راهنمای ترویج خواندن کودک ۹ تا ۱۲ سال

راهنمای ترویج خواندن کودک ۹ تا ۱۲ سال

در این دوره، بیشتر کودکان به خوانندگانی مستقل و توانا تبدیل می‌شوند. آن‌ها می‌توانند به‌تنهایی کتاب بخوانند و از خواندن لذت ببرند. اما حمایت خانواده هنوز حیاتی است—تا شوق مطالعه در آن‌ها حفظ شود و مهارت‌های خواندنشان به رشد ادامه دهد.

هیچ‌گاه نباید مطالعه‌ی آزاد را فدای درس کرد. کودک کتاب‌خوان در مدرسه هم موفق‌تر است، زیرا مهارت‌هایی چون درک مطلب، دقت، تحلیل و گسترش واژگان را از طریق خواندن تقویت کرده است.


📘 بلندخوانی برای کودکان ۹ تا ۱۲ ساله: چرا و چگونه؟

حتی در این سن هم کودکان و نوجوانان بلندخوانی را دوست دارند—به شرطی که همراه با احترام، گفت‌وگو و حس مشارکت باشد.

بلندخوانی برای کودکان ۹ تا ۱۲ ساله می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا:

  • خواندن را فرآیندی همراه با احساس امنیت و آرامش بدانند.

  • با زبان، واژگان و سبک‌های نوشتاری گوناگون آشنا شوند.

  • مهارت‌های شنیداری و تحلیلی خود را تقویت کنند.

  • درباره‌ی شخصیت‌ها، فضاها و موضوع‌ها تفکر و گفت‌وگو داشته باشند.

  • به خوانندگانی ماهر و مستقل تبدیل شوند.

  • دریابند که چه نوع کتاب، نویسنده یا ژانری را دوست دارند.

  • با خانواده پیوند عاطفی بیشتری پیدا کنند.

  • برای همیشه به کتاب و مطالعه علاقه‌مند بمانند.


✨ شگردهایی برای بلندخوانی با کودکان ۹ تا ۱۲ سال

شگرد

توضیح

زمان‌بندی منظم و خودانگیخته

بلندخوانی در زمان‌های ثابت و دلخواه (پیش از خواب، تعطیلات آخر هفته،...)

پرسش‌های کنجکاوی‌برانگیز

مثل: «یه مطلب جالب درباره حیوانات خوندم، بخوام برات بخونم؟»

احترام به حریم فکری نوجوان

اگر نخواست نظرش را بگوید، اصرار نکنید؛ استقلال فکری‌اش را بپذیرید.

گفت‌وگوهای باز و تفکر‌برانگیز

«به نظرت این شخصیت کار درستی کرد؟»، «اگر تو جای او بودی، چه می‌کردی؟»

خواندن مشارکتی

یک پاراگراف شما، یک پاراگراف کودک؛ تجربه‌ای برابر، بدون قضاوت.

انتخاب متن‌های متنوع

از داستان‌های کوتاه تا متون بلند و عمیق، از طنز تا درام، از علمی تا اسطوره‌ای.


📚 چه کتاب‌هایی را برای ۹ تا ۱۲ ساله‌ها انتخاب کنیم؟

نوع کتاب

چرا مفید است

رمان‌های واقع‌گرا

کمک به درک شرایط واقعی و همدلی با شخصیت‌های هم‌سن.

داستان‌های فانتزی

پرورش تخیل و تحلیل مسائل پیچیده در قالب استعاره.

رمان‌های تاریخی

شناخت گذشته، تقویت تفکر علت و معلولی و تاریخ‌نگر.

شعر و ترانه

بازی با زبان، احساسات و آواها.

کتاب‌های غیرداستانی

از دانش‌نامه‌ها و کتب علمی تا زیست‌محیطی و اجتماعی.

زندگینامه‌ها

الگوهای موفق و انسانی از زندگی واقعی.

ادبیات کهن، اساطیر و حماسه‌ها

پیوند با فرهنگ، پرسش‌گری اخلاقی و قدرت تحلیل.


📌 چند رهنمود برای پرورش کودکان کتابخوان ۹ تا ۱۲ ساله

  • سنت بلندخوانی خانوادگی را حفظ کنید.

  • خواندن مشارکتی انجام دهید—یک صفحه شما، یک صفحه کودک.

  • کودک را تشویق کنید کتابی را مستقل بخواند و بعد درباره‌اش گفت‌وگو کنید.

  • او را به خواندن رمان‌های بلند و چندفصلی علاقه‌مند کنید؛ در آغاز همراهش باشید.

  • از او بخواهید نقاشی بکشد، نقد بنویسد، یا داستانی از تخیل خود بسازد.

  • گونه‌های مختلف ادبی را به او معرفی کنید: داستان، شعر، علمی، زندگینامه، تاریخی و…

زیردسته‌بندی‌ها
خرگوش‌‌ها چند نسل پیش آمدند. خانه و جاده ساختند و در تمام سرزمینمان پراکنده شدند. درخت ها را قطع کردند و دوستانمان را فراری دادند...
دوشنبه, ۵ آبان
چه طور وقتی هیچ حساب مان می کنند زنده بمانیم؟ کتابی است برای دخترها و پسرهای یازده، دوازده ساله ای که از بزرگ شدن می ترسند یا از بی عرضگی خودشان کلافه اند یا فکرمی کنند اگر در اولین تلاش موفق نشوند، آدم خنگ و کودنی هستند یا این که سر و قیافه شان را دوست ندارند یا...
جمعه, ۲ آبان
آقای لو ماهیگیر فقیر و خوش طینتی است که تنها داراییش یک قایق است. یک روز طوفانی پیرزنی را به سمت دیگر رودخانه می برد و پیرزن در ازای کمک مرد ماهیگیر به او دانه های جادویی می دهد. پس از کاشتن دانه ها و سبز شدن نیلوفر آبی دختری بنام لیان از میان آن بیرون می آید. لیان با گل جادویی خود زندگی پیرمرد را تغییر می دهد که موجب حسادت حاکم و دخترش می شود.
شنبه, ۲۶ مهر
پریسا، یا پروژه مطالعه ی آموزش جایگزین در آفریقای جنوبی Project for the Study of Alternative Education in South Africa (PRAESA)  واحد مستقل برای رشد و پژوهش است که وابسته به دانشکده ادبیات و علوم انسانی شهر کیپ تاون است. پریسا در سال ۱۹۹۲ تاسیس شد و از دل مبارزه با سامانه آموزش و پرورش نظام آپارتاید به وجود آمد.
چهارشنبه, ۲۳ مهر
ساختن اشکال مختلف با تا زدن کاغذ و برش آن از فعالیت های مورد علاقه کودکان است. در این کارگاه کودکان با کمک این تکنیک ساده اثری متفاوت خلق می کنند.
یکشنبه, ۲۰ مهر
ممکن است بیابان را سرزمینی سخت، داغ و بی آب و علف بدانید که کسی به زندگی در آن علاقمند نیست. اما دوباره فکر کنید! در بیابان‌ها انسان‌ها و جانورانی زندگی می‌کنند که هر دو گروه به آن عشق می‌ورزند.
سه شنبه, ۸ مهر
جوردی سییررا ای فابرا، نویسنده سرشناس ادبیات کودک اسپانیا و بنیانگزار بنیاد ترویج خواندن در اسپانیا و کلمبیاست. این بنیاد به سبب ترویج خواندن در مناطق آسیب پذیر مدلین در کلمبیا جایزه ترویج خواندن آساهی ۲۰۱۰ را از آن خود کرد. از او تاکنون دو کتاب لایه های ذهن با ترجمه شهلا شمسایی فر و کافکا و عروسک مسافر با ترجمه ی رامین مولایی در ایران منتشر شده است.
سه شنبه, ۱ مهر
بلندخوانی به معنای بلند خواندن است! زمانی که برای دانش آموزان مطلبی را می‌خوانیم، از این واقعیت به خوبی آگاهی داریم که "سطح شنیداری" کودکان تا مقطع راهنمایی، به شکل چشمگیری از سطح خواندن آن‌ها پیشی می‌گیرد. وقتی مطلبی را برای دانش آموزان بلند می‌خوانیم، آن‌ها را با متن‌هایی درگیر می‌کنیم که احتمالاً خودشان نمی‌توانند بخوانند.
چهارشنبه, ۱۹ شهریور
در کشور ایران میانگین مطالعه روزانه کمتر از یک دقیقه است. این درحالی است که کتاب خواندن والدین حتی باعث رشد و تکامل ذهنی و رفتاری کودکان می‌شود. خوب است فرهنگ کتاب خواندن را در خود و کودکمان گسترش دهیم و با آگاهی بیشتر درباره نوع کتاب و تناسب آن با سن فرزندمان تصمیم‌گیری کنیم.
چهارشنبه, ۱۲ شهریور
کتاب و کتابخوانی دریچه ای است به سوی آگاهی و داشتن زندگی بهتر و پربارتر. کتاب، دید انسان را وسعت می دهد و آگاهی، از رنج می کاهد. بسیاری از والدین تمایل دارند کودکان خود را کتاب خوان و اهل مطالعه بار بیاورند؛ اما شاید راه های اصولی این کار را بلد نباشند.
چهارشنبه, ۵ شهریور
این کتاب درباره مواد غذایی سالم مانند غلات، لبنیات، تخم مرغ، نان و... به مخاطب اطلاعات می دهد. هم چنین به مخاطب می آموزد که کاربرد این موادغذایی چیست. هر بخش کتاب با یک پرسش برانگیزاننده آغاز می شود و مخاطب را به خواندن کتاب تشویق می کند.
سه شنبه, ۳۱ تیر
این کتاب اطلاعاتی درباره مواد غذایی سالم از جمله سبزیجات، نان، گوشت، لبنیات و خواص آن ها به مخاطب می دهد. مطالب در کتاب با یک پرسش آغاز می شود که این خود می تواند کنجکاوی مخاطب را تحریک و او را به خواندن کتاب برانگیزاند.
سه شنبه, ۳۱ تیر
این کتاب درباره مراحل رویش گیاه، تولیدمثل و تاثیر فصل های سال بر رشد گیاهان اطلاعاتی به مخاطب می دهد. هم چنین با خواندن مطالب این کتاب کودکان می توانند با سودمندی برخی از گیاهان و طول عمر آن ها آشنا شوند.
سه شنبه, ۳۱ تیر
برای انجام این فعالیت هنری به تنهای چیزی که نیاز دارید کاغذ و کمی خلاقیت است!
دوشنبه, ۲۳ تیر
فرصت یادگیری دیداری را بیشتر از یادگیری کلامی برای او فراهم کنید. مشکل این کودکان: پردازش شنیداری راهکار: کمتر صحبت کنید و بگذارید او با تصاویر یاد بگیرد. از تصاویر و نشانه‌ها استفاده کنید. برای آموزش مفاهیم مختلف عکس‌ها را از قبل آماده کنید و در اختیار او قرار دهید. این روش بهترین حالت برای آموزش به کودکان اوتیسم است و سرعت یادگیری آن‌ها را به‌ طور قابل ملاحظه‌ای بالا می‌برد.
یکشنبه, ۱۵ تیر
کتاب پرواز پروانه خیال به دو بخش عمده تقسیم مى‌شود؛ بخش اول شامل ۲۵ مقاله از دست‌اندرکاران تئاتر کودک و نوجوان و بخش دوم شامل ۲عنوان پژوهش‌ است. در بخش اول مى‌توان نام گروهى از فعالان تئاتر کودک و نوجوان و موضوع های قابل تاملى را مشاهده کرد: رحمت امینی، نغمه ثمینی، منصور خلج، حسن دولت‌آبادی، داوود کیانیان، اردشیر صالح‌پور، محمدرضا شمس، محمود فرهنگ، امیر مشهدى‌عباس، چیستا یثربى ،عباس جهانگیریان، منوچهر اکبرلو، آناهیتا غنى‌زاده، یدالله وفاداری،‌ عباس شادروان ،... و امیرکیکاووس بالازاده دیده مى‌شود.
سه شنبه, ۱۰ تیر
این کتاب، مجموعه مقاله های سال های دور و نزدیک داوود کیانیان را در بر می گیرد. ابتدا اشاره‌ای به گذشته تئاتر کودک و نوجوان و بعضی از علل عدم رشد آن شده است و درباره جشنواره‌ها و تئاتر کودکان سخن به میان آمده است.
سه شنبه, ۱۰ تیر
کتاب «یک توپ برای همه!» داستان کودکانی است که هر کدام تفاوت‌های یکدیگر را پذیرفته‌اند و در کنار هم بازی و مشارکت را تجربه می‌کنند.
چهارشنبه, ۴ تیر
تنوع عملکرد تئاتر غیر حرفه‌ای به تعداد گونه‌های مختلف موجود از تئاتر غیر حرفه‌ای بستگی دارد. گونه‌های موجود تئاتر غیر حرفه‌ای می‌تواند یکی از این موارد باشد: گروه‌های تئاتری که توسط مراکز محلی (مانند فرهنگسراها، خانه‌های فرهنگ، کانون‌های فرهنگی تربیتی وابسته به آموزش و پرورش و نیز شوراهای محلی) تاسیس شده‌اند و در سالن‌های مختلفی در همان محل به اجرا می‌پردازند.
چهارشنبه, ۲۸ خرداد
آن چه در این کتاب می‌خوانید، مجموعه بازی‌های نمایشی ابتکاری «مت بوچانان»، نویسنده و مدرس امریکایی ِتئاتر کودک و نوجوانان است. این کتاب به کار همه کسانی که با کودک سرو کار دارند می‌خورد. از پدر و مادران گرفته تا معلمان مهد کودک و دبستان و بالاتر. از مربیان نمایش در فرهنگسراها و خانه‌های فرهنگ گرفته تا کارگردانان حرفه‌ای تئاتر کودک و روانشناسان کودکان. از برنامه سازان برنامه‌های کودک و نوجوان تلویزیون گرفته تا مجریان این برنامه‌ها.
چهارشنبه, ۲۸ خرداد
گرچه همه هنرها و از جمله هنر نمایش به دور از خلاقیت هنری قابل تصور نیستند، اصطلاح نمایش خلاق (Creative drama) به نوعی نمایش تربیتی فرآیند محور می گویند که از تئاتر و نمایش رسمی متفاوت است.
یکشنبه, ۱۱ خرداد
ماجرایی که برای شما نقل خواهم کرد زمانی آغاز شد که من کودکی هشت ساله بودم. سال ها از آن زمان می گذرد. اکنون چشم پزشک هستم و خودم دختری هفت ساله دارم. راستش به خاطر قولی که به ننه اژدها داده بودم این ماجرا را روی کاغذ می آورم. البته دخترم هم در این میان نقش دارد. چون او هم مثل من عاشق اژدهای عینکی است.
دوشنبه, ۵ خرداد
گونی برد گرین شاگرد جدید و مرموز کلاس دوم است. او با داستان های عجیب و غریب اش، بچه های کلاس را به داستان نویسی و نوشتن انشاء علاقمند می کند.
دوشنبه, ۵ خرداد
کتاب «سیاسیا در شهر مارمولک‌ها» داستان زندگی پسربچه‌ای ده‌ساله است که از فقر، خشونت پدر و نبود مادر رنج می‌برد و با ورود به دنیایی خیالی و گذر از آن می‌تواند بر سختی‌های زندگی روزمره‌ی خود چیره شود. داستان بر محور بازی فوتبال روایت می‌شود و نویسنده با انتخاب فوتبال، به عنوان نمادی از همدلی و کوشش برای رسیدن به هدف، به خوبی داستان را پیش می‌برد و از این طریق، مفاهیم عمیق انسانی را طرح می‌کند؛ مفاهیمی چون امید، دوستی، همکاری، همدلی، اتحاد، کوشش، مبارزه علیه خشونت و ... .
دوشنبه, ۵ خرداد