راهنمای ترویج خواندن در خانه و خانواده
خواندن، از خانه آغاز می‌شود. پایه‌های عادت به مطالعه در نخستین سال‌های زندگی کودک و در محیط خانواده شکل می‌گیرد. اگر فضای خانه برای خواندن و گفت‌وگو پیرامون کتاب‌ها آماده و انگیزه‌بخش باشد، کتابخانه و مدرسه با زمینه‌ای تقویت‌شده روبه‌رو می‌شوند.
کودکی که از دو یا سه سالگی با کتاب تصویری آشناست و برایش کتاب خوانده‌اند و قصه گفته‌اند، در مسیر شکل‌گیری عادت پایدار مطالعه قرار دارد. وقتی فرزندتان شما را در حال خواندن کتاب، روزنامه یا مجله می‌بیند و در گفت‌وگوهای خانوادگی پیرامون مطالب جالب مشارکت می‌کند، مطالعه برای او به یک فعالیت لذت‌بخش و طبیعی تبدیل می‌شود.
نقش والدین در ساختن خانه‌ای کتاب‌محور
|
روش |
توضیح |
|---|---|
|
بلندخوانی منظم |
برای فرزندتان، حتی از نوزادی، کتاب بخوانید. |
|
کتاب به‌عنوان هدیه |
در مناسبت‌ها به‌جای اسباب‌بازی، کتاب هدیه بدهید. |
|
مطالعه خانوادگی |
لحظه‌هایی برای خواندن جمعی، و گفت‌وگو درباره کتاب‌ها ایجاد کنید. |
|
در دسترس بودن کتاب |
قفسه‌ای از کتاب‌های مناسب سن کودک در خانه داشته باشید. |
|
الگوی رفتاری |
خودتان نیز در برابر کودک مطالعه کنید. |
چرا ترویج مطالعه در خانه اهمیت دارد؟
-
رشد زبان و شناخت کودک را تسریع می‌کند.
-
تقویت پیوندهای عاطفی با والدین از طریق لحظات مشترک خواندن.
-
آمادگی برای مدرسه و یادگیری مستقل.
-
افزایش تخیل و خلاقیت.
راهنماهای سن‌محور برای ترویج خواندن
برای اثربخشی بیشتر، توصیه‌ها را بر اساس مراحل رشد کودک دسته‌بندی کرده‌ایم:
👶 کودک ۰ تا ۳ سال
-
استفاده از کتاب‌های مقوایی، پارچه‌ای و تصویری با رنگ‌های شاد.
-
همراهی کتاب‌خوانی با آهنگ، لحن نمایشی و اشاره.
-
انتخاب کتاب‌هایی با شعرهای کوتاه، حیوانات، بدن انسان.
🧒 کودک ۳ تا ۶ سال
-
قصه‌گویی خلاق با مشارکت کودک.
-
کتاب‌های تصویری با داستان‌های ساده و شخصیت‌های تکرارشونده.
-
ایجاد گفت‌وگو: «به نظرت بعدش چی می‌شه؟»
👧 کودک ۶ تا ۹ سال
-
تشویق به خواندن مستقل کتاب‌های ساده.
-
استفاده از کتاب‌های واقع‌گرا، طنز، و داستان‌های فانتزی سبک.
-
آغاز دفترچه‌ی خاطره‌نویسی از کتاب‌ها.
👦 کودک ۹ تا ۱۲ سال
-
انتخاب کتاب‌های بلند با شخصیت‌پردازی قوی.
-
گفت‌وگو درباره موضوعات اخلاقی، تصمیم‌گیری‌ها و پایان‌های داستان.
-
استفاده از فهرست‌های جایزه‌های کتاب کودک برای انتخاب.
🧑 نوجوان ۱۲ سال به بالا
-
آشنایی با ژانرهای متنوع: معمایی، علمی-تخیلی، زندگی‌نامه.
-
دعوت به نقد و تحلیل کتاب‌ها، نگارش مرور کتاب.
-
شرکت در باشگاه کتاب‌خوانی نوجوانان.
کلوین یک سار است که همراه گروهی از سارها زیر لبه‌ی بام انباری قدیمی زندگی می‌کند. او با سارهای دیگر تفاوت دارد. هنگامی که آن‌ها به دنبال شکار و پیدا کردن آب و دانه‌اند، کلوین سرگرم خواندن کتاب‌هاست.
سه شنبه, ۳۱ تیر
سام موشی است که درسوراخ کوچکی توی دیوار پشت قفسه کتاب‌های مرجع کتابخانه‌ای زندگی می‌کند و شب‌ها کتاب‌ها را می‌خواند.
سه شنبه, ۳۱ تیر
هربار پدر می‌خواهد قصه بخواند، «کاکل قرمزی وسط کتاب خواندن پدرش می‌پرد». او نمی‌‌گذارد مسیر داستان طی شود و به شخصیت داستان راه اصلی را نشان می‌دهد؛ بنابراین پدر نمی‌تواند داستان را ادامه بدهد. در این داستان رابطه دل‌انگیز پدران و فرزندان و تاثیر قصه‌گویی بر آن را می‌بینیم.
سه شنبه, ۳۱ تیر
کتاب چگونه نابغه شویم و... از سری کتاب هایی است که به شیوه ای خلاقانه و با استفاده از بازی و سرگرمی درباره ی مغز، ساختمان، چگونگی رشد و کارکرد آن به مخاطب اطلاعاتی می دهد.
سه شنبه, ۳۱ تیر
برای انجام این فعالیت هنری به تنهای چیزی که نیاز دارید کاغذ و کمی خلاقیت است!
دوشنبه, ۲۳ تیر
فرصت یادگیری دیداری را بیشتر از یادگیری کلامی برای او فراهم کنید.
مشکل این کودکان: پردازش شنیداری
راهکار: کمتر صحبت کنید و بگذارید او با تصاویر یاد بگیرد. از تصاویر و نشانه‌ها استفاده کنید. برای آموزش مفاهیم مختلف عکس‌ها را از قبل آماده کنید و در اختیار او قرار دهید. این روش بهترین حالت برای آموزش به کودکان اوتیسم است و سرعت یادگیری آن‌ها را به طور قابل ملاحظه‌ای بالا می‌برد.
یکشنبه, ۱۵ تیر
کتاب پرواز پروانه خیال به دو بخش عمده تقسیم مى‌شود؛ بخش اول شامل ۲۵ مقاله از دست‌اندرکاران تئاتر کودک و نوجوان و بخش دوم شامل ۲عنوان پژوهش است. در بخش اول مى‌توان نام گروهى از فعالان تئاتر کودک و نوجوان و موضوع های قابل تاملى را مشاهده کرد:
رحمت امینی، نغمه ثمینی، منصور خلج، حسن دولت‌آبادی، داوود کیانیان، اردشیر صالح‌پور، محمدرضا شمس، محمود فرهنگ، امیر مشهدى‌عباس، چیستا یثربى ،عباس جهانگیریان، منوچهر اکبرلو، آناهیتا غنى‌زاده، یدالله وفاداری، عباس شادروان ،... و امیرکیکاووس بالازاده دیده مى‌شود.
سه شنبه, ۱۰ تیر
این کتاب، مجموعه مقاله های سال های دور و نزدیک داوود کیانیان را در بر می گیرد.
ابتدا اشاره‌ای به گذشته تئاتر کودک و نوجوان و بعضی از علل عدم رشد آن شده است و درباره جشنواره‌ها و تئاتر کودکان سخن به میان آمده است.
سه شنبه, ۱۰ تیر
کلیدهای رفتار با کودک سه ساله با مخاطب قراردادن والدین به آنان کمک می کند تا برای مشکلاتشان با کودک ۳ ساله خود راهکاری بیابند. این اثر با هدف ایجاد بینشی جامع نگاهی دقیق به دنیای کودک سه ساله می اندازد، کودکی که فردی مستقل، عضوی از خانواده و بخشی از اجتماع در نظر گرفته می شود.
سه شنبه, ۱۰ تیر
دوسالگی دوران هیجان انگیزی هم برای والدین و هم برای کودکان است. آنان هیجان انگیز و دوست داشتنی هستند و گاهی حتی می توان از مصاحبت با آن ها لذت برد.
سه شنبه, ۱۰ تیر
پدر گلنیس به جرم اختلاس و کلاهبرداری به زندان افتاده و مادر هم به سبب شوک این حادثه دچار اختلال روحی شده است. خانواده از هم متلاشی شده و ناچار هر یک از بچه ها برای زندگی نزد یکی از خویشاوندان می رود.
شنبه, ۷ تیر
مجموعه کتاب های سبز "بازیافت، بازکاهی، بازاندیشی، بازمصرف" است مجموعه ای ۶ جلدی است درباره ی حفظ محیط زیست که اطلاعاتی را درباره ی مواد زاید، بازیافت و تولید موادی همچون فولاد، پلاستیک، کاغذ، شیشه، آلومینیوم و پسماندهای خانگی به مخاطب می دهد.
چهارشنبه, ۴ تیر
مجموعه دو جلدی الهام از طبیعت اطلاعاتی درباره ی ویژگی های برخی از جانداران و گیاهان که الهام بخش برخی از فناوری ها هستند، به مخاطب می دهد.
چهارشنبه, ۴ تیر
کتاب «یک توپ برای همه!» داستان کودکانی است که هر کدام تفاوت‌های یکدیگر را پذیرفته‌اند و در کنار هم بازی و مشارکت را تجربه می‌کنند.
چهارشنبه, ۴ تیر
برونو، موش خرمایی، پس از بیدار شدن از خواب زمستانی به جست و خیز می پردازد و سرانجام خسته در گودالی به خواب می رود.
چهارشنبه, ۴ تیر
کتاب مهمانی برای خرس» داستان خرسی است که از مهمان خوشش نمی آید و به همین دلیل روی در خانه اش تابلوی «ورود ممنوع» نصب کرده است.
چهارشنبه, ۴ تیر
کتاب جام زرین ترجمه کتاب «قیزیل آیاق» اثر قیّوم تانگری قولیف است. قیوم تانگری قولیف در کنار بِردی کِربابایف از پیشگامان ادبیات کودک و نوجوان ترکمن به شمار می روند.
چهارشنبه, ۴ تیر
لی لی دوست دارد گاهی تنها باشد اما باید از دو برادر ۶ ساله و خواهری سه ساله نگهداری کند.
سه شنبه, ۳ تیر
تنوع عملکرد تئاتر غیر حرفه‌ای به تعداد گونه‌های مختلف موجود از تئاتر غیر حرفه‌ای بستگی دارد. گونه‌های موجود تئاتر غیر حرفه‌ای می‌تواند یکی از این موارد باشد:
گروه‌های تئاتری که توسط مراکز محلی (مانند فرهنگسراها، خانه‌های فرهنگ، کانون‌های فرهنگی تربیتی وابسته به آموزش و پرورش و نیز شوراهای محلی) تاسیس شده‌اند و در سالن‌های مختلفی در همان محل به اجرا می‌پردازند.
چهارشنبه, ۲۸ خرداد
آن چه در این کتاب می‌خوانید، مجموعه بازی‌های نمایشی ابتکاری «مت بوچانان»، نویسنده و مدرس امریکایی ِتئاتر کودک و نوجوانان است. این کتاب به کار همه کسانی که با کودک سرو کار دارند می‌خورد. از پدر و مادران گرفته تا معلمان مهد کودک و دبستان و بالاتر. از مربیان نمایش در فرهنگسراها و خانه‌های فرهنگ گرفته تا کارگردانان حرفه‌ای تئاتر کودک و روانشناسان کودکان. از برنامه سازان برنامه‌های کودک و نوجوان تلویزیون گرفته تا مجریان این برنامه‌ها.
چهارشنبه, ۲۸ خرداد
چند اندیشمند برجسته مانند ماریا مونتسوری، جروم برونر و نوآم چامسکی بر این باورند که دوره حساس یا زرین زبان آموزی به کودکان از ۲ سالگی آغاز و در ۶ سالگی پایان مییابد.
چهارشنبه, ۲۸ خرداد
آموزش الفبا، پایهٔ آموزش زبان خواندن و نوشتن است. در جامعهٔ ما این اندیشه جا افتاده است که آموزش الفبا ویژه سال نخست دبستان است.
در حالی که آواشناسی و واک شناسی و در پی آن نویسه شناسی و در گامی بالاتر نشانه شناسی آمیختی پیش نیازهای خواندن و نوشتن درست و سنجیده است. این گام‌ها نیاز به سال‌ها فراگیری پیوسته از سوی کودکان پیش دبستان دارد.
چهارشنبه, ۲۸ خرداد
گرچه همه هنرها و از جمله هنر نمایش به دور از خلاقیت هنری قابل تصور نیستند، اصطلاح نمایش خلاق (Creative drama) به نوعی نمایش تربیتی فرآیند محور می گویند که از تئاتر و نمایش رسمی متفاوت است.
یکشنبه, ۱۱ خرداد
ماجرایی که برای شما نقل خواهم کرد زمانی آغاز شد که من کودکی هشت ساله بودم. سال ها از آن زمان می گذرد. اکنون چشم پزشک هستم و خودم دختری هفت ساله دارم. راستش به خاطر قولی که به ننه اژدها داده بودم این ماجرا را روی کاغذ می آورم. البته دخترم هم در این میان نقش دارد. چون او هم مثل من عاشق اژدهای عینکی است.
دوشنبه, ۵ خرداد