هدف:
کودک از طریق بازیهای ساده و گروهی با مفاهیم معماری مثل ساخت، تعادل، همکاری و خلاقیت آشنا میشود. این بازیها نهتنها سرگرمکنندهاند بلکه مهارتهای حل مسئله، تمرکز و کار گروهی را در کودک تقویت میکنند.
۱. بازی با بلوکها و لگو
-
از کودک بخواهید با بلوکها یا لگوها یک سازه بسازد (خانه، برج، پل).
-
چالش: «کدام گروه میتواند برجی بلندتر بسازد که فرو نریزد؟»
-
نتیجه: کودک مفهوم تعادل و استحکام را تجربه میکند.
۲. پازل معماری
-
تصاویر ساختمانها یا نقشههای ساده را به چند تکه ببرید.
-
کودک باید با کنار هم گذاشتن تکهها تصویر را کامل کند.
-
این کار باعث تقویت دقت، تمرکز و شناخت جزئیات میشود.
۳. بازی نقشآفرینی «معمار و کارگر»
-
یک کودک نقش معمار را بازی میکند و نقشه سادهای روی کاغذ میکشد.
-
کودک دیگر نقش کارگر دارد و باید طبق نقشه با بلوکها ماکت را بسازد.
-
این بازی مفهوم «نقشه به ساخت» را به شکل عینی آموزش میدهد.
۴. مسیرسازی در فضا
-
با نوار چسب روی زمین خیابان، میدان یا مسیر طراحی کنید.
-
کودک با ماشین اسباببازی یا حتی با راه رفتن باید در مسیر حرکت کند.
-
میتوان موانع اضافه کرد (پل، تونل مقوایی) تا کودک بفهمد معماری یعنی ساخت مسیرهای کاربردی.
۵. بازی گروهی «شهرکسازی»
-
گروهی از کودکان با جعبهها و بلوکها کنار هم «یک محله کوچک» میسازند (خانه، پارک، خیابان).
-
بعد از ساخت، با هم گفتوگو میکنند که هر بخش چه کاربردی دارد.
-
این بازی حس «کار جمعی» و «شهرسازی ابتدایی» را در کودک تقویت میکند.
۶. جمعبندی
-
به زبان ساده بگویید: «بازی هم نوعی معماری است. وقتی تو با لگو یا مقوا چیزی میسازی، داری مثل یک معمار کوچک عمل میکنی.»
-
کودک یاد میگیرد که معماری فقط درس و نقشه نیست، بلکه از دل بازی و خلاقیت شکل میگیرد.
اینجا یک فهرست از بازیها و منابع آمادهی معماری برای کودکان آمده که میتوانند در «بازیهای معماری» استفاده شوند. این فهرست شامل اسباببازیها، بستههای آموزشی و کتابهای بازیمحور است:
🎲 بازیها و بستههای آموزشی
نام |
گروه سنی |
توضیح / ارتباط با معماری |
منبع پیشنهادی |
---|---|---|---|
لگو (LEGO Classic / LEGO Architecture) |
۵–۹ سال |
ساخت خانه، برج و حتی بناهای معروف دنیا؛ تقویت خلاقیت و تفکر فضایی |
موجود در فروشگاههای اسباببازی و لاکپشت پرنده (معرفی) |
کاپلا (Kapla Blocks) |
۵–۱۲ سال |
قطعات چوبی برای ساخت برجها و سازههای تعادلی |
معرفی شده در کتابهدهد |
بازی برج جِنگا (Jenga) |
۶–۹ سال |
بازی گروهی برای درک تعادل و استحکام |
موجود در کتاوک |
مگنت بلاکس (Magnetic Building Blocks) |
۴–۸ سال |
ساخت سازههای سهبعدی با قطعات مغناطیسی |
فروشگاههای آموزشی کودک |
بازی "معمار کوچک" |
۶–۹ سال |
بسته آموزشی ایرانی شامل بلوکهای ساده برای ساخت خانه و پل |
معرفی شده در کتاوک |
بلوکهای سازهای فومی |
۴–۷ سال |
قطعات بزرگ نرم، مناسب بازی گروهی در کلاس |
موجود در مراکز بازی و مهدکودکها |
📚 کتابهای بازیمحور معماری
عنوان کتاب |
نویسنده / تصویرگر |
گروه سنی |
موضوع / کاربرد |
منبع پیشنهادی |
---|---|---|---|---|
بازیهای ساختمانی برای بچهها |
مجموعهی آموزشی |
۶–۹ سال |
مجموعه فعالیت عملی با مواد ساده (مقوا، نی، چوب بستنی) |
معرفی در کتاوک |
ساختوساز با دستهای کوچک |
ماریلا ریچی |
۵–۸ سال |
آموزش ساخت اشیاء و خانههای کوچک با وسایل بازیافتی |
معرفی شده در کتابهدهد |
معمار شو! |
ترجمه مجموعه بینالمللی |
۶–۱۰ سال |
بازیها و چالشهای ساده معماری برای کودکان |
معرفی در لاکپشت پرنده |
بازی با شکلها و ساختمانها |
ماریا کونیگ |
۴–۷ سال |
ترکیب اشکال هندسی در قالب بازی برای خلق بناهای کوچک |
معرفی در کتاوک |
🔹 پیشنهاد کارگاهی:
-
کارگاه را با یک بازی آماده (مثل لگو یا جِنگا) آغاز کنید.
-
سپس با یک کتاب فعالیت (مثل معمار شو!) ادامه دهید تا بچهها بازی را به یک «چالش معماری» تبدیل کنند.
اینجا یک برنامهی ترکیبی ۳ بازی در ۴۵ دقیقه برای مرحله (بازیهای معماری با کودک) طراحی شده است. هر بخش کوتاه، سرگرمکننده و آموزشی است:
🎲 برنامه پیشنهادی – «بازیهای معماری با کودک»
گروه سنی: ۶ تا ۹ سال
مدت کل: ۴۵ دقیقه
هدفها:
-
آشنایی کودک با مفهوم تعادل، فضا و همکاری
-
تقویت خلاقیت و تخیل از طریق بازی
-
تجربهی لذتبخش «ساختن» به سبک یک معمار کوچک
🔹 بازی ۱: برج تعادلی (۱۰ دقیقه)
ابزار: جِنگا یا بلوکهای ساده
-
بچهها به گروههای کوچک تقسیم شوند.
-
هر گروه باید برجی بسازد که تا حد امکان بلندتر باشد و فرو نریزد.
-
در پایان مقایسه کنید: کدام برج بلندتر شد؟ کدام محکمتر بود؟
👉 یادگیری: مفهوم «تعادل و استحکام» در معماری.
🔹 بازی ۲: شهرکسازی گروهی (۲۰ دقیقه)
ابزار: جعبههای مقوایی کوچک، رول دستمال، مقوا، چسب و ماژیک
-
هر کودک یک «خانه کوچک» بسازد (با مقوا یا جعبه).
-
همه خانهها کنار هم گذاشته شوند و تبدیل به یک «محله کوچک» شوند.
-
گروه تصمیم بگیرد کجا خیابان باشد، کجا پارک و کجا مدرسه.
👉 یادگیری: کار گروهی، مفهوم «شهر» و ارتباط بین فضاها.
🔹 بازی ۳: نقشه گنج معماری (۱۵ دقیقه)
ابزار: نوار چسب کاغذی برای کف زمین + چند کارت یا جعبه بهعنوان «گنج»
-
مربی روی زمین مسیرهایی با نوار چسب بکشد (خیابان، میدان، پل).
-
در نقاط مختلف «گنج» قرار دهد.
-
بچهها با پیروی از نقشه یا دستور مربی، باید گنجها را پیدا کنند.
👉 یادگیری: مفهوم «نقشه و مسیر» در فضا و معماری.
✨ جمعبندی (۵ دقیقه)
-
مربی از بچهها بپرسد: «کدام بازی بیشتر شبیه کار معمار بود؟ چرا؟»
-
تأکید کند که معماری فقط ساخت دیوار و سقف نیست؛ معماری یعنی بازی با فضا، تعادل و داستان زندگی مردم در مکانها.