آیا کودک شما هنگام گریه شما گریه می‌کند؟
آیا می‌خواهد به هر فرد بی‌خانمانی که پلاکاردی در دست دارد پول بدهد؟
یا کودکی دارید که نه متوجه گریه‌ها و نه فرد بی‌خانمان می‌شود؟
کودک اول احتمالاً پتانسیل طبیعی زیادی برای همدلی کردن با دیگران را دارد. کودک دوم چندان این‌طور به نظر نمی‌رسد. کارشناسان بر این باور هستند که همدلی ریشه معنای انسان بودن است و هسته مرکزی تمام ارتباطات خوب فردی و حرفه‌ای است. برخی کودکان احتمالاً به طور ذاتی بیشتر از دیگران این مهارت را دارند. اما جای نگرانی نیست، چرا که به گفته کارشناسان، همدلی (توانایی درک و سهیم شدن در احساسات دیگران) قابل ارتقا، یادگیری و تمرین است.
اما ریچارد ویزبورد متخصص خانواده و همدلی، مدیر پروژه مراقبت مشترک در دانشگاه هاروارد، بیان می‌کند که این تعریف لغت‌نامه‌ای از همدلی توصیف عمق آن را که منجر به تغییر و تشکیل روابط خوب می‌شود فراموش کرده است. او معتقد است که فرای این دیدگاه، همدلی موجب از بین رفتن مرزها و عکس العمل به موقع می‌شود.
- مقاله «خواندن کتاب بهترین روش برای تقویت همدلی است» را بخوانید.
آیا نسل کودکانی که همدلی‌شان پرورش یافته، می‌توانند دنیا را تغییر دهند؟
یک موقعیت سیاسی را تصور کنید که انسان‌هایی با احساس همدلی آن را اداره می‌کنند. گرسنگی، فقر یا جنگی نیست. مدارسی را تصور کنید که از انسان‌های همدل پر است، زورگویی وجود نخواهد داشت. لازم به یادآوری نیست که خانه‌هایی با ساختار همدلانه تعارض‌های کمتری را تجربه خواهند کرد.
شما چگونه محیطی همدلانه را در خانه پرورش می‌دهید؟
خوب، برای آموزش همدلی، شما خودتان باید همدلی کنید. عبارت «آن‌چه می‌گویم را انجام بده نه آن‌چه را که انجام می‌دهم» در این‌جا اثر ندارد. فرزندان شما در حال تماشای شما هستند و از شما الگوبرداری می‌کنند. این پیشنهادات را برای تقویت مهارت‌های همدلی کودک خود انجام دهید و از عاداتی که باعث تخریب ذهنیت همدلانه می‌شود، دوری کنید.
کتاب‌های مناسب درباره همدلی برای کودکان:
- معرفی کتاب «احترام – شهامت انصاف و همدلی با دیگران» - خرید کتاب «احترام – شهامت انصاف و همدلی با دیگران»
- معرفی کتاب «چه کسی این بلا را سر شهر آورده؟» - خرید کتاب «چه کسی این بلا را سر شهر آورده؟»
- معرفی کتاب «چطوری ستاره ای را بگیریم که دارد می افتد؟» - خرید کتاب «چطوری ستاره ای را بگیریم که دارد می افتد؟»
۱. الگوی توجه به دیگران باشید
نگرانی خود را علاوه بر خانواده، دوستان و همکاران نسبت به افراد خارج از دایره ارتباطی‌تان نشان دهید. در یک روز گرم به پستچی یک لیوان آب خنک بدهید. همراه با نوازنده‌های خیابانی ترانه‌ای را که بلد هستید همخوانی کنید. در صف فروشگاه با غریبه‌ها گفت‌وگو کنید.
دیگران را قضاوت نکنید. نامشان را به بدی نگویید. بی‌ادبی و بی‌احترامی نکنید. درباره همسایه‌ها بدگویی نکنید، به‌ویژه با آن‌هایی که صمیمی هستید و به پیک‌نیک می‌روید.
۲. الگویی برای مهارت‌های شنیداری خوب باشید
بدین صورت که:
- شنونده فعال باشید.
- بگذارید تا زبان بدن و حالات چهره‌تان از طریق تکان دادن سر و بیان کردن کلماتی مثل آهان، خوب و... نشان دهد که شما در حال گوش دادن هستید.
- به گفته‌های دیگران واکنش نشان دهید.
- وقتی فردی در حال صحبت کردن است، به فکر تنظیم کردن پاسخ به او نباشید و حرفش را قطع نکنید.
۳. بخشنده باشید
به یاد داشته باشید که بخشش تنها در مورد فردی دیگر نیست. درباره این است که شما چگونه احساس و رفتار می‌کنید. بگذارید کودکتان ببیند که فرد وارسته می‌شوید.
نسبت به کسی که دوستش دارید کینه، انتقام‌جوی، بدبینی و نامهربانی یا بی‌محلی نکنید.
۴. تعصب‌ها و کلیشه‌ها را به چالش بکشید
کودکانتان را تشویق کنید که دید وسیعی داشته باشند. این بدین معنا که شما هم باید دیدتان را وسیع کنید. گروه دوستانتان چطور هستند؟ مهم است که بگذارید کودکتان درباره نژادپرستی، تعصب و کلیشه‌ها صحبت کند.
از این‌که با کودکتان درباره نژادپرستی، نابرابری و تبعیض صحبت کنید، نگران نباشید. اگر با وقایعی متعصبانه و کلیشه‌ای برخورد کردید، بدون اظهارنظر از کنارشان رد نشوید.
۵. به آن‌ها کمک کنید تا احساساتشان را درک، ابراز و مدیریت کنند
وایسبورد۱ می‌گوید: سایر احساسات فرزند شما می‌تواند در راستای توانایی حس همدلی‌شان قرار بگیرد. به کودک خود کمک کنید تا هنگام خواندن کتاب، تماشای فیلم یا برنامه‌های تلویزیونی شناختن احساسات دیگران را بیاموزد.
با گفتن عباراتی همچون «کافی است، نمی‌خواهم دیگر بشنوم» یا «دخترهای بزرگ گریه نمی‌کنند.» احساساتشان را خاموش نکنید.
نسبت به احساسات آن‌ها بی‌اعتنا نباشید. هیجاناتشان را هنگامی که در ابراز آن‌ها مشکل دارند یا در تلاش برای سرکوب آن هستند، نادیده نگیرید.
۶. آن‌ها را تشویق کنید مسئولیت‌پذیر باشند
بگذارید فرزندانتان در امور منزل مشارکت داشته باشند. جلسات خانوادگی برگزار کنید که در آن به مشغله‌های ذهنی‌شان گوش دهید و از ایده‌هایشان استفاده کنید. به آن‌ها وظیفه‌ای دهید و مهارت‌های زندگی را بیاموزید. اجازه دهید تا در فعالیت‌های اجتماعی و داوطلبانه با شما همراه شوند.
تمایل آن‌ها را نسبت به کمک کردن به دیگران سرد نکنید، حتی نسبت به غریبه‌ها؛ در حین این‌که به آن‌ها حفظ تعادل مناسب بین محبت کردن و امنیت را می‌آموزید.
۷. آن‌ها را به سمت ادبیات و هنر سوق دهید
اطراف کودکتان را از کتاب‌های گوناگون و موسیقی فرهنگ‌های مختلف پر کنید. هر چقدر بیشتر، بهتر. تصاویر، کتاب‌ها و موسیقی به کودکان اجازه می‌دهد تا شخصاً دنیای فرد دیگری را تجربه کنند. به علاوه، آن‌ها می‌توانند در گفت وگوهای آینده‌شان عملکرد بهتری داشته باشند.
از خیال‌پردازی کردن ناامیدشان نکنید.
[۱] Weissbourd
