راهنمای ترویج خواندن در خانه و خانواده
خواندن، از خانه آغاز می‌شود. پایه‌های عادت به مطالعه در نخستین سال‌های زندگی کودک و در محیط خانواده شکل می‌گیرد. اگر فضای خانه برای خواندن و گفت‌وگو پیرامون کتاب‌ها آماده و انگیزه‌بخش باشد، کتابخانه و مدرسه با زمینه‌ای تقویت‌شده روبه‌رو می‌شوند.
کودکی که از دو یا سه سالگی با کتاب تصویری آشناست و برایش کتاب خوانده‌اند و قصه گفته‌اند، در مسیر شکل‌گیری عادت پایدار مطالعه قرار دارد. وقتی فرزندتان شما را در حال خواندن کتاب، روزنامه یا مجله می‌بیند و در گفت‌وگوهای خانوادگی پیرامون مطالب جالب مشارکت می‌کند، مطالعه برای او به یک فعالیت لذت‌بخش و طبیعی تبدیل می‌شود.
نقش والدین در ساختن خانه‌ای کتاب‌محور
|
روش |
توضیح |
|---|---|
|
بلندخوانی منظم |
برای فرزندتان، حتی از نوزادی، کتاب بخوانید. |
|
کتاب به‌عنوان هدیه |
در مناسبت‌ها به‌جای اسباب‌بازی، کتاب هدیه بدهید. |
|
مطالعه خانوادگی |
لحظه‌هایی برای خواندن جمعی، و گفت‌وگو درباره کتاب‌ها ایجاد کنید. |
|
در دسترس بودن کتاب |
قفسه‌ای از کتاب‌های مناسب سن کودک در خانه داشته باشید. |
|
الگوی رفتاری |
خودتان نیز در برابر کودک مطالعه کنید. |
چرا ترویج مطالعه در خانه اهمیت دارد؟
-
رشد زبان و شناخت کودک را تسریع می‌کند.
-
تقویت پیوندهای عاطفی با والدین از طریق لحظات مشترک خواندن.
-
آمادگی برای مدرسه و یادگیری مستقل.
-
افزایش تخیل و خلاقیت.
راهنماهای سن‌محور برای ترویج خواندن
برای اثربخشی بیشتر، توصیه‌ها را بر اساس مراحل رشد کودک دسته‌بندی کرده‌ایم:
👶 کودک ۰ تا ۳ سال
-
استفاده از کتاب‌های مقوایی، پارچه‌ای و تصویری با رنگ‌های شاد.
-
همراهی کتاب‌خوانی با آهنگ، لحن نمایشی و اشاره.
-
انتخاب کتاب‌هایی با شعرهای کوتاه، حیوانات، بدن انسان.
🧒 کودک ۳ تا ۶ سال
-
قصه‌گویی خلاق با مشارکت کودک.
-
کتاب‌های تصویری با داستان‌های ساده و شخصیت‌های تکرارشونده.
-
ایجاد گفت‌وگو: «به نظرت بعدش چی می‌شه؟»
👧 کودک ۶ تا ۹ سال
-
تشویق به خواندن مستقل کتاب‌های ساده.
-
استفاده از کتاب‌های واقع‌گرا، طنز، و داستان‌های فانتزی سبک.
-
آغاز دفترچه‌ی خاطره‌نویسی از کتاب‌ها.
👦 کودک ۹ تا ۱۲ سال
-
انتخاب کتاب‌های بلند با شخصیت‌پردازی قوی.
-
گفت‌وگو درباره موضوعات اخلاقی، تصمیم‌گیری‌ها و پایان‌های داستان.
-
استفاده از فهرست‌های جایزه‌های کتاب کودک برای انتخاب.
🧑 نوجوان ۱۲ سال به بالا
-
آشنایی با ژانرهای متنوع: معمایی، علمی-تخیلی، زندگی‌نامه.
-
دعوت به نقد و تحلیل کتاب‌ها، نگارش مرور کتاب.
-
شرکت در باشگاه کتاب‌خوانی نوجوانان.
کتاب «دانستنی‌های زیست‌محیطی برای آموزشگران – جنگل و مرتع» چهارمین جلد از مجموعه شش جلدی «دانستنی‌های زیست محیطی برای آموزشگران» است. این مجموعه با این هدف تهیه شده است که به مربیان کمک کند تا در نقش راهنما و تسهیل‌کننده، جوانان و نوجوانان را در شناخت و ترویج فرهنگ محیط‌زیستی یاری دهند. در این مجموعه هر کتاب شامل دو بخش است: منبع مربی و راهنمای آموزش.
چهارشنبه, ۲۹ اردیبهشت
کودکی که غلو می‌کند، دروغ می‌گوید و یا به تحریف واقعیت می‌پردازد، این کار را به دلایل مختلفی انجام می‌دهد. گاهی اوقات (به دلایل غالباً ناشناخته) حس می‌کند که دوستش ندارند و به این منظور دروغ می‌گوید که شنونده او را بیشتر دوست بدارد. کودک یاد گرفته است که تحریف واقعیت، توجه بیشتری را به او جلب می‌کند. این کار گاهی اوقات جبران‌گر احساس ناتوانی اوست.
چهارشنبه, ۲۹ اردیبهشت
"می توانید تصورش را بکنید؟ تصور این که دو ماه تمام در سرمای منجمد کننده ی محیط بایستید و تخمی را روی پاهایتان نگه دارید؟"
اما پنگوئن نر، آن هم پنگوئن امپراتور این کار را انجام می دهد! پنگوئن امپراتور بزرگترین پنگوئن دنیاست. او از تنها تخم اش مراقبت می کند. البته که این تخم را خودش نگذاشته است.
دوشنبه, ۲۷ اردیبهشت
هر چهار نفر به راه افتادند و سفرشان را آغاز کردند. سفر به سرزمین "از". خورشید در آسمان می درخشید و وجود هر چهار تا مانند خورشید گرم و پر از امید بود. "مترسک" می خواست صاحب مغز شود تا مجبور نباشد همه ی عمر را میان ذرت های مزرعه سپری کند.
شنبه, ۲۵ اردیبهشت
والدین می توانند با استفاده از کامپیوتر به کودکان فرصت خلق کتاب های خود و انجام تحقیقات ادبی را بدهند و آن ها را هرچه بیشتربه خواندن علاقه مند کنند.
چهارشنبه, ۲۲ اردیبهشت
کتاب «دانستنی‌های زیست‌محیطی برای آموزشگران – خاک» سومین جلد از مجموعه شش جلدی «دانستنی‌های زیست محیطی برای آموزشگران» است. مجموعه شش جلدی «دانستنی‌های زیست محیطی برای آموزشگران» با این هدف تهیه شده است که به مربیان کمک کند در نقش راهنما و تسهیل‌کننده، جوانان و نوجوانان را در شناخت و ترویج فرهنگ محیط‌زیستی یاری دهند. در این مجموعه هر کتاب شامل دو بخش است: منبع مربی و راهنمای آموزش
چهارشنبه, ۲۲ اردیبهشت
داستان کتاب «دستی که بوسه می‌زند» راز قدیمی مامان راکنی را بیان می‌کند که نسل اندر نسل به او منتقل شده، راز آرامش و جدایی، رازی که همه در سنی باید آن را بدانیم و بپذیریم تا بتوانیم جدایی را تاب بیاوریم.
سه شنبه, ۲۱ اردیبهشت
اسمش پتستینو بود. دیگران، همه بزرگ بودند و کارهای جالب و سختی می توانستند بکنند. اما او کوچک بود. خودش فکر می کرد حتمی باید تکه کوچکی از یک نفر دیگر باشد. از «آن که می دوید» پرسید: ببخشید ها! یعنی ممکن است من یک تکه از شما باشم؟. «آن که می دوید» با تعجب گفت: چه حرفها! من اگر یک تکه ام کم بود، چطوری می توانستم بدوم؟
شنبه, ۱۸ اردیبهشت
تصور کنید که فهرست خرید خود را در دست دارید و کودکتان را در چرخ خرید نشانده اید و به فروشگاه رفته اید. در آنجا نگاهی به یادداشت خود می اندازید تا ببینید به چه چیزهایی نیاز دارید و سپس به راهنماهای فروشگاه نگاه می کنید تا مکان عرضه ی کالاهای مورد نظرتان را بیابید.
پنجشنبه, ۱۶ اردیبهشت
"ارمایل" و "کرمایل" دو برادرند. آن ها مثل همه ی مردم ایران از حکومت ظالمانه ی ضحاک در رنج و خشم اند و در صدد پیدا کردن راهی برای مبارزه با ضحاک ماردوش هستند.
پنجشنبه, ۱۶ اردیبهشت
محمد درویش، پژوهشگر موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، عضو هیأت علمی، مسئول گروه اقتصادی -اجتماعی در بخش تحقیقات بیابان و مشاور بخش محیط زیست کتابک است.
پنجشنبه, ۱۶ اردیبهشت
دلم برای تو تنگ است، مجموعه ی دوازده قطعه شعر است در قالب های گوناگون نیمایی، چهار پاره و غزل که با وزن های متنوع سروده شده است و گاه به شکلی نو آورانه و ابتکاری با هم تلفیق و در آمیخته شده است که نشان از چیرگی شاعر در انواع ساختار و وزن و قالب شعر دارد.
چهارشنبه, ۱۵ اردیبهشت
کتاب از زبان درختی روایت می شود که خود را حافظ رودخانه، پناهگاهی برای حیوانات و سایبانی برای انسان ها می داند و سال هاست که شاهد خروش و دگرگونی رودخانه، جنب و جوش ماهی ها، پرواز جغدها، تکاپوی خرس ها، زوزه گرگ ها، آب شدن یخچال ها و غرش صاعقه هاست، ولی حالا با ماشینی شدن زندگی، نگران از بین رفتن خود و آسیب دیدن موجوداتی است که از او بهره می برند.
شنبه, ۱۱ اردیبهشت
آیا تا به حال شنیده بودید که به صاحب گربه ای، به خاطر فراری دادن موش ها پاداش بدهند، آن قدر که صاحب گربه که از مال دنیا چیزی هم ندارد، ثروتمند شود و جزیره ای را به نام خود کند ؟ می دانید صاحب گربه، نام آن جزیره را چه گذاشت؟
پنجشنبه, ۹ اردیبهشت
کتاب «دانستنی‌های زیست‌محیطی برای آموزشگران – هوا» دومین جلد از مجموعه شش جلدی «دانستنی‌های زیست محیطی برای آموزشگران» است. این مجموعه با این هدف تهیه شده است که به مربیان کمک کند تا در نقش راهنما و تسهیل‌کننده، جوانان و نوجوانان را در شناخت و ترویج فرهنگ محیط‌زیستی یاری دهند. در این مجموعه هر کتاب شامل دو بخش است: منبع مربی و راهنمای آموزش.
چهارشنبه, ۸ اردیبهشت
در قسمت اول این مقاله، روش جذاب و جالب فواید و ارزش های کتاب درمانی، مشتمل بر بیان آزادانه مسائل کودکان در هنگام تحصیل ، اندیشه ها و رفتارها، تأمین اطلاعات لازم برای حل مسائل، افزایش آرامش فکری و آموزش مطرح و راه های مقابله با مشکلات ارائه شد.
قسمت اول مقاله را اینجا بخوانید: مفهوم و ارزش کتاب درمانی (۱)
چهارشنبه, ۸ اردیبهشت
در این کتاب، اطلاعات جالبی در زمینه ی ستاره شناسی و فن آوری های فضایی به نوجوانان داده می شود.
زبان متن، ساده، روان و متناسب با موضوع است. کتاب نقاشی های رنگی جالبی دارد. در حاشیه ی صفحه های فرد، اطلاعات تکمیلی قابل توجهی که در ارتباط با متن است، به مخاطب داده می شود.مطالب ارائه شده روزآمد است و با سیری منطقی خواننده را با خود از زمین به فضا می برد.
مطالعه ی این کتاب به همه ی نوجوانان دوستدار دانش که علاقمند به زمین، آسمان، ستاره شناسی و فضانوردی هستند، پیشنهاد می شود.
چهارشنبه, ۸ اردیبهشت
برای این که داستانی در دستیابی به ذهن کودک اعجاب کند،باید برای سرگرم کردن او، به جای شیوه های مستقیم منطقی روشهای غیر مستقیم شهودی و احساسی را به کار گرفت.اسمیت(۱۹۸۹)
قسمت دوم مقاله را اینجا بخوانید: مفهوم و ارزش کتاب درمانی (۲)
مقدمه
مقالات، کتاب درمانی را به عنوان نوعی از «کودک درمانی» که می تواند هم آموزش دهنده و هم شفابخش باشد، شرح می دهند.
چهارشنبه, ۱ اردیبهشت
این کتاب از مجموعه ی ۵ جلدی غاز کوچولو است. در این کتاب، غاز کوچولو به تماشای دنیای اطرافش می رود. او در این سیر و گشت، حشرات و جانوران مختلف و نیز دانه ها و میوه های گیاهان را می بیند و با مفهوم رشد آشنا می شود.
چهارشنبه, ۱ اردیبهشت
"پکا" معلول به دنیا آمده است با دست و پای معیوب، گردن کج، چشم های چپ. او پی در پی مریض می شود و از حرف های عجیبش هم نمی شود سر درآورد. او تخیل و افکار عجیب و جالبی دارد و در جهان بیش از هر چیز دیگر "دوست داشتن" را می فهمد.
یکشنبه, ۲۹ فروردین
کتاب را که باز می کنیم، تصویر های دوست داشتنی حیوانات کوچک را کنار پدرهای شان می بینیم، بچه میمون ها، بچه زرافه ها، توله خرس ها و ....
شنبه, ۲۸ فروردین
پژوهشگران معتقدند بهترین شیوه نهادینه کردن عادت‌های مثبت، آموزش، آن هم آموزش این عادت‌ها از دوران کودکی است. حفاظت از محیط زیست هم عادتی است که باید از کودکی آموخته شود تا به یک باور ذهنی تبدیل شود. این باور کودک را موظف می‌کند تا از یگانه زیستگاهی که در آن زندگی می‌کند به بهترین وجه ممکن پاسداری کند.
آنچه در پی می‌خوانیم نکاتی ساده و عملی برای آشنا کردن کودک با محیط زیست و حفاظت از آن است.
پنجشنبه, ۲۶ فروردین
پرنده گفت شاعرم، منظومه ای است درباره ی زندگی، که شاعر با طراحی ذهنی، گفت و گو بین دو شخصیت اصلی یعنی پرنده و درخت؛ احساس و اندیشه خود را نسبت به عناصری که زندگی می سازند، بیان می کند.
چهارشنبه, ۲۵ فروردین
آیا شما گنجشک اشی مشی را می شناسید؟ داستان او را در دوران کودک شنیده اید؟ دخترک هم نمی داند، پس باید بپرسد. او از یک گنجشک معمولی سئوال می کند. اما او هم اشی مشی را نمی شناسد! ا
سه شنبه, ۲۴ فروردین