راهنمای ترویج خواندن نوجوان ۱۲ سال به بالا
در آغاز نوجوانی، بسیاری از فرزندان - حتی آنها که در کودکی کتاب‌خوان بوده‌اند - به‌طور ناگهانی علاقه خود به خواندن را از دست می‌دهند. سرگرمی‌هایی چون تلویزیون، بازی‌های دیجیتال، شبکه‌های اجتماعی و سینما برای‌شان جذاب‌ترند. افزون بر این، نوسانات روحی و روانی دوران بلوغ نیز تمرکز بر کتاب خواندن را دشوارتر می‌سازد.
با این حال، خانواده‌ها می‌توانند با شناخت بهتر علایق نوجوانان و استفاده از روش‌هایی خلاقانه، مطالعه را به تجربه‌ای لذت‌بخش و هویت‌ساز تبدیل کنند.
📘 بلندخوانی برای نوجوانان ۱۲ سال به بالا: چرا هنوز مهم است؟
نوجوانان در این سن همچنان از بلندخوانی‌های تعاملی لذت می‌برند، اگر:
-
به استقلال فکری آنها احترام بگذاریم
-
اجبار را کنار بگذاریم و گفتگو را جایگزین کنیم
-
از متن‌هایی بهره بگیریم که به آنها احساس درک و اهمیت می‌دهند
بلندخوانی در این سن می‌تواند به نوجوان کمک کند تا:
-
با سبک‌های نوشتاری گوناگون آشنا شود
-
درباره‌ی مسائل اخلاقی، اجتماعی و روانی تفکر و گفت‌وگو کند
-
به خواننده‌ای منتقد و مستقل تبدیل شود
-
به کمک ادبیات، جایگاه خود را در جهان جست‌وجو کند
✨ روش‌های بلندخوانی و تعامل با نوجوانان ۱۲ سال به بالا
|
شگرد |
چرا کارآمد است |
|---|---|
|
خواندن در زمان‌های مناسب و خودخواسته |
نه به اجبار، بلکه در لحظاتی آرام و دلخواه نوجوان. |
|
پرسش‌های جذاب و کنجکاوی‌برانگیز |
مثل: «یه مقاله جالب دیدم، بخوام برات تعریف کنم؟» |
|
احترام به فضای خصوصی |
اجازه دهید همیشه مجبور به گفتن نظر نباشد. |
|
گفت‌وگوهای باز و عمیق |
«اگه جای اون شخصیت بودی چه می‌کردی؟» یا «نظرت درباره این موضوع چیه؟» |
|
گزینش کتاب‌های متنوع و تفکر‌برانگیز |
از متن‌های کوتاه و گیرا تا آثار بلند و پیچیده. |
📚 چه کتاب‌هایی برای نوجوانان ۱۲ سال به بالا مناسب‌اند؟
|
نوع کتاب |
دلیل انتخاب |
|---|---|
|
رمان‌های واقع‌گرا یا فانتزی بلند |
به نوجوانان کمک می‌کنند خود و دنیای اطراف را بهتر بشناسند. |
|
داستان‌های تاریخی یا اساطیری |
تجربه‌ی زندگی در زمان‌ها و فرهنگ‌های دیگر. |
|
ادبیات علمی-تخیلی و ماجراجویی |
تقویت تخیل و امکان گفت‌وگو درباره موضوعات فلسفی و فناوری. |
|
شعر معاصر |
ارتباط با احساسات، هویت و زبان. |
|
کتاب‌های غیرداستانی (علمی، اجتماعی، زیست‌محیطی...) |
پاسخ‌گویی به کنجکاوی‌ها و علایق تخصصی‌تر نوجوان. |
|
زندگینامه‌ها |
آشنایی با مسیر زندگی افراد الهام‌بخش و واقعی. |
💡 چند راهکار برای ترویج کتابخوانی نوجوانان ۱۲ سال به بالا
-
با روحیات و علایق خاص فرزندتان آشنا شوید.
-
سخت‌گیری در انتخاب موضوع نداشته باشید؛ هدف، عادت به مطالعه است، نه فقط محتوای خاص.
-
نوجوانان به نشریات علاقه دارند. مجله‌ها و مقالات کوتاه را به چرخه‌ی مطالعه‌ی آنها اضافه کنید.
-
اگر به اینترنت علاقه‌مندند، با هم جست‌وجوی موضوعات مورد علاقه‌شان را انجام دهید و سپس درباره‌ی مقاله‌ها گفت‌وگو کنید.
-
برخی مقالات یا داستان‌ها را پرینت بگیرید و با هم بخوانید.
-
کتاب‌هایی را که خودتان دوست دارید برای‌شان بخوانید و بگویید چرا دوستشان دارید.
-
با انتخاب کتاب‌هایی که گفت‌وگوی مشترک ایجاد می‌کنند، رابطه‌ی خانوادگی را تقویت کنید.
داستان، ماجرای پسر بچه ای تنهاست كه زمانی لاك پشتی داشته. يك روز لاك پشتش گم می شود. حالا بعد از چند سال كه محلشان عوض شده است و به خانه و محله و مدرسه ای جديد آمده اند با پسری روبه رو می شود كه آن لاك پشت را به يادش می آورد.
دوشنبه, ۲۸ بهمن
«سارا» دختری ۱۴ ساله است که با برادر، خواهر و عمه اش در خانه ای ویلایی در کنار دریاچه کوچکی زندگی می کند.او در سن بلوغ است و از همه چیز و همه کس ناراضی است. سارا، برادرش چارلی را که ده سال دارد، اما به علت بیماری دچار معلولیت ذهنی شده به کنار دریاچه و تماشای قو ها می برد.
یکشنبه, ۲۷ بهمن
ناهی دختربچه ای است كه فروشنده ای دوره گرد از كنار دريا پيدا كرده و در يكی از روستاهای جنوب او را به زنی سياه به اسم دده بمباسی سپرده است. اسم او را بر وزن ماهی، ناهی می گذارند چون فكر می كنند دختر درياست.
یکشنبه, ۲۷ بهمن
پژوهشگران چهار عامل سن، جنسیت، هوش و شرایط اجتماعی را در گرایش نوجوانان به مطالعه مؤثر دانسته‌اند.
شنبه, ۱۹ بهمن
"در پایان قرن بیستم، پدر یا مادر کودکان کم سن و سال بودن، مشکل است و در عین حال، هیچ هم از آن ساده‌تر نیست. در جهانی که اوضاع و احوال روزبه‌روز ناگوارتر و رقابت‌جویانه‌تر می‌شود ما باید بی‌وقفه نیازها و خواسته‌های خودمان را با نیازها و خواسته‌های کودکانمان هماهنگ کنیم.
دوشنبه, ۳۰ دی
در صفحات آغازین کتاب آمده است: " در دهه‌ی اخیر شاهد گزارش‌های فراوانی در زمینه ناتوانی هیجانی، عاطفی و بی‌پروایی در خانواده‌ها، اجتماعات و جوامع بشری و خشم و ناامیدی فزاینده‌ای در جوانب محتلف زندگی بوده‌ایم، خواه در تنهایی خاموش بچه‌هایی که با یک تلویزیون در نزد پرستار بچه رها شده‌اند، یا درد و رنج بچه‌های ترک شده و بی‌سرپرست که با آنها بدرفتاری شده است، یا به طرز وحشیانه‌ای مورد تجاوز جنسی قرار گرفته‌اند.
یکشنبه, ۲۹ دی
مادر، آنجل سیزده ساله و برادرش برنی هفت ساله رابه مادرشوهرش می سپارد. پدر به دلیل قتل و سرقت در زندان به سر می برد و مادر نیز حوصله و توان نگهداری از بچه ها را ندارد. آنجل در خانه ی مادربزرگ پدری شرایطی سخت و بحرانی را سپری می کند و در عین حال مواظب برادرش نیز هست.
یکشنبه, ۲۹ دی
"ارمایل" و" کرمایل" دو برادرند. آنها مثل همه ی مردم ایران از حکومت ظالمانه‌ی ضحاک در رنج و خشم‌اند و در صدد پیدا کردن راهی برای مبارزه با ضحاک ماردوش هستند. ضحاک پادشاهی تازی است که شیطان بر شانه‌هایش بوسه زده و جای بوسه شیطان دو مار روییده، خوراک مارها هر روز، مغز دو جوان ایرانی است . همه ی جوانان در بندند و در نوبت مرگ به سر می برند.
شنبه, ۲۸ دی
روزی روزگاری دو تا رفیق تصمیم می گیرند با هم بروند دیار به دیار بگردند و برای خودشان کار وباری دست و پا کنند. آن ها وسایل خود را جور می کنند و راه می افتند. یکی از آن ها می گوید برای اینکه بقچه هایمان را باز و بسته نکنیم و نان ها خشک نشوند بهتر است اول غذای یکی را بخوریم و وقتی تمام شد برویم سراغ غذای آن دیگری.
شنبه, ۲۸ دی
سام و قارون دو پهلوان ایرانی برای مشورت به دربار فریدون شاه خوانده شده اند. موضوع مشورت تصمیم در مورد (سلم) و (تور) پسران فریدون شاه است که سالها پیش برادر بی گناهشان ایرج را کشته اند و اکنون اظهار پشیمانی می کنند و قول دوستی با پدر و منوچهر؛ پسر ایرج را می دهند.
شنبه, ۲۸ دی
جوانی هندی به نام گویند که همسرش جوتی نام دارد، با همکاری خانواده‌ای انگلیسی؛ چدویک، برای ادامه‌ی تحصیل راهی انگلستان می‌شود. این خانواده‌ی انگلیسی پس از غرق شدن فرزندشان و شروع جنگ و ناامنی در هند، تصمیم به بازگشت به کشور خود می‌گیرند.
شنبه, ۲۸ دی
داستان "ماجرای عجیب سگی در شب"، با کشته شدن سگی به نام "ولینگتون" در همسایگی خانه "کریستوفر" آغاز می شود. "کریستوفر" نوجوانی با رفتارهای عجیب است. او به سندرم اوتیسم (در خود ماندگی) دچار است و در مدرسه کودکان استثنایی درس می خواند.
سه شنبه, ۲۴ دی
شورای کتاب کودک بنا به ضرورت وجود کتاب مرجعی معتبر ویژه کودکان و نوجوانان ایرانی در سال ۱۳۵۸ به تدوین، فرهنگنامه کودکان و نوجوانان پرداخت، به دنبال آن شرکت تهیه و نشر فرهنگنامه کودکان و نوجوانان در سال ۱۳۶۶ تاسیس شد.
دوشنبه, ۲۳ دی
"شما که غریبه نیستید" عنوان زندگینامه ی هوشنگ مرادی کرمانی، از نویسندگان بزرگ ادبیات کودکان ایران است که به صورت خاطره نویسی به ترتیب زمان به وسیله خود ایشان نوشته شده است.
دوشنبه, ۲۳ دی
در مقدمه کتاب توضیحاتی درباره ویژگی های دایرة المعارف یا دانشنامه، مدخل های این دانشنامه، تنظیم مقاله های آن بر اساس الفبایی آمده است. سپس به چگونگی استفاده از دانشنامه اشاره شده است. دانشنامه کودکان و نوجوانان آکسفورد بیش از ۸۰۰ مدخل در زمینه های گوناگون علوم: فیزیک و مکانیک تا زیست شناسی و روان شناسی دارد. جلد اول آن در بر دارنده مدخل هایی است که شامل حرف "آ" تا حرف "ر" است و در جلد دوم، مدخل های حرف "ز" تا حرف "ی" آمده است. در پایان جلد دوم نمایه ای از کل مطالب برای جست و جوی دقیق تر آورده شده است.
یکشنبه, ۲۲ دی
تاریخ ادبیات كودكان ایران مجموعه ای است كه شما در آن می توانید: با تاریخ كهن سرزمین ایران آشنا شوید. سیر فرهنگ این سرزمین را بشناسید. به دیدار كودكان ایرانی تا كهن ترین روزگاران بروید. مهمتر از همه با ادبیات كودكان ایران از روزگار باستان تا روزگار معاصر آشنا شوید.
چهارشنبه, ۱۸ دی
این کتاب به تاریخ ایران پیش از اسلام از فروپاشی هخامنشیان و امپراتوری اسکندر مقدونی تا حکومت ساسانیان، همراه با توضیحاتی درباره‌ی کیش‌های زردشتی، مزدکی و مانوی می پردازد.
در پایان کتاب، فهرست منابع آمده است. آموزش کتاب مستقیم و حجم اطلاعات ارائه شده بسیار زیاد است و به کتاب شکلی مرجع گونه می‌دهد. در بخش ساسانی، مطالب آسان‌فهم ترند. اطلاعات و زبان اثر با سطح دانش گروه سنی مخاطب هماهنگی دارد. مخاطب با خواندن این کتاب بخشی از تاریخ و تمدن و فرهنگ ایرانی را به شکل همه جانبه و واقع بینانه آشنا می شود.
سه شنبه, ۱۰ دی
شاید یکی از اسرار ماندگاری شاهنامه فردوسی جنبه قوی داستانی و داستان های متعدد آن باشد. مجموعه داستان‌های شاهنامه مجموعه‌ایست که برخی از این داستان‌ها را با محور قراردادن شخصیت‌های شاهنامه بازنویسی کرده است.
سه شنبه, ۱۰ دی
مجموعه هفت داستان درباره نوجوانانی که دوران بلوغ خود را سپری می کنند و با بحران های گوناگونی روبه رو هستند که گاه فاجعه آمیز می شود. نخستین عشق ها، ناکامی ها و کابوس های آنان و بر خوردهای شتابزده جامعه با آنان پایه و اساس این مجموعه داستان است.
دوشنبه, ۹ دی
انقلاب باشکوه در پایان سال ۱۶۸۸ و آغاز سال ۱۶۸۹ در انگلستان شکل گرفت. این انقلاب در مسالمت و آرامش رخ داد و در آن حاکمیتی خودکامه و بی‌رحم جای خود را به حاکمیتی دمکراتیک و پارلمانی داد.
دوشنبه, ۹ دی
ماجرای اين كتاب در واقع زندگينامه ی دختر هفت ساله ای است كه همراه خانواده اش ازخوزستان؛ ايران به كاليفرنيای آمريكا می رود.
اين دختر داستان زندگیش را از روز ورودش به امريكا تا الان كه زنی حدود پنجاه ساله است بيان می كند. زبان كتاب طنز است.
دوشنبه, ۹ دی
قصه ی گرگ آوازه خوان از قصه های عامیانه ترکمنی است که در مجموعه مرز پرگهر منتشر شده است.
دوشنبه, ۹ دی
دامیان و برادرش آنتونی و پدرشان به خانه‌ای نو اسباب کشی می‌کنند. جامعه در گیرودار تبدیل واحد پول پوند به یورو است. بالای تخت مادر در بیمارستان، نام قدیس پشتیبان بیماران را زده اند و همین دامیان را به قدیسان علاقه مند کرده است و حتی سایتی در این باره پیدا می‌کند.
دوشنبه, ۹ دی
نوجوانان به سبب ویژگی‌های سنی خود، به خواندن كتابهای عشقی علاقه مندند.
به سبب پرهیز دادن نوجوانان از خواندن این گونه كتاب‌‌ها از سوی برخی خانواده‌ها و دبیران و مسئولان مدرسه‌‌ها در ایران، نوجوانان به ناچار پنهانی به خواندن كتابهای عشقی می پردازند و از آن جا كه راهنمایی برای انتخاب كتابهای خوب در این گستره ندارند، به كتابهای كم ارزش و گاه مبتذل و بی‌مایه روی می آورند.
شنبه, ۹ آذر