آیا دانشآموزان شما بیشتر ترجیح میدهند چرت بزنند تا با مهارتهای "دهدهی" دیویی آشنا شوند؟ ناامید نشوید. راه حلهای جالبی برای آموزش این سیستم ردهبندی قدیمی به کودکان وجود دارد. روشهایی که به کودکان میآموزد بتوانند با استفاده از این سیستم به درستی و آسانی، کتابها و دیگر مواد مطالعاتی موجود در کتابخانه را بیابند.
من بیش از بیست سال به عنوان کتابدار دبستان، طرح درسهایی دربارهٔ دیویی طرح کردهام. روال کار بیشتر به این صورت است: نخست دیدگاهی کلی دربارهٔ "ملویل دیویی" مطرح میکنم و سپس به توضیح ده مقولهٔ اصلی دیویی برای همهٔ کتابهای غیرداستان کتابخانه میپردازم. تازه پس از این است که توجه بچهها به موضوع جلب میشود و دست از خمیازه کشیدن برمی دارند.
چند سال پیش، زمانی که من کار کنونیام را در مدرسهٔ پلیزنت ریج در گلنویو، آی.آل شروع کردم، یک سری فعالیت کار با دست دارای چاشنی هنری و عناصری دیداری برای آموختن این روش به کودکان ترتیب دادم. تلاش کردم تا این فعالیتها برای همه کودکان کم سال کاربرد داشته باشد.
نخست، دو قفسهٔ کتابخانه را برای این کار در نظر گرفتم و نام این بخش را "نمایشگاه دیویی" گذاشتم. سپس بالای هر بخش، نشانههای رنگی بزرگی آویختم که روی آنها نوشته شده بود:
- ۰۰۰-۰۹۹ منابع مرجع عمومی (بشقاب پرندهها، کامپیوترها، کتابخانهها، روزنامهها)
- ۱۰۰-۱۹۹ فلسفه و روان شناسی (ارواح، ستارهشناسی، احساسات)
- ۲۰۰-۲۹۹ مذاهب و اساطیر (داستانهای انجیل، اساطیر)
- ۳۰۰-۳۹۹ علوم اجتماعی (پول، شکستها، تعطیلات، قصههای پریان، مد و ...)
در زیر هر نشانه، چند منبع مطالعاتی (کتاب یا مواد دیداری- شنیداری) با برچسبهای مناسب و شمارههای دهدهی دیویی متناسب با آنها قرار دادم. برای نمونه، زیر منابع مرجع عمومی، کودکان میتوانند تصویر سه بعدی کتابخانهٔ کنگره را که با شماره ۰۲۷ برچسب زده شده و یک فلاپی دیسک که با شماره ۰۲۵ علامت گذاری شده است را پیدا کنند. زیر بخش زبانها، فرهنگ "وبستر" کوچکی که با شمارهٔ ۴۲۳ برچسب زده شده و زیر بخش علوم طبیعی، کتاب" اسمیت سونیان" دربارهٔ تاریخچه پرواز قرار دارد که با شماره ۶۲۹ مشخص شده است. زیر موضوع هنرها، کاربران ساز زایلوفون را با ۷۸۰، کلاه بالز شیکاگو را با ۳۲/۷۹۶ و کارتهای ارباب حلقهها را با شمارهٔ ۵/۷۷۸ خواهند یافت.
هروقت گروه دانشآموزان در مرکز رسانهها گرد هم میآیند، در برابر این نمایشگاه جمع میشوند و اغلب درباره منابع متفاوت و شمارههای رده بندی دیوییشان میپرسند و میخواهند بدانند آیا میتوانند از این کتابها و منابع به نمایش گذاشته شده دیدن کنند؟
این درخواستها و کنجکاویها همیشه به فرصتهای آموزشی خوبی تبدیل میشوند. من به آنها توضیح میدهم که "سفید برفی" و دیگر کتابهای افسانههای پریان همگی از نظر موضوع با هم یک جاهستند و یک نشانهٔ دیویی مشخص یا شمارهٔ ۲/۳۹۸ را دارند. همهٔ کتابهای مربوط به پول را میتوان زیر شمارهٔ ۲/۳۹۸ پیدا کرد و... توضیحات من میتواند کلی و گذرا، یا مفصل و پیچیده باشد. این، بستگی به علاقه بچهها ومدت زمانی دارد که در اختیار من است.
زمانی که دانش آموزان کلاسها با آموزگارشان برای جست وجوی نخستین کتابشان یا طرحهای تحقیقاتیشان از کتابخانه بازدید میکنند، من فرصت پیدا میکنم به طور رسمی رده بندی دهدهی دیویی را معرفی کنم. هدف من این است که دانشآموزان را تشویق کنم تا منابعی را که به شکل دیداری، موضوعهای دیویی را نشان میدهند، ورق بزنند و با آنها بازی کنند.
با انجام این کار، قفسه نمایشی، تبدیل به یک ابزار جالب و هیجانانگیز برای مطالعه رسمی ردهبندی اطلاعات میشود. من این اشیا و کتابها را با شمارههای رده بندی در کنار هم قرار میدهم و از دانش آموزان میپرسم که آیا با این اشیا بازی کردهاند؟ در پاسخ، بیشتر کودکان مقاطع مختلف تحصیلی دستهایشان را مشتاقانه بلند میکنند. اشتیاق بچهها انگیزه بسیار خوبی برای معرفی و شرح سیستم دهدهی دیویی است. محیط بصری دیویی، یکی از محبوبترین مکانها در مرکز رسانههای کتابخانه شده و هزینهٔ چندانی نیز برنداشته است. من هرگز بیش از چند دلار برای این کار خرج نکردهام و وسایل آن را از مکانهایی هم چون حراجیهای پیادهرو، کتابفروشیهای کودکان، موزهها، کارت فروشیها، نمایشگاههای هنری و فهرستهای کتابخانه تهیه میکنم.
چند پیشنهاد که شما میتوانید با آنها کارخود را شروع کنید: با این که تعداد اندکی از مجموعه نمایشی کتابخانه ما ناپدید شد، بهتر است قفسهٔ نمایشیتان را در جایی قرار دهید که بتوانید آن را ببینید. اشیایی را برای انجام این کار تهیه کنید که محکم و ارزان باشند. قفسهٔ نمایشی را گه گاه با افزودن یا برداشتن اشیا، جذاب و متنوع نگاه دارید. اطمینان پیدا کنید هر کتابی که در این قفسه نمایش داده میشود، در مجموعهٔ شما موجود باشد. من به دانشآموزان نشان میدهم که منابع قفسه نمایشی و کتابهای کتابخانه، شمارهٔ یکسانی دارند و آنها میتوانند کتابهای اصلی را پس از قرار دادن کتاب نمونه در قفسهٔ نمایشی از کتابخانه بردارند.
بنابراین، اگر شما و کودکانتان با شنیدن توضیحات دربارهٔ دیویی به خواب میروید، تلاش کنید نمایشگاه دیویی را درست کنید. این نمایشگاه آنها را به دنیای منابع شگفتانگیز موجود در کتابخانه میکشاند، موضوعهایی به جذابیت مومیاییهای مصری تا فضا و ماورای آن.