«ابر سیاه دروغ» درباره دروغ و پیامدهای آن است. لِوای هربار که دروغ میگوید ابر بالای سرش بزرگتر میشود. بالاخره او تصمیم میگیرد راستش را به همه بگوید. با اینکه خیلی سخت است؛ اما راستگویی قلبش را روشن میکند.
1- گفتوگو کنید.
پس از بلندخوانی کتاب با پرسشهایی مانند زیر، با کودک گفتوگو کنید:
(مراقب باشید در گفتوگوها به دادم پند و نصیحت نیفتید. فضایی امن برای کودکان ایجاد کنید تا بتوانند نظر واقعیشان را بگویند. حتی اگر خلاف نظر شما یا پندهای اخلاقی رایج است)
- دروغ گفتن یعنی چه؟
- راستگویی یعنی چه؟
- چرا بعضی وقتها دروغ میگوییم؟
- چرا درباره خودمان به دیگران دروغ میگوییم؟
- چه فرقی دارد که راست بگوییم یا دروغ؟
- دروغ گفتن چه پیامدهایی دارد؟
- راستگویی چه پیامدهایی دارد؟
- در کتاب، دروغ مانند ابر سیاه است، به دید تو دروغ مانند چیست؟
- میتوانی نشان بدهی که ابر سیاه از کجا بالای سر لِوای دیده میشود؟ در کدام بخش داستان بزرگ و بزرگتر میشود؟ وقتی خورشید میتابد حس لِوای چهگونه است؟
- راستگویی شبیه چیست؟
- خورشید قلبمان اگر تاریک شود چه احساسی داریم؟
- این که دروغ مانند توفان است به چه معناست؟
- راست گفتن با گفتن همه پیشآمدهای زندگیمان به دیگران چه فرقی دارد؟
- اگر کسی به تو دروغ بگوید چه احساسی داری؟
- اگر تو به کسی دروغ بگویی چه احساسی داری؟
- اگر راستش را بگوییم بعضیها خوششان نمیآید، در این صورت باید چه کنیم؟
- اگر کسی به ما دروغ بگوید باید چه کنیم؟
- اگر کسی که دروغ گفته از تو عذرخواهی کند و راستش را بگوید، تو چه میکنی؟
- بخشش یعنی چه؟ چه زمانی حاضری ببخشی؟ چه زمانی حاضر نیستی ببخشی؟ چرا؟
- ممکن است وقتی دروغ میگویی از خودت عصبانی شوی؟ در این صورت چه میکنی؟ در چه صورت خودت را میبخشی؟
2- نقاشی کن.
از کودک بپرسید به نظرش دروغگویی و راستگویی چه شکلی دارد. از او بخواهید تصورش را نقاشی کنید.
3- داستان بگو.
از کودک بخواهید داستانی از تجربه خودش یا دیگران درباره راستگویی و پیامدهایش بگوید و این که راستگویی چه احساسی دارد. میتواند داستان خود کتاب را هم از نگاه راستگویی بگوید مانند اینکه اگر لِوای دروغ نگوید داستان چهگونه پیش میرود. آیا همه چیز بهخوبی و خوشی پیش میرود یا جاهایی مجبور است با پیامدهای اشتباهاتش روبرو شود و چگونه این کار را میکند.
4- احساست را بگو.
به همراه کودک و خانواده یا دوستانش دور هم بنشینید. هرکس احساسش را نسبت به دیگری بگوید. دیگران ساکت بمانند و اجازه بدهند همه حس گوینده، گفته بشود. این دورهمی صرفا برای بیان احساس است. نیاز نیست کسی از خودش دفاع کند. در ابتدای گفتگو این قرار را بگذارید که در بیان احساس به دیگران تو بدی نمیگوییم یا توهین نمیکنیم. میتوانند جملهیشان را با من ناراحت هستم چون... آغاز کنند. بعد از بیان احساسها درباره راه حل رفع آنها گفتگو کنید.
5- درگوشی صحبت کن (تلفن بازی کنید).
کودک به همراه دوستان یا خانواده این بازی را بکند. از یک نفر بخواهید یک جمله در گوش نفر کناری بگوید و همینطور نفرهای بعدی و نفر آخر آن را بلند بگوید. هربار یک نفر جملهای دلخواه بگوید. افراد را تشویق کنید تا جملههای خندهدار و بامزه به کار ببرند.
میتوانید در کنار انجام این بازی درباره تفات میان برداشت اشتباه و انتقال آن به دیگران و دروغگویی گفتگو کنید. درباره اینکه ممکن است برداشت ما از حرف دیگران درست نباشد و همان را به دیگران انتقال دهیم و از طرف دیگر، دیگران همیشه برداشتهای شبیه به ما ندارند و معنیاش آن نیست که دروغ میگویند.
برای گفتگوی همراه بازی میتوانید پیش از بازی از کودکان در اینباره بپرسید، بعد بازی را انجام دهید و پس از بازی دوباره نظرشان را بپرسید.
6- در تصویر چه میبینی؟
از کودکان سنین پایینتر بخواهید هرچه در تصویرهای کتاب هست را برای شما بگویند.
7- نمایش بازی کن.
از کودک بخواهید چند مفهوم که از داستان برداشت میکند را نام ببرد. مفهومهایی مانند دروغگویی و راستگویی، همدلی و پذیرش ابر سیاه و خورشید قلب و... . سپس سعی کند آن مفاهیم را با حرکتهای نمایشی و جملههای بداهه بازی کند. او میتواند حسش را به راستگویی بیان کند مانند راستگویی مثل قاصدک است یا هرچیزی که به ذهنش میرسد. سپس آن چند جمله مانند نمایش تک نفره بازی کند. (هدف برقرای ارتباط است، نیازی به قوانین ویژهای نیست.)