راهنمای ترویج خواندن در خانه و خانواده
خواندن، از خانه آغاز می‌شود. پایه‌های عادت به مطالعه در نخستین سال‌های زندگی کودک و در محیط خانواده شکل می‌گیرد. اگر فضای خانه برای خواندن و گفت‌وگو پیرامون کتاب‌ها آماده و انگیزه‌بخش باشد، کتابخانه و مدرسه با زمینه‌ای تقویت‌شده روبه‌رو می‌شوند.
کودکی که از دو یا سه سالگی با کتاب تصویری آشناست و برایش کتاب خوانده‌اند و قصه گفته‌اند، در مسیر شکل‌گیری عادت پایدار مطالعه قرار دارد. وقتی فرزندتان شما را در حال خواندن کتاب، روزنامه یا مجله می‌بیند و در گفت‌وگوهای خانوادگی پیرامون مطالب جالب مشارکت می‌کند، مطالعه برای او به یک فعالیت لذت‌بخش و طبیعی تبدیل می‌شود.
نقش والدین در ساختن خانه‌ای کتاب‌محور
|
روش |
توضیح |
|---|---|
|
بلندخوانی منظم |
برای فرزندتان، حتی از نوزادی، کتاب بخوانید. |
|
کتاب به‌عنوان هدیه |
در مناسبت‌ها به‌جای اسباب‌بازی، کتاب هدیه بدهید. |
|
مطالعه خانوادگی |
لحظه‌هایی برای خواندن جمعی، و گفت‌وگو درباره کتاب‌ها ایجاد کنید. |
|
در دسترس بودن کتاب |
قفسه‌ای از کتاب‌های مناسب سن کودک در خانه داشته باشید. |
|
الگوی رفتاری |
خودتان نیز در برابر کودک مطالعه کنید. |
چرا ترویج مطالعه در خانه اهمیت دارد؟
-
رشد زبان و شناخت کودک را تسریع می‌کند.
-
تقویت پیوندهای عاطفی با والدین از طریق لحظات مشترک خواندن.
-
آمادگی برای مدرسه و یادگیری مستقل.
-
افزایش تخیل و خلاقیت.
راهنماهای سن‌محور برای ترویج خواندن
برای اثربخشی بیشتر، توصیه‌ها را بر اساس مراحل رشد کودک دسته‌بندی کرده‌ایم:
👶 کودک ۰ تا ۳ سال
-
استفاده از کتاب‌های مقوایی، پارچه‌ای و تصویری با رنگ‌های شاد.
-
همراهی کتابخوانی با آهنگ، لحن نمایشی و اشاره.
-
انتخاب کتاب‌هایی با شعرهای کوتاه، حیوانات، بدن انسان.
🧒 کودک ۳ تا ۶ سال
-
قصه‌گویی خلاق با مشارکت کودک.
-
کتاب‌های تصویری با داستان‌های ساده و شخصیت‌های تکرارشونده.
-
ایجاد گفت‌وگو: «به نظرت بعدش چی می‌شه؟»
👧 کودک ۶ تا ۹ سال
-
تشویق به خواندن مستقل کتاب‌های ساده.
-
استفاده از کتاب‌های واقع‌گرا، طنز، و داستان‌های فانتزی سبک.
-
آغاز دفترچه‌ی خاطره‌نویسی از کتاب‌ها.
👦 کودک ۹ تا ۱۲ سال
-
انتخاب کتاب‌های بلند با شخصیت‌پردازی قوی.
-
گفت‌وگو درباره موضوعات اخلاقی، تصمیم‌گیری‌ها و پایان‌های داستان.
-
استفاده از فهرست‌های جایزه‌های کتاب کودک برای انتخاب.
🧑 نوجوان ۱۲ سال به بالا
-
آشنایی با ژانرهای متنوع: معمایی، علمی-تخیلی، زندگی‌نامه.
-
دعوت به نقد و تحلیل کتاب‌ها، نگارش مرور کتاب.
-
شرکت در باشگاه کتابخوانی نوجوانان.
کتاب عصر دایناسورها از مجموعه داستان‌های تخیلی ـ علمی خانه درختی سحرآمیزست.
یکشنبه, ۴ اسفند
پیرزنی بود که از مال دنیا یک کلبه گلی و یک بز داشت. او با فروش شیر بزش زندگی می‌کرد. اما مدتی بود که روباهی شیر پیرزن را می‌خورد و فرار می‌کرد. یک روز پیرزن روی دیگ سرپوش گذاشت. سرپوش داغ بود.
یکشنبه, ۴ اسفند
یکی داشت و یکی نداشت. یکی می‌کاشت و یکی برمی‌داشت. پادشاهی به شکار خیلی علاقه داشت. روزی که با عده‌ای از درباریان می‌رود به شکار به دنبال آهویی می‌رود و از همه دور می‌افتد و وقتی به خودش می‌آید، می‌بیند هوا دارد تاریک می‌شود. شب را در جنگل سر می‌کند.
یکشنبه, ۴ اسفند
روزی بود، روزی نبود. غیر از خدا هیچ کس نبود. نوازنده‌ای بود که از دار دنیا یک سرنا و یک دهل و یک آسیادستی داشت. وقتی مُرد برای سه پسرش به غیر از این‌ها هیچی باقی نگذاشت. بعد از چند وقت پسران نشستند و ارث پدر را بین خودشان تقسیم کردند: آسیادستی رسید به پسر کوچک، سرنا سهم وسطی شد و دهل رسید به پسر بزرگتر و ...
یکشنبه, ۴ اسفند
جك و آنی خواهر وبرادر ۷ و ۸ ساله، با خانه درختی سحرآمیز به چین در زمان نخستین امپراتور آن می‌روند. آنها باید یك كتاب افسانه‌ای را پیش از آنكه امپراتور - پادشاه اژدها - آن را بسوزاند با خود بیاورند.
یکشنبه, ۴ اسفند
رمانی تاریخی است كه چند راوی دارد. آن ها چند روایت را در كنار هم نقل می كنند. اولین راوی "من"، خود نویسنده است كه مستقیماً در امور دخالت می كند. راویان دیگر مینا، زهره و میرزا جعفر خان میرزا باشی هستند.
یکشنبه, ۴ اسفند
روزی گرگی برای شکار حیوانی به راه افتاد. او رفت و رفت تا به دره‌ای سرسبز رسید. در آن‌جا بره‌ای را دید... اما از بره گول خورد. بره فرار کرد و گرگ خواند:
آواره بود یک بره
تک و تنها بود تو دره
یکشنبه, ۴ اسفند
کوچولو (پرنیان) شخصیتی خیالی و جزٔ اهداکننده‌ی رویا به آدمیان است. این شخصیت‌ها با لمس اشیای متعلق به آدمیان، خاطره‌های زیبای آنان را جذب می‌کنند و بعد با تمرکز بر آنها، آن خاطره‌ها را وارد رویاهای انسان‌ها می‌کنند و با رویاهای شیرین به آدمیان آرامش و تعادل می بخشند.
شنبه, ۳ اسفند
داستان، ماجرای پسر بچه ای تنهاست كه زمانی لاك پشتی داشته. يك روز لاك پشتش گم می شود. حالا بعد از چند سال كه محلشان عوض شده است و به خانه و محله و مدرسه ای جديد آمده اند با پسری روبه رو می شود كه آن لاك پشت را به يادش می آورد.
دوشنبه, ۲۸ بهمن
آسیب شناسی ادبیات کودکان در ایران نشان می دهد که بیش تر خانواده های ایرانی ادبیات کودکان و کارکردهای آن را نمی شناسند و بنابراین در هنگام گزینش کتاب برای کودکان گاهی به بدترین انتخاب ها دست می زنند که خود سبب بیزاری کودک از کتاب می شود.
دوشنبه, ۲۸ بهمن
«سارا» دختری ۱۴ ساله است که با برادر، خواهر و عمه اش در خانه ای ویلایی در کنار دریاچه کوچکی زندگی می کند.او در سن بلوغ است و از همه چیز و همه کس ناراضی است. سارا، برادرش چارلی را که ده سال دارد، اما به علت بیماری دچار معلولیت ذهنی شده به کنار دریاچه و تماشای قو ها می برد.
یکشنبه, ۲۷ بهمن
گورکن گفت: "وزغ خودخواه و سبک سر باز هم دچار غرور ثروتش شده و قصد دارد باز هم ماشیش را عوض کند. باید مدتی با او زندگی کنیم تا او را سر عقل بیاوریم."
داستان "باد در شاخه های بید" داستان ماجرا جویی های سرخوشانه ی وزغ، موش آبی، موش کور و گورکن و بازی و شیطنت آنها در میان قایق ها و لذت بردن از خوراکی های خوشمزه و ماجراجویی در وایلدوود است.
یکشنبه, ۲۷ بهمن
ناهی دختربچه ای است كه فروشنده ای دوره گرد از كنار دريا پيدا كرده و در يكی از روستاهای جنوب او را به زنی سياه به اسم دده بمباسی سپرده است. اسم او را بر وزن ماهی، ناهی می گذارند چون فكر می كنند دختر درياست.
یکشنبه, ۲۷ بهمن
"شب به سر رسید" کتابی است که حاصل بخشی از تلاش های جبار باغچه بان در جهت آموزش زبان به کودکان ناشنواست. باغچه بان که از نقش ادبیات و موسیقی در رشد و پرورش فکری کودکان بسیار آگاه بود، تا آخرین روزهای زندگی پربار خود، به نوشتن داستان ونمایشهای موسیقایی و سرودن شعر برای کودکان پرداخت که این کتاب گوشه ای از این خدمات بزرگ و ارزشمند در راه گسترش دامنه ی ادبیات کودکان ناشنواست.
شنبه, ۲۶ بهمن
کتاب با درونمایه ای علمی و آموزشی، به شرح و توصیف عملکرد بدن و دستگاه عصبی، رشته های عصبی، نخاع، مغز و واکنش های آن ها می پردازد. نویسنده در ابتدای کتاب با طرح پرسش هایی سعی داشته تا مخاطب را با موضوع کتاب درگیر کند و او را در فضای آموزش قرار دهد.
شنبه, ۲۶ بهمن
" فرفری " گوسفند سفیدی است که در یک صبح درخشان بهاری به دنیا می آید. روزها می گذرد اما فرفری بزرگ نمی شود! گوسفندهای دیگرفرفری کوچولو را مسخره می کنند و می خندند. فرفری غصه می خورد و برای اینکه بزرگ به نظر برسد خودش را با برف سفید و شکوفه های سفید گیلاس و پشم های سفید چیده شده بقیه گوسفندان می پوشاند.
شنبه, ۲۶ بهمن
" سیمون " شخصیت اصلی داستان، پسر کوچک کنجکاوی است که دوست دارد یاد بگیرد و بداند. سیمون عاشق باد و پرواز در باد است و روزهای پاییزی که باد بیشتری می وزد، با شوق از خانه بیرون می رود تا چیزهایی را که در هوا پرواز می کنند، ببیند.
شنبه, ۲۶ بهمن
پژوهشگران چهار عامل سن، جنسیت، هوش و شرایط اجتماعی را در گرایش نوجوانان به مطالعه مؤثر دانسته‌اند.
شنبه, ۱۹ بهمن
من اگر این جزئیات را درباره ستاره ب ۶۱۲ برای شما نقل کردم و اگر شماره آن را به شما گفتم برای آدم بزرگ هاست. آدم بزرگ ها ارقام را دوست دارند. وقتی با ایشان از دوست تازه ای صحبت می کنید هیچوقت از شما راجع به آنچه اصل است نمی پرسند.
چهارشنبه, ۲ بهمن
"من همانم ، من همانم" کتابی است که با نظر کارشناسان و صاحب‌نظران آموزش و پرورش کودکان استثنایی برای استفاده و مطالعه کودکان نابینا مناسب شناخته شده و با خط مخصوص نابینایان (بریل) به چاپ رسیده است.
سه شنبه, ۱ بهمن
مهمان ناخوانده داستان پیرزن مهربانی است که در خانه کوچکی در روستایی کوچک، تنهای تنها زندگی می کند. پیرزن مهربان در یک شب سرد و بارانی زمستان، گنجشک کوچولو، مرغ پاکوتاه، سگ پاسبان، گاو سیاه و حیوانات دیگر را از سرمای شدید و باران تند نجات می دهد و در خانه کوچک خود پناه می دهد.
سه شنبه, ۱ بهمن
"حاج بابا" پیرمرد تنهایی است. او در خانه اش همدم و مونسی ندارد. تنها صدای آواز جیرجیرک است که او را سرگرم می کند و از تنهایی و بی حوصلگی نجات می دهد. جیرجیرک هر روز روی عصای پیرمرد می نشیند و با او همراه می شود.
سه شنبه, ۱ بهمن
"در پایان قرن بیستم، پدر یا مادر کودکان کم سن و سال بودن، مشکل است و در عین حال، هیچ هم از آن ساده‌تر نیست. در جهانی که اوضاع و احوال روزبه‌روز ناگوارتر و رقابت‌جویانه‌تر می‌شود ما باید بی‌وقفه نیازها و خواسته‌های خودمان را با نیازها و خواسته‌های کودکانمان هماهنگ کنیم.
دوشنبه, ۳۰ دی
گام های پیشزفت برای کودکان دیرآموز کتابی است برای تشخیص، درمان و آموزش به موقع کودکانی که در کسب مهارت هایی چون مهارت های حرکتی و شناختی در مقایسه با همسالان خود دچار تأخیرند. در صفحه های نخست کتاب نیازها و مشخصه های رفتاری کودکان کم توان ذهنی و کودکان دچار ضایعه مغزی بررسی شده و به روش های آموزش و ارزیابی برنامه های آموزشی آن ها پرداخته شده است.
دوشنبه, ۳۰ دی