کتاب‌های غیر داستانی (اطلاعاتی و مستند) برای کودکان و نوجوانان

تنوع موضوعی

کتاب‌های غیر داستانی یا اطلاعاتی و مستند برای کودکان و نوجوانان، طیف گسترده‌ای از موضوعات را در بر می‌گیرند، از جمله:

• علمی، دینی، تاریخی، جغرافیایی، سیاسی

• صلح، محیط زیست، مشارکت اجتماعی، گفت‌وگو

• بهداشت، آداب و رسوم، فرهنگ و تمدن

• گردشگری، سفرنامه، تعلیم و تربیت

• زندگینامه، هنر، سرگرمی و بازی

ماهیت و ویژگی‌ها

این کتاب‌ها «اطلاعاتی» نامیده می‌شوند چون وظیفه‌ی اصلی آن‌ها ارائه‌ی آگاهی‌های دقیق، معتبر و روزآمد است. با این حال، برخی از آن‌ها ممکن است ساختاری داستانی داشته باشند تا برای مخاطب کودک جذاب‌تر شوند. در چنین حالتی، بهره‌گیری از تخیل یا طنز نباید به دقت علمی یا صحت اطلاعات آسیب بزند.

مهم‌ترین معیار ارزیابی:

• دقت، صحت علمی و بی‌طرفی مطالب

• وجود منابع معتبر در پایان کتاب

• پرهیز از تعصبات دینی، قومی، جنسیتی یا نژادی

• ارائه‌ی دیدگاه‌های گوناگون برای تقویت قدرت داوری کودک

• پرهیز از قهرمان‌سازی اغراق‌آمیز، به‌ویژه در زندگینامه‌ها

• استفاده از تصاویر دقیق و با جزئیات (ترجیحاً عکس)

زبان و بیان

زبان کتاب‌های مستند باید علمی، روشن، دقیق و متناسب با سن کودک باشد. استفاده از زبان محاوره‌ای تنها در صورتی پذیرفتنی است که به فهم بهتر کمک کند و باعث آسیب به دقت علمی نشود.

سودمندی‌های مطالعه‌ی کتاب‌های اطلاعاتی و مستند

1. تقویت هویت ملی و تاریخی:

   • آشنایی با تاریخ، فرهنگ و میراث علمی میهن

   • شناخت تمدن‌ها، آداب، و رسوم دیگر کشورها

2. تقویت مهارت‌های بین‌فرهنگی و صلح‌طلبی:

   • شناخت ادیان و فرهنگ‌های گوناگون

   • افزایش تحمل نظرها و سبک‌های زندگی متفاوت

3. ارتقاء مهارت‌های اجتماعی و علمی:

   • شناخت بدن و روان، فناوری‌های نوین

   • افزایش مسئولیت‌پذیری نسبت به جامعه

4. الگوسازی از طریق زندگینامه‌ها:

   • تأکید بر تلاش، پشتکار و عادی بودن شخصیت‌ها

   • شناخت پیچیدگی‌های روان انسان

5. جذب کودکان به کتاب‌خوانی از طریق سرگرمی:

   • استفاده از کتاب‌های هنر، سرگرمی و بازی برای جذب کودکان کم‌علاقه به مطالعه

توصیه پایانی

فراموش نکنید که کتاب‌های اطلاعاتی و مستند، جهان کودکان را بزرگ‌تر می‌کنند. این کتاب‌ها در کنار داستان‌ها، بخش جدانشدنی از رشد فکری، اجتماعی و فرهنگی کودکان هستند. خرید و مطالعه‌ی آن‌ها، سرمایه‌گذاری برای آینده‌ی فرزندان ماست.