامیانه

غنی از زبان و فرهنگ، همراه با حرکت یا بازی.

قصه‌گویی بدون کتاب

قصه‌هایی از حافظه یا تخیل، به‌ویژه پیش از خواب.


👪 چگونه بخوانیم؟

  • کودک را در آغوش بگیرید، فضای آرام و صمیمی بسازید.

  • با صدای بلند و لحن نمایشی بخوانید.

  • از کودک بخواهید درباره تصاویر و اتفاقات داستان صحبت کند.

  • اگر خواست، یک کتاب را بارها برایش بخوانید.

  • از او بخواهید داستان را به زبان خودش بازگو کند یا پایان جدیدی بسازد.

  • بعد از خواندن، با هم نقاشی بکشید، نمایش بازی کنید یا از دل داستان، شعر بسازید.


📌 پیشنهادهایی برای والدین

پیشنهاد

توضیح

پیش‌مطالعه کتاب

پیش از بلندخوانی، خودتان یک بار کتاب را بخوانید تا اجرای روانی داشته باشید.

انتخاب مشارکتی

به کودک اجازه دهید خودش کتاب را انتخاب کند؛ این مشارکت انگیزه می‌آفریند.

بازدید از کتابخانه و کتاب‌فروشی

به تجربه کودک برای لمس و دیدن کتاب‌ها بیفزایید.

برنامه‌ی منظم مطالعه

زمان‌هایی مشخص در روز (مثل پیش از خواب یا بعد از ناهار) را به خواندن اختصاص دهید.


🎨 فعالیت‌های پس از خواندن

  • کشیدن نقاشی از شخصیت یا صحنه‌ی محبوب داستان.

  • اجرای نمایش کوتاه با عروسک یا خود کودک.

  • ساختن کتاب تصویری دست‌ساز با کمک کودک.

  • گفت‌وگو درباره «اگر جای شخصیت داستان بودی، چه می‌کردی؟»


با کتاب، خیال کودک پرواز می‌کند، زبانش شکوفا می‌شود، و ذهنش برای ورود به مدرسه آماده می‌گردد. این دوره، پایه‌ای طلایی برای پرورش یک خواننده‌ی مستقل و علاقه‌مند است.

زیردسته‌بندی‌ها
بیشتر کتاب‌های کودکان، مصور هستـند، اما همه‌ی کتاب‌های مصور، تصویری نیستند. کتاب تصویری کتابی است که به کمک یک رشته تصویرهای زیاد همراه با متنی کمابیش اندک یا بدون متن، اطلاعاتی را منتقل کرده یا داستانی را بازگو می‌کنند.
سه شنبه, ۱۳ مرداد
کتاب "جم جمک برگ خزون" که مجموعه ای از متل های عامیانه ایران است که بزرگ و کوچک دست کم چند تایی از آن ها را از زبان مادر بزرگ ها و یا مادران خود شنیده اند، اکنون به کوشش ثمینه باغچه بان و با تصویرگری فرشید شفیعی به بازار آمده است.
یکشنبه, ۱۱ مرداد
اگر بزرگسالانی خلاق و با قوه تخیل می خواهیم، باید از سال های اولیه زندگی آن ها برای این کار برنامه ریزی کنیم. کودکان را برای زندگی تربیت می کنیم و هر خصوصیتی را که دراین سن در آنان تشویق کنیم با آنان می نماید.
یکشنبه, ۴ مرداد
۱ – حرکات عضلانی و اثر گذاری بر روی کاغذ نوزاد از آغاز تولد ، لحظات کوتاهی توجهش به حرکاتی که در میدان دید او انجام می گیرد، جلب می شود و این حرکات را با چشمانش تعقیقب می کند.
شنبه, ۳ مرداد
این کتاب در برگیرنده ی دیدگاه های پنج روان شناس کمال گرای نامدار: آلپورت، فرانکل، فروم و راجرز است.
یکشنبه, ۲۱ تیر
هنر بخشی از زندگی همه‌ی ماست و به آن نیازمندیم. لذت شنیدن نوایی آرام‌بخش  تماشای فیلمی که انگار بخشی از حرف‌های ناگفته‌مان را می‌گوید،
چهارشنبه, ۱۷ تیر
مورچه در جنگل راه می رود که ناگهان باران شدیدی شروع به باریدن می کند.او نمی داند چه باید بکند. در میان چمنزار متوجه قارچ کوچکی می شود. زیر کلاهک آن پناه می گیرد تا باران بند بیاید، اما هر لحظه باران تندتر و تندتر می شود. پروانه ای خیس از باران، موشی گریزان از تر شدن، گنجشگی با پرهای نم زده و.....همه به قارچ کوچک پناه می برند، اما چگونه همه در زیر آن جای می گیرند؟
شنبه, ۱۳ تیر
در عرصه پژوهش ها و مشاهدات رواشناختی در سال های اخیر نگاهی ژرف تر به تأثیر ارتباط های اولیه میان مادر یا مراقبت اصلی و فرزند میسر شده است.
جمعه, ۱۲ تیر
اگر واژه زیبایی‌شناختی به معنای هنر و زیبایی باشد، پس نگاه به تصویرهای زیبا در کتاب‌های کودکان نیز زیبایی‌شناختی است.
پنجشنبه, ۱۱ تیر
ناشر در آغاز کتاب، گوشزد می‌کند: راهنمای حاضر با عنوان «شناخت از طریق بازی» در سال ۱۹۹۳ از سوی نمایندگی کمیساریای عالی سازمان ملل و امور پناهندگان در بلگراد، تدوین شده وعملاً در چندین کشور مورد استفاده قرار گرفته است. هدف از تهیه این راهنما کمک به کودکان است تا با بازی‌های مختلف، به دادوستد عاطفی و بیان بی‌تشویش احساسات خود بپردازند و از این راه بتوانند بر اضطراب‌های ناشی از آسیب‌های عاطفی چیره شوند و با امید به آینده بنگرند سپس ابراز امیدواری کرده است که ترجمه فارسی آن، نه تنها برای پناهندگان، بلکه به شکل گسترده برای همه جامعه سودمند باشد.
چهارشنبه, ۳ تیر
هرچه کودکان درباره‌ی دنیای پیرامون خود بیشتر بدانند، یادگیری و خواندن در مدرسه برای‌شان آسانتر خواهد بود. شما نقش مهمی در کمک به کودکان برای فراگیری و روش استفاده از اطلاعات جدید، ایده‌ها و واژگان در یادگیری دارید و می‌توانید به کودکان کمک کنید بین آنچه که تازه آموخته‌اند و دانسته‌های پیشین خود پل ارتباطی برقرار کنند.
سه شنبه, ۲ تیر
در این کتاب، پس از اشاره به اهمیت مهارت، برقراری ارتباط با دیگران و پرورش کنجکاوی و اعتماد به نفس در سال های اولیه زندگی کودک، به ارزش عشق و محبت و ارتباط های اجتماعی و عاطفی برای بهتر زیستن او تأکید شده است.
شنبه, ۱۶ خرداد
کتاب‌های تصویری، شکل ادبی یگانه‌ای ارائه می‌دهند که در آن، داستان و هنر با هم آمیخته می‌شوند. در این گونه کتاب‌ها، تصاویر به اندازه‌ی متن اهمیت دارند و با هم به روایت داستان می‌پردازند. هنگام خواندن کتاب‌های تصویری برای کودکان، سیر در تصاویر را فراموش نکنید. در این مقاله، چند روش به کارگیری تصاویر برای درگیر کردن بیشتر کودک، و غنی‌تر ساختن تجربه‌ی خواندن برای وی، ارائه می‌شود.
چهارشنبه, ۳۰ اردیبهشت
کتاب "کودکان به قصه نیاز دارند: کاربردهای افسانه و افسون" کاربردها و کارکردهای قصه‌های عامیانه را در فرآیند فرهنگ پذیری نشان می‌دهد و نقش قصه‌ها را در دنیای کودکان باز می‌گوید. کار کرد مثبت قصه‌ها در شکل گیری شخصیت و افکندن نگاهی دوباره به قصه‌های عامیانه بحث اصلی کتاب است.
سه شنبه, ۲۹ اردیبهشت
دیر زمانیست که عروسک در زندگی بشر حضور دارد. از آن هنگام که انسان پیکره خویش را با مواد اولیه مانند گل و چوب ساخت، اولین عروسک شکل گرفت. نقش عروسک های اولیه یا به عبارتی پیکره ها و مجسمه های کوچک در زندگی انسان با نقش عروسک هایی که امروز ما می شناسیم، بسیار متفاوت بوده است. این پیکره ها جنبه اسرار آمیز و جادویی داشتند و مقدس شمرده می شدند. آنها از نظر معنوی حضوری قوی و موثر داشتند.
یکشنبه, ۲۰ اردیبهشت
بازی، فعالیتی طبیعی و جدایی‌ناپذیر از زندگی کودکان است که نقش کلیدی در رشد جسمی، ذهنی، عاطفی و اجتماعی آن‌ها دارد. چون اغلب با فعالیت بدنی همراه است، ارتباط نزدیکی با رشد اندام، تقویت مهارت‌های حرکتی و افزایش آمادگی جسمانی دارد. کودکان از طریق بازی، اعتمادبه‌نفس، احساس امنیت و خوداتکایی را تجربه می‌کنند.
یکشنبه, ۲۰ اردیبهشت
این كتاب حسی- لمسی یكی از ترانه های عامیانه ایران را به تصویر می كشد. كودك شما می تواند در حالی كه به تصویرهای برجسته این كتاب پارچه ای می نگرد و آن را لمس می کند به ترانه ی كه شما برایش می خوانید گوش بسپارد و با پدیده های طبیعی مانند ماه، باران، ابر و ... آشنا شود. این كتاب پارچه ای برای كودكان نابینا و كم بینا نیز به سبب داشتن تصاویر برجسته مناسب و قابل استفاده است.
یکشنبه, ۲۰ اردیبهشت
«بهره‌مند کردن کودک از عشق به شعر، به این می‌ماند که چشمه‌ای یا جویباری درونی و همیشگی از شادابی و تازگی در درونش روان کنیم. آن هم نه شادابی تنها چرا که دوست داشتن و درک شعر، گونه‌ای دریافت و حس ششم برای فرد به ارمغان می‌آورد که در روبه رو شدن با زندگی و جهان پیرامون از او انسانی چالاک می‌سازد. چالاک به مفهوم بسیار بسیار زنده!« -رومر گودن ۱۹۹۸
سه شنبه, ۱۸ فروردین
خانه و خانواده مفهومی زیستی و در همین حال جامعه شناختی نیز است. این مفهوم یا پدیده در دوره ای از تاریخ زندگی انسان پدیدار شده است و در گذر سده ها و هزاره ها دگرگونی ها و تحولات عمده ای را از سرگذرانده است.
سه شنبه, ۱۳ اسفند
مهمان ناخوانده داستان پیرزن مهربانی است که در خانه کوچکی در روستایی کوچک، تنهای تنها زندگی می کند. پیرزن مهربان در یک شب سرد و بارانی زمستان، گنجشک کوچولو، مرغ پاکوتاه، سگ پاسبان، گاو سیاه و حیوانات دیگر را از سرمای شدید و باران تند نجات می دهد و در خانه کوچک خود پناه می دهد.
سه شنبه, ۱ بهمن
"در پایان قرن بیستم، پدر یا مادر کودکان کم سن و سال بودن، مشکل است و در عین حال،‌ هیچ هم از آن ساده‌تر نیست. در جهانی که اوضاع و احوال روزبه‌روز ناگوارتر و رقابت‌جویانه‌تر می‌شود ما باید بی‌وقفه نیازها و خواسته‌های خودمان را با نیازها و خواسته‌های کودکانمان هماهنگ کنیم.
دوشنبه, ۳۰ دی
در صفحات آغازین کتاب آمده است: " در دهه‌ی اخیر شاهد گزارش‌های فراوانی در زمینه ‌ناتوانی هیجانی، عاطفی و بی‌پروایی در خانواده‌ها، اجتماعات و جوامع بشری و خشم و ناامیدی فزاینده‌ای در جوانب محتلف زندگی بوده‌ایم، خواه در تنهایی خاموش بچه‌هایی که با یک تلویزیون در نزد پرستار بچه رها شده‌اند، یا درد و رنج بچه‌های ترک شده و بی‌سرپرست که با آن‌ها بدرفتاری شده است، یا به طرز وحشیانه‌ای مورد تجاوز جنسی قرار گرفته‌اند.
یکشنبه, ۲۹ دی
بچه های حیوانات با درونمایه آموزشی و متنی بسیار کوتاه کودک را با حیوانات و بچه های آن ها آشنا می کند. در این کتاب، بره، گوزن، جوجه، کانگورو، ببر، گورخر، فیل، زرافه، سگ، گوساله، گربه، اردک، خرگوش، الاغ، اسب و پنگوئن با متنی کوتاه و بیان یکی از ویژگی های آنها به کودک معرفی می شوند.
یکشنبه, ۲۹ دی
"لباس های من" کتابی پارچه ای و تصویری؛ بدون متن با درون مایه ای آموزشی است که با هدف آشنایی کودک با لباس ها و چگونگی پوشیدن آن ها طراحی و اجرا شده است. پیراهن، شلوار، کت، کفش، جوراب و ... با تصاویری شاد، جذاب و کودکانه در این کتاب معرفی می شوند.
یکشنبه, ۲۹ دی