پویانمایی «Frozen» را شرکت پویانمایی دیزنی در سال 2013 تولید کرد. این پویانمایی در بازار فروش جهانی موفقیت‌های چشم‌گیری به دست آورد. این فیلم پویانمایی موزیکال که پر از رنگ، تصویر و آوازهای زیبا است، امروزه بخشی از خاطرات ماندگار خیلی از انسان‌ها است. همه‌ی ما تصویرهایی از شخصیت‌های این پویانمایی را روی کیف‌های مدرسه یا لوازم التحریرهای خود یا فرزندان‌مان داشته‌ایم و این نشان‌دهنده‌ی علاقه‌ی جهانی به این فیلم و جذابیت قهرمانان آن است. از این فیلم بعدها نسخه‌های دیگری هم تولید و حتی نمایش‌نامه‌هایی هم بر اساس این داستان نوشته و بارها بر صحنه‌ی تئاتر اجرا شد. فیلم پویانمایی Frozen، در همان سالِ تولید و انتشارش، برنده‌ی جایزه‌ی اسکار بهترین انیمیشن شد. از سویی سود حاصل از فروش آن در جهان به بیش از یک میلیارد دلار رسید. بخش مهمی از موفقیت این فیلم در شخصیت‌پردازی و روایتش از حالت‌های روانی قهرمانان آن است.
طرح داستانی
فیلم Frozen، داستان شاه‌دختی به نام «السا» را روایت می‌کند که پدرش شاه کشوری کوچک به نام «آرندل» است. شاه‌دخت السا، از هنگام تولد دارای یک قدرت جادویی است. او می‌تواند با اشاره‌ی دستان خود برف و یخ تولید کند. به طوری که همه‌ی موجودات پیرامونش یخ بزنند. السا توانایی کنترل این قدرت را ندارد و گاهی این قدرت جادویی برای اطرافیانش دردسرساز می‌شود. در ابتدای داستان، السا با قدرت خود به خواهر کوچک‌ترش صدمه می‌زند و این آسیب آن‌قدر شدید است که می‌تواند باعث مرگ خواهرش شود. اما خواهر السا به کمک جادوگری نجات پیدا می‌کند. جادوگر از او می‌خواهد که توانایی مهار نیرویش را پیدا کند وگرنه ممکن است به خودش و دیگران آسیب بزند. السا که کودکی خردسال است از اینکه با نیرویش باعث آسیب به دیگران شود می‌ترسد و خود را در اتاقش حبس می‌کند. سال‌ها می‌گذرد اما السا به دلیل ترس از اتاقش خارج نمی‌شود. تا اینکه پدر و مادرش در سفری دریایی می‌میرند و طبق قانون «السا» باید جانشین پدرش بشود. روز تاج‌گذاری فرا می‌رسد و بعد از سال‌ها درهای کاخ باز می‌شوند و السا از اتاق خود خارج می‌شود. در مهمانی تاج‌گذاری همه چیز خوب است تا اینکه خواهر السا، مرد جوانی را به او معرفی می‌کند. او قرار است با آن مرد ازدواج کند. السا آن مرد را شایسته‌ی آنا، خواهرش، نمی‌داند و باور دارد که عشقش واقعی نیست، اما وقتی اصرار آنا را می‌بیند، عصبانی می‌شود و کنترل خودش را از دست می‌دهد و با اشاره‌ی دست او بخشی از قصر پادشاهی یخ می‌بندد. السا که از این اتفاق دچار ترس و اضطراب می‌شود، با نزدیک شدن دیگران که می‌خواهند به او کمک بکنند، دوباره کنترلش را بر قدرت جادویی خویش از دست می‌دهد و با اشاره‌های ناخواسته‌ی دستانش تمام کاخ و در نهایت تمام آرندل را یخ فرا می‌گیرد. او از این رخداد شرمگین است و از سرزمین آرندل می‌رود و در بالای کوهی برای خود از یخ کاخی بزرگ می‌سازد و تصمیم می‌گیرد زندگی خود را در آن قصر و به دور از هر انسانی بگذراند. آنا دنبال السا می‌رود اما السا او را نمی‌پذیرد و دوباره ناخواسته به او آسیب می‌زند. این‌بار قلب آنا آسیب می‌بیند و مرگ او حتمی است. جادوگری که در کودکی آنا را نجات داده، به او می‌گوید که درمان این ضربه فقط عشق واقعی است. بنابراین آنا به شهر برمی‌گردد و به پیش شاهزاده‌ای می‌رود که قرار بود با هم ازدواج کنند. اما متوجه شد که عشق آن شاهزاده به او واقعی نیست و در واقع شاهزاده می‌خواسته با ازدواج با آنا کم کم وارث تاج و تخت کشور آرندل شود. السا که نگران خواهر خود است، به آرندل می‌آید. اما شاهزاده‌ی بدجنس می‌خواهد او را بکشد تا زودتر به هدف خود برسد. آنا که بر اثر ضربه‌ی السا در حال یخ زدن است، سپر جان السا و مانع از کشته شدن او می‌شود. بعد از این اتفاق اثر جادوی السا از بین می‌رود و یخ‌بندان کشور آرندل تمام می‌شود و همه متوجه می‌شوند که تنها راه از بین بردن جادوی یخ‌زدگی، عشق واقعی و فداکاری است، چرا که آنا با فدا کردن جان خود عشقی عمیق را به همگان نشان داد.
السا و اختلال بیرون گریزی(آگورافوبیا)
بیرون‌گریزی (آگورافوبیا)، یک نوع اختلال اضطرابی است. در اختلال‌های اضطرابی، افراد از یک موقعیت خاص می‌ترسند و سعی می‌کنند که از آن موقعیت دوری کنند. در این موقعیت‌ها آن‌ها حساس بی‌پناهی یا حبس شدن می‌کنند. در آگورافوبیا، که یک واژه‌ی ترکیبی است و از دو بخش «آگورا» (واژه یونانی) به معنی محل تجمع و «فوبیا» (واژه انگلیسی) به معنی ترس تشکیل شده است، افراد از شلوغی می‌ترسند. بنابراین سعی می‌کنند خود را در شرایطی قرار ندهند که رفت و آمد آدم‌ها زیاد است. آن‌ها ترجیح می‌دهند خود را در خانه یا مکانی دور حبس کنند.
السا و اختلال بیرون گریزی(آگورافوبیا)
نشانه‌های آگورافوبیا:
نشانه‌های معمول آگورافوبیا شامل انواع ترس هستند، مانند ترس از:
- تنها بیرون آمدن از خانه
- هرگونه تجمع افراد یا صف‌ها
- فضاهای محدود مانند تالار سینما و نمایش، آسانسور یا مغازه‌های کوچک
- فضاهای بسیار باز مانند پارک‌ها، پل‌ها یا مراکز خرید بزرگ
- استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی، مانند اتوبوس، قطار یا هواپیما
علاوه بر این ترس‌ها، مبتلایان به آگورافوبیا، حالت‌های زیر را نیز دارند:
- ترس و نگرانی زیاد از قرار گرفتن در موقعیت‌های خاص که در بالا گفته شد
- عدم تناسب میزان ترس و اضطراب با میزان واقعی خطر در آن موقعیت
- اضطراب و ترس و پرهیز از برخی موقعیت‌های اجتماعی یا کاری
این نشانه‌ها باید حداقل تا 6 ماه تداوم داشته باشند. آگورافوبیا می‌تواند از کودکی آغاز شود، اما اکثر مبتلایان از در پایان دوره‌ی نوجوانی و تا میانه‌ی دوره‌ی جوانی (پیش از ۳۵ سالگی) آن را احساس می‌کنند. اگرچه ممکن است در برخی موارد، افراد میانسال هم به آن مبتلا شوند. پژوهش‌های آماری نشان می‌دهد که زنان بیش از مردان به آگورافوبیا مبتلا هستند.
برخی از مبتلابان به آگورافوبیا، هم‌زمان دچار اختلال هراس یا پنیک هم هستند. اختلال هراس هم نوعی دیگر از اختلال‌های اضطرابی به شمار می‌آید که به خاطر آن، گاهی افراد دچار حمله‌های شدید ترس می‌شوند و تعادل خود را از دست می‌دهند و غش می‌کنند. جمع آگورافوبیا و اختلال هراس باعث می‌شود که فرد در محیط‌های شلوغ دچار حمله‌های پنیک شود و از حال برود. این اتفاق برایشان بسیار خطرناک است چرا که ممکن است فرد با وسایل نقلیه تصادف کند یا از جاهایی سقوط کند. بنابراین آگورافوبیا ممکن است برای بعضی افراد پیامدهای تلخی داشته باشد.
مبتلا به آگورافوبیا
بخش دوم مقاله را در کتابک بخوانید:
بازنمایی اختلال بیرون‌هراسی در پویانمایی یخ‌زده (بخش دوم)
برخی منابع
Neural correlates of NOS1 ex1f-VNTR allelic variation in panic disorder and agoraphobia during fear conditioning and extinction in fMRI
نویسنده: Isabelle C. Ridderbusch (ایزایل سی. ریدربوش)، متخصص روانپزشکی دانشکده ی علوم اعصاب دانشگاه ماربورگ آلمان، و همکاران. سال انتشار: 2020
How Frozen Helped Me to Accept My Anxiety Disorder
نویسنده: GALES GRETCHEN(گالس گرچن)، نویسنده و مشاور در حوزه‌ی اختلالات اضطرابی و وسواس، اهل ایالت فلوریدای آمریکا، سال انتشار: 2020
Social anxiety and agoraphobia symptoms effectively treated by Prompt Mental Health Care versus TAU at 6‐ and 12‐month follow‐up: Secondary analysis from a randomized controlled trial
نویسنده: Marit Knapstad(ماریت ناپستد)، استاد دپارتمان سلامت روان دانشگاه برگن نروژ، و همکاران. سال انتشار: 2021