تجربهای از کتابداران کتابخانههای ریجاب و جوانرود در استان کرمانشاه
پرداختن به مناسبتهای ملی و جهانی فرصت مناسبی برای آشنا کردن کودکان و نوجوانان با شخصیتها یا موضوعات فرهنگی و علمی مهمی است که مورد توجه مردم کشور ما و جهانیان است. کتابداران «با من بخوان» همواره میکوشند تا در برنامههای هفتگی و ماهانهی کتابخوانی، فعالیتهایی در پیوند با این مناسبتها ترتیب دهند.
دوم فوریه برابر با سیزدهم بهمن روز جهانی تالابهاست. این روز برای اولین بار در سال 1997 برای توجه دادن سیاستمداران، بنگاههای اقتصادی، صیادان و دیگر مردم به اهمیت و نقش تالابها گرامی داشته شد. کتابداران کتابخانههای ریجاب و جوانرود در استان کرمانشاه امسال به مناسبت این روز فعالیتهایی را همراه با کودکان اجرا کردند تا گامی در جهت آگاهیبخش دربارهی اهمیت حفاظت از محیط زیست بردارند.
در کتابخانه جوانرود روز جهانی تالابها فرصتی شد تا کتابداران، پروین و ماریه حقگویی، درباره تالابها و اهمیت آنها در حفظ چرخهی حیات در کره زمین با کودکان گفتوگو کنند و کتاب بخوانند. کتابداران این کتابخانه دربارهی فعالیتشان در این روز این گونه میگویند: «به مناسبت روز جهانی تالابها کتاب آبچال را بلندخوانی کردیم. موضوع کتاب آبچال اهمیت و ارزش آب است. بچهها با دنبال کردن تصویرهای زیبا، جذاب و سرگرمکنندهی کتاب ضمن یادگیری اعداد از یک تا ده، با جانوران زیادی که در متن و حاشیه کتاب پنهان شدهاند، آشنا میشوند و به اهمیت آب در ادامه حیات جانداران سراسر کره زمین پی میبرند. پیش از بلندخوانی دربارهی تالابها صحبت کردیم که تالاب چیست و چه فوایدی دارد و چه تالابهایی در سطح کشور وجود دارند. متاسفانه بچهها هیچ شناختی از موضوع نداشتند. برای آمادگی بیشتر توضیح دادیم که تالاب محیطی است بین خشکی و آب، ممکن است همواره دارای آب باشد یا دچار خشکی شود و یا گاهی آب ماندگاری نسبی در آن داشته باشد. سپس تالابهای انزلی، آلماگل و شادگان در گیلان و گلستان و خوزستان را نام بردیم.» سپس کتابداران برای آشنایی بیشتر کودکان با استان محل زندگی خود، به تالاب هشیلان پرداختند: «تالاب هشیلان را که در ۲۶ کیلومتری جاده کرمانشاه-روانسر قرار دارد به کودکان معرفی کردیم. توضیح دادیم که در این تالاب جانوارانی چون قورباغه، سمور ، مار، لکلک، حواصیل و غیره زندگی میکنند و ریشهی نامگذاری آن از دو بخش هشی به معنی مار و لان به معنی لانه است.»
این گفتوگوها باعث آمادگی ذهنی کودکان برای بلندخوانی کتاب شد. آنها در هنگام بلندخوانی به دقت به داستان گوش فرا دادند: «بچهها بسیار با دقت و اشتیاق به کتاب توجه کردند. در هنگام بلندخوانی توجهشان به قورباغه جلب شد و تا پایان داستان او را دنبال کردند. در بخش خشکی تالاب هم حیوانات مخفی در تصاویر را پیدا کردند و در نوار کتاب جانوران را شناختند و متوجه شمارورزی شدند.»
در پایان بلندخوانی نیز کودکان با همکاری یکدیگر پوستر تالاب را ساختند.
در کتابخانهی ریجاب نیز به مناسبت روز تالابها کتاب از تخم تا قورباغه بلندخوانی شد. این کتاب با متنی ساده مراحل رشد قورباغه از تخم تا بالغ شدن را توصیف میکند. به علاوه تصاویر جذاب کتاب، کودکان را به دنبال کردن اتفاقات کتاب تشویق میکند. کتابداران کتابخانه ریجاب، فریبا زارعی و هدا خاطری، دربارهی تجربهی بلندخوانی این کتاب میگویند: «تصاویر برای بچهها کاملاً واضح و جذاب بود، به گونهای که همه دوست داشتند از نزدیک تصاویر مراحل بزرگ شدن قورباغه را ببیند. از بچهها پرسیدم آیا تابهحال قورباغه و یا بچهقورباغه را دیدهاید؟ بعضیها گفتند بله، اما کوچکترها گفتند ندیدهایم.»
پس از بلندخوانی کتاب، کودکان با کشیدن نقاشی و ساخت روزنامهدیواری مراحل بزرگ شدن قورباغه را ترسیم کردند.
کتابخانههای ریجاب و جوانرود از جمله کتابخانههای زیر پوشش برنامهی «با من بخوان» است که از سوی انجمن یاران دانش و مهر پشتیبانی میشود.