راهنمای ترویج خواندن کودک ۳ تا ۶ سال
سنین ۳ تا ۶ سالگی دوره‌ای سرشار از کشف، خیال‌پردازی و زبان‌آموزی است. در این بازه، کودک شما توانایی دنبال‌کردن داستان‌ها، درک مفاهیم ابتدایی، و بیان احساسات خود را از طریق کلمات و تصاویر به‌سرعت گسترش می‌دهد. کتاب و قصه، کلید درهای این دنیای تازه‌اند.
📘 چرا خواندن در این سن اهمیت دارد؟
-
تقویت زبان و گفتار از طریق واژگان تازه و ساختارهای جمله.
-
پیش‌نیازهای سوادآموزی مانند آشنایی با چاپ، ترتیب داستان، و جهت خواندن.
-
افزایش تمرکز و دقت شنیداری.
-
رشد تخیل، همدلی و درک احساسات.
-
پایه‌گذاری عادت مطالعه برای سال‌های آینده.
📚 چه کتاب‌هایی برای ۳ تا ۶ ساله‌ها مناسب‌اند؟
|
نوع کتاب |
ویژگی‌ها |
|---|---|
|
کتاب‌های تصویری داستانی |
با متن‌های بلندتر، شخصیت‌پردازی و خط داستانی ساده. |
|
کتاب‌های شعر و ترانه |
آهنگین، تکرارپذیر، با استعاره‌های ساده و لذت‌بخش. |
|
کتاب‌های غیر داستانی ساده |
معرفی مشاغل، جانوران، بدن انسان، طبیعت و... |
|
کتاب‌های الفبا و اعداد |
با تصویرسازی خلاق و بدون فشار آموزشی. |
|
متل‌ها و ترانه‌های عامیانه |
غنی از زبان و فرهنگ، همراه با حرکت یا بازی. |
|
قصه‌گویی بدون کتاب |
قصه‌هایی از حافظه یا تخیل، به‌ویژه پیش از خواب. |
👪 چگونه بخوانیم؟
-
کودک را در آغوش بگیرید، فضای آرام و صمیمی بسازید.
-
با صدای بلند و لحن نمایشی بخوانید.
-
از کودک بخواهید درباره تصاویر و اتفاقات داستان صحبت کند.
-
اگر خواست، یک کتاب را بارها برایش بخوانید.
-
از او بخواهید داستان را به زبان خودش بازگو کند یا پایان جدیدی بسازد.
-
بعد از خواندن، با هم نقاشی بکشید، نمایش بازی کنید یا از دل داستان، شعر بسازید.
📌 پیشنهادهایی برای والدین
|
پیشنهاد |
توضیح |
|---|---|
|
پیش‌مطالعه کتاب |
پیش از بلندخوانی، خودتان یک بار کتاب را بخوانید تا اجرای روانی داشته باشید. |
|
انتخاب مشارکتی |
به کودک اجازه دهید خودش کتاب را انتخاب کند؛ این مشارکت انگیزه می‌آفریند. |
|
بازدید از کتابخانه و کتاب‌فروشی |
به تجربه کودک برای لمس و دیدن کتاب‌ها بیفزایید. |
|
برنامه‌ی منظم مطالعه |
زمان‌هایی مشخص در روز (مثل پیش از خواب یا بعد از ناهار) را به خواندن اختصاص دهید. |
🎨 فعالیت‌های پس از خواندن
-
کشیدن نقاشی از شخصیت یا صحنه‌ی محبوب داستان.
-
اجرای نمایش کوتاه با عروسک یا خود کودک.
-
ساختن کتاب تصویری دست‌ساز با کمک کودک.
-
گفت‌وگو درباره «اگر جای شخصیت داستان بودی، چه می‌کردی؟»
با کتاب، خیال کودک پرواز می‌کند، زبانش شکوفا می‌شود، و ذهنش برای ورود به مدرسه آماده می‌گردد. این دوره، پایه‌ای طلایی برای پرورش یک خواننده‌ی مستقل و علاقه‌مند است.
در بحث هنر کودک دو مقوله کاملاً مجزا مطرح است. هنر برای کودک و هنرکودک. آن جا که هنرمند بزرگسال با ابزار هنری فعالیتی برای کودکان انجام می دهد، هنردرخدمت به کودک قرار می گیرد و آن جا که کودکان شخصاً ابزار هنر را در اختیار می گیرند تا احساس واندیشه وتجربهشان را بیان کنند، قلمرو هنر کودک است. این دومقوله درعین جدایی واستقلال، تأثیر جدی بر یکدیگر دارند در تحلیل وبررسی هرکدام، نقاط مشترکی وجود دارد.
دوشنبه, ۴ آبان
آهای، من می توانم اتوبوس را برانم؟ خواهش می کنم! قول می دهم مواظب باشم. تو را به خدا ، فقط یک دور! آن وقت من بهترین دوستت می شوم. گاهی اوقات در جواب درخواست های نابجای دیگران فقط باید " نه" بگویید. تو اجازه می دهی کبوتر اتوبوس براند؟
چهارشنبه, ۲۲ مهر
کتاب «اما فردینانداین کار را نکرد» داستی از صلح و پذیرفتن تفاوت‌های فردی است.
شنبه, ۱۱ مهر
بخش دوم
برای بیشتر خانوده های کودکان ناشنوا، فرزندشان نخستین فرد ناشنوایی است که تاکنون دیده اند و پرورش یک کودک ناشنوا گاه مسئولیتی بسیار توان فرساست، به ویژه در صورتی که انبوه اطلاعات و توصیه های گوناگون متخصصان، دوستان دلسوز واعضای خانواده را نیز در نظر داشته باشیم. (گلوور، ۲۰۰۳)
دوشنبه, ۶ مهر
سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۰ از سوی سازمان ملل متحد دهه ی "فرهنگ صلح و نفی خشونت علیه کودکان و زنان" نامیده شده است. از آغاز این دهه سازمان ها و نهادهای دولتی و غیر دولتی فعالیت هایی را در این زمینه در دستور کار خود قرار داده اند.
سه شنبه, ۳۱ شهریور
صلح مقوله‌ای خارج از زندگی نیست. هر چه با زندگی سر و کار دارد. با صلح هم سر و کار دارد به طوری که نبود صلح یعنی نبود زندگی و بودن صلح یعنی امکان وجود زندگی.
یکشنبه, ۲۹ شهریور
امروزه لزوم تلفیق کودکان استثنایی و عادی در کلاس‌های درس بر همه آشکار است و به تصویب قانون رسیده است. اما این اتفاق اگر بدون زمینهٔ مناسب بیافتد، کلاس‌های درس سنتی و معمول را با چالش‌هایی روبرو می‌کند.
یکشنبه, ۲۹ شهریور
گفت و گو با ثمینه باغچه بان
ثمینه باغچه بان کارشناس زبان آموزی پایه و آموزش کودکان استثنایی به تازگی گزیده ای از متل های کودکانه را در کتاب کوچک و زیبایی با عنوان "جمجک برگ خزون" گرد آوری و در ایران منتشر کرده است.
چهارشنبه, ۲۵ شهریور
در این مقاله به برخی از ویژگی‌هایی که مونته سوری در کار با کودکان به آن اعتقاد داشت می‌پردازیم. قبل از همه بخشی از آخرین سخنرانی دکتر مونته سوری در هندوستان را با هم می‌خوانیم:
سه شنبه, ۲۴ شهریور
ادبیات
ادبیات به مثابه یکی از والاترین و در عین حال پردامنه ترین دانش های بشری، از اوانی که انسان ها پا به عرصه هستی گذاشته اند مورد توجه و تتبع آن ها بوده و توانسته است بار عظیم اندیشندگی را به دوش کشیده و وسیله ای برای ثبت و ضبط حالت ها و وضعیت های گوناگون آنها در روند حیات باشد.
دوشنبه, ۱۶ شهریور
این کتاب با زبانی ساده و قابل درک، مناسب مخاطب عام و با در نظر گرفتن گوناگونی خانواده ها و فرهنگ ایران، به یک موضوع آموزشی مهم می پردازد: آماده کردن فرزندان برای ورود به مهدکودک که بنیان آموزش و پرورش اوست.
پنجشنبه, ۱۲ شهریور
این کتاب در برگیرنده ی پیشگفتاری باعنوان "اشارتی و بشارتی" و دو بخش است. پیشگفتار با جمله ای از سقراط آغاز می شود: "جامعه وقتی فرزانگی و سعادت می یابد که خواندن کار روزانه اش باشد." سپس، ویراستار و نویسنده ی پیشگفتار به تفصیل به ضرورت کتاب و کتابخوانی از دوران کودکی و اهمیت سواد در پیشرفت جامعه می پردازد و به بازدارنده های تاثیر گذار در گرایش کودکان و نوجوانان به مطالعه در جامعه ی ایران که به نظر او تاریخی، فرهنگی و سیاسی- ساختاری اند، اشاره می کند. آن گاه مفهوم کودکی و چگونگی شکل گیری ادبیات کودکان را توضیح می دهد.
چهارشنبه, ۱۱ شهریور
یکی از رویدادهای لذت بخش و فراموش نشدنی برای هر کودک، گام نهادن به محیط درس و آموزش است. کلاس و مدرسه در عین آن که می تواند محیطی امن و همراه با نشاط و شادمانی برای کودک باشد، می تواند محیطی پر از هیجان و تنش هم برای او باشد.
دوشنبه, ۹ شهریور
ب، اول بلبله/ جاش رو درخت و گله
چ، اول چهار میاد/ چلچله با بهار میاد
ی، یوزپلنگ زیبا/ حرف ته الفبا
سه شنبه, ۳ شهریور
کوکان ۰ تا ۳ سال:
محافظت از خطر فیزیکی،
تغذیه مناسب و مراقبت های بهداشتی کافی،
ایمن سازی مناسب،
بزرگسالی که با او دلبستگی پیدا کند،
بزرگسالی که بتواند علایم او را درک کند و به آنها پاسخ گوید،
اشیایی برای نگاه کردن، لمس کردن، شنیدن، بو کردن و چشیدن،
فرصت هایی برای کشف محیط اطراف،
انگیزش مناسب برای زبان گشودن،
حمایت در کسب مهارت های جدید حرکتی، زبانی و فکری،
فرصت پروراندن اندکی استقلال،
کمک به فراگیری چگونگی کنترل رفتار خود،
دوشنبه, ۲ شهریور
"شکل ها در هنر" از مجموعه "نگاه کن" کودک را به خوب نگاه کردن و جستجو وا می دارد. در این کتاب مفهومی کودک ضمن آشنایی با شکل های هندسی با آثار هنرمندان بزرگ نیز آشنا می شود. نویسنده در نگارش این مجموعه از تجربه های شخصی خود با کودکانش بهره گرفته است.
یکشنبه, ۱ شهریور
"حیوانات در هنر" از مجموعه "نگاه کن"، کودکان را به جستجو و یافتن حیوانات در آثار هنرمندان بزرگ از کشورها و دوره های گوناگون فرا می خواند. لوسی میکلت ویت نویسنده این مجموعه می گوید: کودک وقتی به تصویری نگاه می کند نسبت به آن واکنشی غریزی نشان می دهد.
شنبه, ۳۱ مرداد
کودک در ابتدای تولد موجودی زیستی است که برای ادامه حیات و تحول جسمانی و روانی خود نیاز به توجه و مراقبت دلسوزانه دارد.
سه شنبه, ۲۷ مرداد
همه ما می دانیم كه بازی مهم ترین و عمده ترین فعالیت كودك است.
بازی زندگی كودك است. كودكان با بازی یاد می گیرند. بازی محرك فعالیت های كودكان است.
اسباب بازی مكمل همه این دستاوردهاست. بازی بدون بازیچه چیزی كم دارد.
یکشنبه, ۲۵ مرداد
بزرگ سالی که برای کودکان کتاب می‌خواند، موقعیت و مسؤلیتی را برای سهیم شدن در یک تجربه‌ی عالی با کودکان می‌پذیرد.
دوشنبه, ۱۹ مرداد
این کتاب پارچه ای، اعداد ۱ تا ۹ را به کودک آموزش می دهد. در هر صفحه شکل هر عدد تکه دوزی شده است. در کنار هر عدد نیز به تعداد شماره آب نبات های رنگی برای آموزش مفهوم اعداد، گذاشته شده است. پدر، مادر و آموزگار می توانند با درآمیختن بازی های کلامی و یا استفاده از زبانی آهنگین آموزش اعداد را برای کودک دلنشین تر کنند. استفاده از تصاویر بزرگ و پارچه ی زبر و قابل لمس برای نمایش اعداد، این عدد آموز را برای کودکان نابینا و یا کم بینا نیز مناسب کرده است.
یکشنبه, ۱۸ مرداد
کتاب مزرعه، کتابی مقوایی است که به معرفی حیوانات و هر آنچه در مزرعه موجود است می‌پردازد. در هر صفحه از کتاب یک تصویر اصلی و چهار تصویر کوچک آمده است. این کتاب را می توان از نوزادی تا ۳ سالگی مورد استفاده قرار داد.
چهارشنبه, ۱۴ مرداد
رشد مهارت‌های زبانی و سواد پایه در کودکان ۰ تا ۷ سال
بیشتر کودکان تا حدود ۷ سالگی خواندن را می‌آموزند. این فرایند پیچیده و شگفت‌انگیز، از بدو تولد آغاز می‌شود و به تدریج با رشد مهارت‌های زبانی، شناختی و ارتباطی کامل می‌شود. یادگیری خواندن تنها با آموزش مستقیم در مدرسه شکل نمی‌گیرد؛ بلکه بر پایه‌ی سال‌ها تجربه‌ی ارتباطی، شنیداری و دیداری کودک با دنیای پیرامون بنا شده است.
سه شنبه, ۱۳ مرداد