داستان گویی یکی از بهترین مهارتهایی است که پدر و مادر میتوانند در فرزندانشان تقویت کنند. داستان گویی باعث افزایش نیروی تخیل و خلاقیت کودکان میشود و به گنجینه ی واژگان آنها غنا میبخشد.
داستان گویی همچنین به برقراری ارتباط و تقویت مهارتهای شنیداری کودکان کمک میکند. اگر به آرامی بنشینید و "بازی آزاد" یک کودک را تماشا کنید. "بازی آزاد" به بازیهایی گفته میشود که کودکان به شکل خودجوش به آن میپردازند و لازم نیست همیشه از ساختار ویژه ای برخوردار باشند. بیشتر وقتها متوجه دنیای پیچیده و شخصیتهایی میشوید که کودکان در جریان بازی هایشان میسازند. خردسالان میتوانند داستانها و دنیای داستانی خودشان را برای روزها، هفتهها و حتی ماهها حفظ کنند و هر چند وقت یکبار، دوباره به شخصیتها و فضاهای داستانیشان برگردند و حتی جزئیات بیشتری به آنها بیفزایند. داستان گویی از راه "بازی آزاد" یکی از راههایی است که به کودکان در درک دنیای پیرامون، حل مشکلات و فهم دیدگاههای دیگران کمک میکند.
وقتی کودکان در باره ی داستانهای شان با دوستان یا بزرگترهایی که به آنها اعتماد دارند، حرف میزنند، در واقع در حال بررسی دنیای خود و مشارکت دادن دیگران در آن هستند، دنیایی که در برگیرندهٔ تجربهها، ترسها، لذتها، و علاقههایکودکان است. پاسخی که کودکان از مخاطبان داستانهایشان میگیرند به آنها یاری
میرساند که با دیگران ارتباط برقرار کنند. این رابطه به آنها احساس قدرت میدهد و خلاقیت و نیروی تخیل آنها را تشویق میکند.
یکی از راههای تشویق کودکان به قصه گویی استفاده از عبارت یا تصویری است که ایده ی لازم برای ساختن یک داستان تازه را به وجود میآورد. برای نمونه، میتوان با نشان دادن تصویری که کودکی را در حال رد شدن از خیابان نشان میدهد، از کودک خود بخواهیم که داستانی درباره ی آن بگوید.
پیدا کردن ایده در زمینه ی یک داستان معمولا سختترین بخش آن است. "آغاز کننده ی داستان" سبب برانگیختن ایدهٔ آن میشود. آموزشگران میتوانند از تصویرها، فهرستی از شخصیتها و مکانهای داستانی، یا قطعه ای موسیقی بهره بگیرند و ایده ی لازم برای داستان را در کودکان پدید آورند.
شما میتوانید با ابزاری که در دسترس دارید آغازکنندههای داستانی بسازید و آنها را در اختیار کودکان و دانش آموزانتان قرار دهید. برای نمونه شما میتوانید با تعدادی سنگ صاف و صیقلی و کمی رنگ و با کمک کودکتان آغاز کنندههای داستانی با دوامی بسازید. برای این کار، اول میتوان سنگها را رنگ کرد و سپس تصویر شخصیتها و مکانهای داستانی مورد نظر را روی آنها کشید. همچنین میتوان از مجلهها، تصویر و عکس برید، روی سنگها چسباند و جلا داد. برای اینکه لذت بیشتری از این کار ببرید، میتوانید کار انتخاب، بریدن و چسباندن عکسها را با فرزندتان به شکل مشترک انجام دهید.
وقتی سنگها آماده شدند، راههای زیادی برای استفاده از آنها وجود دارد:
- چند تا از این سنگها را در اتومبیل خود بگذارید. کودکان میتوانند در حالیکه در صندلی عقب نشستهاند، با این سنگها بازی کنند و داستان هایشان را بسازند.
- چند سنگ را در خانه یا کلاس درس قرار بدهید. کودکان میتوانند هنگام "بازی آزاد" از این سنگها استفاده کنند. سعی نکنید به بازی کودکان با این سنگها شکل دهید. بگذارید به شکل به تمامی آزادانه و خلاق از آنها بهره بگیرند. برخی از بهترین داستانهای کودکانه زمانی به وجود میآیند که کودک یک یا دو سنگ را برمیدارد و از آنها به شکل آزاد در بازیهای خود استفاده میکند.
- در کلاس درس یا در قالب یک گروه، سنگی را انتخاب کنید و داستانی در بارهی آن بگویید یا بنویسید. به کودکان کمک کنید تا بتوانند شخصیت، مکان یا شیئ نمایش داده شده روی سنگ خود را در یک داستان قرار دهند.
- سنگها را به کمک کودکان، بر پایهٔ شخصیتها، مکانها یا اشیا طبقه بندی کنید
- از چندین سنگ برای گفتن یک داستان بهره بگیرید: ترکیبی از چندین شخصیت در یک داستان یا قرار دادن یک شخصیت داستانی در یک مکان.
- سنگها را در حالیکه تصویرشان به پشت است، روی میز بگذارید. از کودکان بخواهید یک سنگ را انتخاب کنند و آن را برگردانند. سپس، تصویری را که روی آن سنگ قرار دارد ، در داستانی جای دهند.
- مجموعه ای از سنگها را بر پایه ی موضوعهای ویژه نقاشی کنید، از جمله مجموعه سنگهای مربوط بهآتشفشانی و کارمندان آن، یا سنگهای مربوط به موضوعهای مدرسه ( از این راه میتوان به مسئلهها و مشکلات مدرسه از دیدگاه کودکان هم پی برد.)
- میتوانید بسته ای از "سنگهای داستانی" را به دوستانتان هدیه بدهید.