راهنمای ترویج خواندن در خانه و خانواده
خواندن، از خانه آغاز می‌شود. پایه‌های عادت به مطالعه در نخستین سال‌های زندگی کودک و در محیط خانواده شکل می‌گیرد. اگر فضای خانه برای خواندن و گفت‌وگو پیرامون کتاب‌ها آماده و انگیزه‌بخش باشد، کتابخانه و مدرسه با زمینه‌ای تقویت‌شده روبه‌رو می‌شوند.
کودکی که از دو یا سه سالگی با کتاب تصویری آشناست و برایش کتاب خوانده‌اند و قصه گفته‌اند، در مسیر شکل‌گیری عادت پایدار مطالعه قرار دارد. وقتی فرزندتان شما را در حال خواندن کتاب، روزنامه یا مجله می‌بیند و در گفت‌وگوهای خانوادگی پیرامون مطالب جالب مشارکت می‌کند، مطالعه برای او به یک فعالیت لذت‌بخش و طبیعی تبدیل می‌شود.
نقش والدین در ساختن خانه‌ای کتاب‌محور
|
روش |
توضیح |
|---|---|
|
بلندخوانی منظم |
برای فرزندتان، حتی از نوزادی، کتاب بخوانید. |
|
کتاب به‌عنوان هدیه |
در مناسبت‌ها به‌جای اسباب‌بازی، کتاب هدیه بدهید. |
|
مطالعه خانوادگی |
لحظه‌هایی برای خواندن جمعی، و گفت‌وگو درباره کتاب‌ها ایجاد کنید. |
|
در دسترس بودن کتاب |
قفسه‌ای از کتاب‌های مناسب سن کودک در خانه داشته باشید. |
|
الگوی رفتاری |
خودتان نیز در برابر کودک مطالعه کنید. |
چرا ترویج مطالعه در خانه اهمیت دارد؟
-
رشد زبان و شناخت کودک را تسریع می‌کند.
-
تقویت پیوندهای عاطفی با والدین از طریق لحظات مشترک خواندن.
-
آمادگی برای مدرسه و یادگیری مستقل.
-
افزایش تخیل و خلاقیت.
راهنماهای سن‌محور برای ترویج خواندن
برای اثربخشی بیشتر، توصیه‌ها را بر اساس مراحل رشد کودک دسته‌بندی کرده‌ایم:
👶 کودک ۰ تا ۳ سال
-
استفاده از کتاب‌های مقوایی، پارچه‌ای و تصویری با رنگ‌های شاد.
-
همراهی کتابخوانی با آهنگ، لحن نمایشی و اشاره.
-
انتخاب کتاب‌هایی با شعرهای کوتاه، حیوانات، بدن انسان.
🧒 کودک ۳ تا ۶ سال
-
قصه‌گویی خلاق با مشارکت کودک.
-
کتاب‌های تصویری با داستان‌های ساده و شخصیت‌های تکرارشونده.
-
ایجاد گفت‌وگو: «به نظرت بعدش چی می‌شه؟»
👧 کودک ۶ تا ۹ سال
-
تشویق به خواندن مستقل کتاب‌های ساده.
-
استفاده از کتاب‌های واقع‌گرا، طنز، و داستان‌های فانتزی سبک.
-
آغاز دفترچه‌ی خاطره‌نویسی از کتاب‌ها.
👦 کودک ۹ تا ۱۲ سال
-
انتخاب کتاب‌های بلند با شخصیت‌پردازی قوی.
-
گفت‌وگو درباره موضوعات اخلاقی، تصمیم‌گیری‌ها و پایان‌های داستان.
-
استفاده از فهرست‌های جایزه‌های کتاب کودک برای انتخاب.
🧑 نوجوان ۱۲ سال به بالا
-
آشنایی با ژانرهای متنوع: معمایی، علمی-تخیلی، زندگی‌نامه.
-
دعوت به نقد و تحلیل کتاب‌ها، نگارش مرور کتاب.
-
شرکت در باشگاه کتابخوانی نوجوانان.
در عرصه پژوهش ها و مشاهدات رواشناختی در سال های اخیر نگاهی ژرف تر به تأثیر ارتباط های اولیه میان مادر یا مراقبت اصلی و فرزند میسر شده است.
جمعه, ۱۲ تیر
«برادلی چاکرز» مزخرف‌ترین بچه مدرسه بود، یک هیولای تمام عیار. هیچ چیز به اندازه تنبیه شدن او، بچه‌های دیگر را خوشحال نمی‌کرد. او در کلاس «خانم ایبل» در ته کلاس، ردیف آخر، صندلی آخر می‌نشست، چون دیگر عقب‌تر از آنجا جایی برای نشستن او نبود؛ تا اینکه «کارلا» به مدرسه آنها آمد ... و برادلی تبدیل به دوست داشتنی‌ترین پسر مدرسه شد.
جمعه, ۱۲ تیر
نخستین گام در علاقه‌مند کردن کودکان به خواندن و ایجاد علاقه به مطالعه در آنها، انتخاب کتاب‌های شادی بخش، سازگار با روحیه ی جست وجوگر و پرتحرک آنها، پاسخگو به پرسش‌ها و نیازهای شان و تهی از آموزش‌های خشک و مستقیم و پند و اندرز است.
پنجشنبه, ۱۱ تیر
اگر واژه زیبایی‌شناختی به معنای هنر و زیبایی باشد، پس نگاه به تصویرهای زیبا در کتاب‌های کودکان نیز زیبایی‌شناختی است.
پنجشنبه, ۱۱ تیر
زن وشوهری باهم زندگی می کردند که وسط اسم شان @ بود. مثلا marlin@smith بود. این زن وشوهر مدام به اینترنت وصل بودند و در دنیای اینترنت زندگی می کردند.... عنوان داستان بود: "وقتی عشق لاگ اوت"می شود....
دوشنبه, ۸ تیر
کودکان افسانه‌ها می‌آورند
درج در افسانه‌شان بس سر و پند
هزل‌ها گویند در افسانه‌ها
گنج میجو در همه ویرانه‌ها
مولانا – مثنوی معنوی
یکشنبه, ۷ تیر
ناشر در آغاز کتاب، گوشزد می‌کند: راهنمای حاضر با عنوان «شناخت از طریق بازی» در سال ۱۹۹۳ از سوی نمایندگی کمیساریای عالی سازمان ملل و امور پناهندگان در بلگراد، تدوین شده وعملاً در چندین کشور مورد استفاده قرار گرفته است. هدف از تهیه این راهنما کمک به کودکان است تا با بازی‌های مختلف، به دادوستد عاطفی و بیان بی‌تشویش احساسات خود بپردازند و از این راه بتوانند بر اضطراب‌های ناشی از آسیب‌های عاطفی چیره شوند و با امید به آینده بنگرند سپس ابراز امیدواری کرده است که ترجمه فارسی آن، نه تنها برای پناهندگان، بلکه به شکل گسترده برای همه جامعه سودمند باشد.
چهارشنبه, ۳ تیر
پی پی جوراب بلند یک دختر ۹ ساله است. همه کسانی که او را می‌شناسند او را عجیب و غریب می‌دانند. او روش ویژه‌ای برای انجام کارهایش دارد که همه را به شگفتی وا می‌دارد. بچه‌ها او را دوست دارند و با او به آنها خیلی خوش می‌گذرد و اما "آدم بزرگ‌ها" گاهی از دست او خشمگین می‌شوند اما پی پی می‌گوید: "شما از بچه‌ای که مادرش تو آسمان‌هاست و پدرش پادشاه آدم خورهاست چه انتظاری دارید".
سه شنبه, ۲ تیر
اسباب بازی‌ها یكی از عوامل مهم و تاثیر‌گذار بر شخصیت کودکان و نوجوانان هستند كه بر رفتار، میزان اعتماد به نفس، آموزش، فرهنگ، رشد ذهنی و عاطفی، آرمان‌های اجتماعی و حتی رژیم غذایی آنان می‌توانند اثری مثبت یا منفی داشته باشند.
سه شنبه, ۲ تیر
یادگیری خواندن، فرآیندی طولانی است که مستلزم کسب مهارت‌هایی است.
برای تبدیل شدن به کتابخوانی ماهر، کودک باید بیاموزد:
سه شنبه, ۲ تیر
هرچه کودکان درباره‌ی دنیای پیرامون خود بیشتر بدانند، یادگیری و خواندن در مدرسه برای‌شان آسانتر خواهد بود. شما نقش مهمی در کمک به کودکان برای فراگیری و روش استفاده از اطلاعات جدید، ایده‌ها و واژگان در یادگیری دارید و می‌توانید به کودکان کمک کنید بین آنچه که تازه آموخته‌اند و دانسته‌های پیشین خود پل ارتباطی برقرار کنند.
سه شنبه, ۲ تیر
اسمش را تنها به خاطر جمع کردن قابلمه، گذاشته بودند جادوگر قابلمه ها. او دوست داشت هر جور قابلمه ای را، با هر شکل و رنگ و اندازه که باشد جمع کند. حالا نود و نه تا شده بود و او منتظر صدمین قابلمه بود تا مجموعه اش کامل شود اما ...
شنبه, ۳۰ خرداد
"باستیان" پسرک چاق ده یازده ساله که برای فرار از دست مسخره شدن از سوی همکلاسی‌هایش به کتابفروشی آقای "کوراندر" پناه برده، متوجه می‌شود نه تنها آقای کوراندر بچه‌ها را دوست ندارد بلکه آنها را موجوداتی پر سر و صدا می‌داند که همه چیز را خراب می‌کنند، اما باستیان از هنگام ورود به کتابفروشی به کتابی خیره شده که انگار نیروی جاذبه دارد و او را بدون مقاومت به سوی خود می‌کشد.
پنجشنبه, ۲۸ خرداد
هر سال از ۱ تا ۷ آگوست (۱۰ تا ۱۶ مرداد)، در سالگرد تصویب «اعلامیه جهانی اینوچنتی» درباره تغذیه با شیر مادر، در کشورهای مختلف جهان، به نام هفته جهانی تغذیه با شیر مادر گرامی داشته می شود.
دوشنبه, ۲۵ خرداد
بسیاری از والدین به اشتباه می پندارند که فرزند نوجوان شان نمی خواهد با آن ها گفت وگو کند. این برداشت از آنجا ناشی می شود که نوجوانان در آغاز گفت وگو، به ویژه درباره ی موضوعات احساسی، بسیار ضعف دارند.
چهارشنبه, ۲۰ خرداد
زمان: سال های نخستین دهه ۹۰ سده بیستم. مکان: افریقا.
- چند؟
- بیست تا.
- زیاده.
چهارشنبه, ۲۰ خرداد
می دانید هر احساسی که برای نخستین بار به ذهن آدم برسد و در آن یک تصویر باشد، یا آدم از نوشتن آن شاد یا غمگین شود، یک شعر است. بیایید امتحان کنید.
دوشنبه, ۱۸ خرداد
در داستان «جودی دنیا را نجات می‌دهد» جودی می‌فهمد رفتار او چه تاثیری بر محیط‌زیست می‌گذارد و به جنب‌وجوش می‌افتد تا با کمک به کاشت درخت در جنگل‌های استوایی برای دنیا کاری بکند.
شنبه, ۱۶ خرداد
در این کتاب، پس از اشاره به اهمیت مهارت، برقراری ارتباط با دیگران و پرورش کنجکاوی و اعتماد به نفس در سال های اولیه زندگی کودک، به ارزش عشق و محبت و ارتباط های اجتماعی و عاطفی برای بهتر زیستن او تأکید شده است.
شنبه, ۱۶ خرداد
«جانم به لب رسیداز بینی زشتم، از جوش های صورتم، از موهای کم پشتم، از عینکم، از دندان های کچ و کوله ام، از تمام صورتم! حس می کنم زشتم...
واقعاً عادلانه نیست، وقتی موقع مدرسه است، اصلاً مریض نمی شوم، اما درست موقع تعطیلی ها مریضم.
چهارشنبه, ۱۳ خرداد
پیمان نامه بین المللی حقوق کودک از سوی سازمان ملل متحد با آرمان حمایت از حقوق کودکان دنیا و بهبود زندگی آنان به تصویب رسیده است. شاید تعجب کنید اگر بدانید این پیمان نامه تنها ۲۰ سال دارد و در ایران تنها ۱۵ سال از تصویب آن می گذرد.
دوشنبه, ۱۱ خرداد
"ارین لو"، "ژانویه کار" و "موش گالن" کودکان یتیمی هستند که حتی نام واقعی خود را نمی دانند. آنها در وایت گیتز همراه با کودکان بی سرپرست دیگر زندگی می کنند، در خانه ای که شاید عذاب آورترین بخش زندگی در آن، دلسوزی های تهوع آور و غیرقابل تحمل "خانم مورین"، رئیس این یتیم خانه باشد.
جمعه, ۸ خرداد
"ما زندگی امروزمان را وامدار تجربه های مردمان گذشته هستیم. انسان ها ذره ذره تجربه کرده اند، رنج کشیده اند، فکرکرده اند و حالا نتیجه تجربه هایشان در اختیار ماست."
پنجشنبه, ۷ خرداد
همه اش تقصیر آن جد خوک دزد بی‌بو و خاصیت بود، وگرنه استنلی یلنتس با آن هیکل چاق در مدرسه مسخره نمی‌شد، به خاطر جرمی که مرتکب نشده بود به این اردوگاه لعنتی نمی‌آمد، هر روز در گرمای طاقت‌‌فرسا، یک گودال عمیق نمی‌کند و از همه مهم‌‌تر در حالتی که توی یک گودال، بدون حرکت ایستاده است ثانیه ثانیه منتظر مرگ نبود.... اما در همین لحظه او خوشبخت‌‌ترین نوجوان در سرتاسر تگزاس بود.
پنجشنبه, ۷ خرداد