راهنمای ترویج خواندن در خانه و خانواده
خواندن، از خانه آغاز می‌شود. پایه‌های عادت به مطالعه در نخستین سال‌های زندگی کودک و در محیط خانواده شکل می‌گیرد. اگر فضای خانه برای خواندن و گفت‌وگو پیرامون کتاب‌ها آماده و انگیزه‌بخش باشد، کتابخانه و مدرسه با زمینه‌ای تقویت‌شده روبه‌رو می‌شوند.
کودکی که از دو یا سه سالگی با کتاب تصویری آشناست و برایش کتاب خوانده‌اند و قصه گفته‌اند، در مسیر شکل‌گیری عادت پایدار مطالعه قرار دارد. وقتی فرزندتان شما را در حال خواندن کتاب، روزنامه یا مجله می‌بیند و در گفت‌وگوهای خانوادگی پیرامون مطالب جالب مشارکت می‌کند، مطالعه برای او به یک فعالیت لذت‌بخش و طبیعی تبدیل می‌شود.
نقش والدین در ساختن خانه‌ای کتاب‌محور
|
روش |
توضیح |
|---|---|
|
بلندخوانی منظم |
برای فرزندتان، حتی از نوزادی، کتاب بخوانید. |
|
کتاب به‌عنوان هدیه |
در مناسبت‌ها به‌جای اسباب‌بازی، کتاب هدیه بدهید. |
|
مطالعه خانوادگی |
لحظه‌هایی برای خواندن جمعی، و گفت‌وگو درباره کتاب‌ها ایجاد کنید. |
|
در دسترس بودن کتاب |
قفسه‌ای از کتاب‌های مناسب سن کودک در خانه داشته باشید. |
|
الگوی رفتاری |
خودتان نیز در برابر کودک مطالعه کنید. |
چرا ترویج مطالعه در خانه اهمیت دارد؟
-
رشد زبان و شناخت کودک را تسریع می‌کند.
-
تقویت پیوندهای عاطفی با والدین از طریق لحظات مشترک خواندن.
-
آمادگی برای مدرسه و یادگیری مستقل.
-
افزایش تخیل و خلاقیت.
راهنماهای سن‌محور برای ترویج خواندن
برای اثربخشی بیشتر، توصیه‌ها را بر اساس مراحل رشد کودک دسته‌بندی کرده‌ایم:
👶 کودک ۰ تا ۳ سال
-
استفاده از کتاب‌های مقوایی، پارچه‌ای و تصویری با رنگ‌های شاد.
-
همراهی کتاب‌خوانی با آهنگ، لحن نمایشی و اشاره.
-
انتخاب کتاب‌هایی با شعرهای کوتاه، حیوانات، بدن انسان.
🧒 کودک ۳ تا ۶ سال
-
قصه‌گویی خلاق با مشارکت کودک.
-
کتاب‌های تصویری با داستان‌های ساده و شخصیت‌های تکرارشونده.
-
ایجاد گفت‌وگو: «به نظرت بعدش چی می‌شه؟»
👧 کودک ۶ تا ۹ سال
-
تشویق به خواندن مستقل کتاب‌های ساده.
-
استفاده از کتاب‌های واقع‌گرا، طنز، و داستان‌های فانتزی سبک.
-
آغاز دفترچه‌ی خاطره‌نویسی از کتاب‌ها.
👦 کودک ۹ تا ۱۲ سال
-
انتخاب کتاب‌های بلند با شخصیت‌پردازی قوی.
-
گفت‌وگو درباره موضوعات اخلاقی، تصمیم‌گیری‌ها و پایان‌های داستان.
-
استفاده از فهرست‌های جایزه‌های کتاب کودک برای انتخاب.
🧑 نوجوان ۱۲ سال به بالا
-
آشنایی با ژانرهای متنوع: معمایی، علمی-تخیلی، زندگی‌نامه.
-
دعوت به نقد و تحلیل کتاب‌ها، نگارش مرور کتاب.
-
شرکت در باشگاه کتاب‌خوانی نوجوانان.
کمابیش همه ی کودکان علاقه مند به خلق و نمایش چیزهای تازه هستند تا بتوانند اعتماد به نفس خود را تقویت کنند. شما می توانید با پشتیبانی از کودک و همکاری با او، خلاقیت او را پرورش دهید.
دوشنبه, ۱۱ بهمن
در این کتاب به چهار دغدغه ی همه ی مادران و پدران پرداخته شده است: انطباط، کنجکاوی کودکان درباره ی مسائل جنسی، بیماری کودک و توضیح مرگ به کودکان.
شاید بتوان گفت که به شمار پدران و مادران، شیوه های متفاوتی برای آموزش انضباط به کودکان وجود دارد: تنبیه برای آن که کودکان "لوس" نشوند و به تمامی پیرو دستورهای بزرگترها باشند، یا پرهیز از تنبیه، و بردباری در برابر خطاهای کودکان، برای آن که خودانگاره ی مثبت در آن ها تقویت شود.
سه شنبه, ۲۸ دی
قورباغه کوچولو، روباه قرمز، پروانه بنفش، گربه نارنجی، مار سبز، ماهی آبی و سگ سیاه و سفید را برای تولدش دعوت می کند. اما وقتی مهمان ها از راه می رسند مامان قورباغه پاک گیج می شود. روباه قرمز سبز است، پروانه بنفش زرد است، گربه نارنجی، آبی است، مار سبز، قرمز است، پرنده زرد، بنفش است، ماهی آبی، نارنجی است و سگ سیاه با لکه های سفید به رنگ سفید با لکه های سیاه است. قورباغه کوچولو به مامانش می گوید علتش این است که تو به آن ها به اندازه کافی نگاه نکرده ای.
یکشنبه, ۲۶ دی
"مرد بازرگان رفت و رفت از کوه و دشت گذشت تا به هندوستان رسید، هر چه داشت به سود فروخت و هر چه خواست به قیمت خرید. تحفه و سوغات فراوان در بار بست و وقت برگشت یاد خواهش و سفارش طوطی افتاد، بار و بنه وانهاد و رو به راه جنگل نهاد"
دوشنبه, ۲۰ دی
در این فعالیت، بچه ها با وسایل کهنه و کم ارزش مجسمه هایی را می سازند و سطل های زباله مربوط به خودشان را طراحی می‌کنند.
دوشنبه, ۲۰ دی
روزی روزگاری پشت کوه بازاری بود و توی بازار، یک بز، آش شله قلمکار می پخت و می فروخت. در همسایگی دکان بز، درختی بود تنها و غرغرو که مرتب سر بز غر می زد که چه طور با سروصدا بخوابد و با بوی چربی آش بیدار شود. اما بز برای این موضوع راه حل خوبی پیدا می کند که هم درخت از تنهایی بیرون بیاید و دست از غرغر کردن بردارد و هم مشتری هایش را از دست ندهد.
سه شنبه, ۱۴ دی
محمدهادی محمدی
برای والدین، آموزگاران و کتابداران همواره یک پرسش اساسی وجود دارد. کتاب کودک باید چه ویژگی هایی داشته باشد...
شنبه, ۱۱ دی
این کتاب، نخستین فرآورده ی بسته ی یادگیری پیش دبستانی طرح کودک – مربی و شامل ٥٠ قصه، ٧٩ شعر، ١٤ نمایشنامه ی تالیفی و ٨١ فعالیت هنری است.
چهارشنبه, ۸ دی
کتاب «چه خوب که هشت پا نیستی» درباره پسر کوچکی است که از انجام کارهای روزانه مانند لباس پوشیدن، مسواک زدن، خوابیدن، غذا خوردن و غیره خسته شده و وقتی شرایط بچه‌های حیوانات مختلف به شکلی فانتزی برایش در انجام هر کدام از این کارها تصور می‌شود، در آخر کتاب از اینکه خودش است حس خوب و رضایت‌بخشی پیدا می‌کند.
شنبه, ۴ دی
بسیاری از مربیان به آموزش غير مستقيم همراه با بازي و شادي باور دارند، اما به درستی نمی دانند این آموزش چیست و چگونه باید آن را به اجرا در آورند. کتاب کار مربی در بر گیرنده فعالیت ها و تجربه های توران میرهادی کارشناس رشته های روانشناسی تربیتی و آموزش پیش از دبستان و ابتدایی و استاد برجسته ادبیات کودکان ایران در طول بیست وسه سال کار با كودكان است.
شنبه, ۲۰ آذر
یکی بود یکی نبود. مرد فقیری بود که آه در بساط نداشت و به هر دری که می‌زد زندگی‌اش روبه‌راه نمی‌شد. شبی بعد از فکر کردن بسیار تصمیم گرفت برود و فلک را پیدا کند و علت این همه بدبیاری و بدبختی را از او بپرسد ... و بعد سفری را آغاز می‌کند تا معلوم شود زندگی پر از فرصت است و ناهشیاری در از دست دادن فرصت‌ها نتایج سخت و بدی دارد.
چهارشنبه, ۱۷ آذر
این کتاب به سفارش امور پژوهش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ترجمه شده است و پیشنهادها و رهنمودهای ساده ای برای پدران و مادران و مربیان و آموزشگران، برای افزایش و گسترش فراگیری کودکان دارد. این پیشنهادها و رهنمودها برپایه ی روش آموزش خلاق تنظیم شده اند. به باور نویسنده، در روش آموزش خلاق نه خشونت برای آموزش در کار است و نه "لوس کردن". بنیاد این روش بر پایه ی ایجاد پرسش در ذهن مخاطب و راهنمایی او برای رسیدن به پاسخ است.
دوشنبه, ۱۵ آذر
کتاب «دانستنی‌های زیست‌محیطی برای زنان روستایی» سومین جلد از مجموعه کتاب «دانستنی‌های زیست محیطی» است که برای سه گروه از مخاطبان (همه، زنان و زنان روستایی) تهیه شده است. کتاب‌های این مجموعه شامل دانستنی‌ها و اطلاعات ضروری درباره ی مسائل محیط‌زیستی به زبان ساده هستند و با پشتیبانی صندوق جمعیت ملل متحد تدوین شده است.
. نویسندگان این مجموعه دولت، مردم و جامعه علمی را متولیان حفاظت از محیط‌زیست می‌دانند و بر این باورند که این کتاب‌ها موجب ارتباط میان این سه گروه و زمینه‌ساز رسیدن به توسعه پایدار و اهداف محیط‌زیستی خواهد شد.
یکشنبه, ۱۴ آذر
«مگی» ١٢ ساله قادر است با بلند خواندن کتاب، شخصیت های داستان را از دنیای درونی به دنیای بیرونی بکشاند. این نیروی جادویی که از پدرش آموخته سبب دردسرهایی برای او و خانواده اش می شود. اما سرانجام با کمک همین قدرت بر یک شخصیت منفی کتاب که جان گرفته و قصد نابودی پدر و مادرش را دارد، پیروز می شود.
یکشنبه, ۱۴ آذر
یک بود یکی نبود، در کشور خرگوش ها خرگوشی زندگی می کرد که نه شاه بود که بهترین خوراک ها را بخورد، نه جادوگر که با کارهای عجیب و غریب روزگار بهتری را سپری کند. او تنها یک رعیت ساده بود که از صبح تا شب در کشتزارهای شاه زورگو و بداخلاق کار می کرد. اما چه کسی باور می کند که ناگهان سرنوشت خرگوش قصه از این رو به آن رو شود. حتی خودش هم باورش نمی شد!
چهارشنبه, ۱۰ آذر
به کودکی که از تاریکی می‌ترسد چگونه کمک می‌کنید؟
چه می‌کنید تا بچه‌ها به حرف‌های شما گوش بدهند؟
به کودکی که اسباب‌بازی‌اش را به بچه‌های دیگر نمی‌دهد، چگونه رفتار درست را آموزش می‌دهید؟
سه شنبه, ۹ آذر
هنگام آموزش، دانش باید زنده شود. درک علمی مربی از آموزشی که می دهد باید به نوعی هنر تبدیل شود تا به شاگردان این فرصت را بدهد که با آموخته هاشان ارتباطی زنده برقرار کنند. بچه ها خیلی پیش از اینکه بتوانند آگاهانه فکر کنند از طریق احساساتشان به دنیای اطراف واکنش نشان می دهند و این باید جزء ذاتی تمام آموزش ها باشد: درک اینکه زیبایی ارائه یک درس به همان اندازه برای کودک مهم است که محتوای آن.
دوشنبه, ۸ آذر
کودکان در دوران پیش از دبستان، همان قدر که وانمود می کنند می تواننند بخوانند، به نوشتن هم وانمود می کنند.
آن ها اغلب نوشتن را با گذاشتن علامت هایی روی کاغذ آغاز می کنند. کودکان این علامت ها را نوشته می نامند. آن ها با خط خطی کردن کاغذ به شکل یک فهرست، کشیدن خطوط و دایره و پرکردن صفحات با علامت های مختلف، طرح هایی می کشند و آن را یک داستان می نامند.
دوشنبه, ۸ آذر
"ماده ۱۰ قوانین استاندارد در مورد برابری فرصت ها برای معلولان چنین می گوید: "دولت ها باید فرصت ها و امکانات معلولان را برای بارور ساختن خلاقیت و توانمندی های هنری و ذهنی شان نه تنها به سود خود بلکه به سود جامعه چه در شهر و چه در روستا تضمین کنند. رقص، موسیقی، ادبیات، نمایش، هنرهای تجسمی، نقاشی و پیکره سازی نمونه هایی از این فعالیت هستند".
این قانون و دیگر قوانین در رابطه با حقوق معلولان بازتاب دهنده ی توجه جامعه ی جهانی به حضور جمعیت بیش از ۶۵۰ میلیونی معلولان به عنوان نیروی انسانی بالقوه ای است که حق دارد و می تواند در هر عرصه ای نقش داشته باشد اگر و فقط اگر شرایط برای بروز توانایی هایشان مناسب باشد. مناسب سازی مواد خواندنی گامی عملی برای مناسب سازی شرایط و پذیرش معلولان در جامعه است.
دوشنبه, ۸ آذر
هر کس در دوران کودکی خود با خانواده اش به سفر یا سفرهایی می رود. پدیده ی سفر، حتی در داخل شهر، یا دیدن روستاها، شهرها و کشورهای ناشناخته، از هیجان و جذابیت بسیار برخوردار است، به ویژه برای کودکان. کودک در سفر با آدم ها و مکان های گوناگو ن آشنا می شود و بسیار چیزها می آموزد و تجربه های تازه می اندوزد.
شنبه, ۲۹ آبان
در روستایی که مردمان خیلی ساده و ترسویی زندگی می کردند، چوپانی بود بنام سمندر که پسری بنام دلاور داشت. آن ها چهل بره و یک بز داشتند. چهل بره یک طرف و بز هم یکطرف! بزی شیطان و بازیگوش! روزی از روزها بزبزک از گله جا می ماند. او راه روستا را بلد است، او آنقدر می آید تا به چشمه می رسد. چند زن کنار چشمه نشسته و مشغول شستن ظرف و لباس هستند.
شنبه, ۲۲ آبان
سام پهلوان ایرانی آرزوی فرزند دارد. خداوند پس از سال ها پسری به او می دهد با موهایی سپید همچون پیرمردان. موی سپید برای نوزاد را مردم آن زمان بد و بی آبرویی می دانند. و سام هم مثل فریدون از خود می پرسد با کودکی این چنین چه کنم؟ او را نگهدارم یا بر قله ی کوه رها کنم؟
سه شنبه, ۱۱ آبان
صوفی روی تخت خواب یتیم خانه دراز کشیده بود اما خوابش نمی برد. چون پرتو پر نور مهتاب دزدکی از لای پرده تو آمده بود و مستقیم روی بالش او افتاده بود.
او از تخت پایین آمد غافل از این که الان درست ساعت جادوگری است و هر چیز غیرعادی ممکن است اتفاق بیافتد.
پنجشنبه, ۶ آبان
نوشتن برای فرزند پیش دبستانی شما باید هدفمند و معنی دار باشد.
برای یادگیری مهارت نوشتن، حروف الفبا را به شکل ابزاری مانند اسباب بازی تهیه کنید.
ابزاری که کودک بتواند پیش از به دست گرفتن مداد و نوشتن حروف بر روی کاغذ بیشتر با شکل و شیوه استفاده از حروف آشنا شود.
سه شنبه, ۲۷ مهر