راهنمای ترویج خواندن کودک ۹ تا ۱۲ سال
در این دوره، بیشتر کودکان به خوانندگانی مستقل و توانا تبدیل می‌شوند. آنها می‌توانند به‌تنهایی کتاب بخوانند و از خواندن لذت ببرند. اما حمایت خانواده هنوز حیاتی است—تا شوق مطالعه در آنها حفظ شود و مهارت‌های خواندنشان به رشد ادامه دهد.
هیچ‌گاه نباید مطالعه‌ی آزاد را فدای درس کرد. کودک کتابخوان در مدرسه هم موفق‌تر است، زیرا مهارت‌هایی چون درک مطلب، دقت، تحلیل و گسترش واژگان را از طریق خواندن تقویت کرده است.
📘 بلندخوانی برای کودکان ۹ تا ۱۲ ساله: چرا و چگونه؟
حتی در این سن هم کودکان و نوجوانان بلندخوانی را دوست دارند—به شرطی که همراه با احترام، گفت‌وگو و حس مشارکت باشد.
بلندخوانی برای کودکان ۹ تا ۱۲ ساله می‌تواند به آنها کمک کند تا:
-
خواندن را فرآیندی همراه با احساس امنیت و آرامش بدانند.
-
با زبان، واژگان و سبک‌های نوشتاری گوناگون آشنا شوند.
-
مهارت‌های شنیداری و تحلیلی خود را تقویت کنند.
-
درباره‌ی شخصیت‌ها، فضاها و موضوع‌ها تفکر و گفت‌وگو داشته باشند.
-
به خوانندگانی ماهر و مستقل تبدیل شوند.
-
دریابند که چه نوع کتاب، نویسنده یا ژانری را دوست دارند.
-
با خانواده پیوند عاطفی بیشتری پیدا کنند.
-
برای همیشه به کتاب و مطالعه علاقه‌مند بمانند.
✨ شگردهایی برای بلندخوانی با کودکان ۹ تا ۱۲ سال
|
شگرد |
توضیح |
|---|---|
|
زمان‌بندی منظم و خودانگیخته |
بلندخوانی در زمان‌های ثابت و دلخواه (پیش از خواب، تعطیلات آخر هفته،...) |
|
پرسش‌های کنجکاوی‌برانگیز |
مثل: «یه مطلب جالب درباره حیوانات خوندم، بخوام برات بخونم؟» |
|
احترام به حریم فکری نوجوان |
اگر نخواست نظرش را بگوید، اصرار نکنید؛ استقلال فکری‌اش را بپذیرید. |
|
گفت‌وگوهای باز و تفکر‌برانگیز |
«به نظرت این شخصیت کار درستی کرد؟»، «اگر تو جای او بودی، چه می‌کردی؟» |
|
خواندن مشارکتی |
یک پاراگراف شما، یک پاراگراف کودک؛ تجربه‌ای برابر، بدون قضاوت. |
|
انتخاب متن‌های متنوع |
از داستان‌های کوتاه تا متون بلند و عمیق، از طنز تا درام، از علمی تا اسطوره‌ای. |
📚 چه کتاب‌هایی را برای ۹ تا ۱۲ ساله‌ها انتخاب کنیم؟
|
نوع کتاب |
چرا مفید است |
|---|---|
|
رمان‌های واقع‌گرا |
کمک به درک شرایط واقعی و همدلی با شخصیت‌های هم‌سن. |
|
داستان‌های فانتزی |
پرورش تخیل و تحلیل مسائل پیچیده در قالب استعاره. |
|
رمان‌های تاریخی |
شناخت گذشته، تقویت تفکر علت و معلولی و تاریخ‌نگر. |
|
شعر و ترانه |
بازی با زبان، احساسات و آواها. |
|
کتاب‌های غیرداستانی |
از دانش‌نامه‌ها و کتب علمی تا زیست‌محیطی و اجتماعی. |
|
زندگینامه‌ها |
الگوهای موفق و انسانی از زندگی واقعی. |
|
ادبیات کهن، اساطیر و حماسه‌ها |
پیوند با فرهنگ، پرسش‌گری اخلاقی و قدرت تحلیل. |
📌 چند رهنمود برای پرورش کودکان کتابخوان ۹ تا ۱۲ ساله
-
سنت بلندخوانی خانوادگی را حفظ کنید.
-
خواندن مشارکتی انجام دهید—یک صفحه شما، یک صفحه کودک.
-
کودک را تشویق کنید کتابی را مستقل بخواند و بعد درباره‌اش گفت‌وگو کنید.
-
او را به خواندن رمان‌های بلند و چندفصلی علاقه‌مند کنید؛ در آغاز همراهش باشید.
-
از او بخواهید نقاشی بکشد، نقد بنویسد، یا داستانی از تخیل خود بسازد.
-
گونه‌های مختلف ادبی را به او معرفی کنید: داستان، شعر، علمی، زندگینامه، تاریخی و…
روزی گرگی برای شکار حیوانی به راه افتاد. او رفت و رفت تا به دره‌ای سرسبز رسید. در آن‌جا بره‌ای را دید... اما از بره گول خورد. بره فرار کرد و گرگ خواند:
آواره بود یک بره
تک و تنها بود تو دره
یکشنبه, ۴ اسفند
کوچولو (پرنیان) شخصیتی خیالی و جزٔ اهداکننده‌ی رویا به آدمیان است. این شخصیت‌ها با لمس اشیای متعلق به آدمیان، خاطره‌های زیبای آنان را جذب می‌کنند و بعد با تمرکز بر آنها، آن خاطره‌ها را وارد رویاهای انسان‌ها می‌کنند و با رویاهای شیرین به آدمیان آرامش و تعادل می بخشند.
شنبه, ۳ اسفند
داستان، ماجرای پسر بچه ای تنهاست كه زمانی لاك پشتی داشته. يك روز لاك پشتش گم می شود. حالا بعد از چند سال كه محلشان عوض شده است و به خانه و محله و مدرسه ای جديد آمده اند با پسری روبه رو می شود كه آن لاك پشت را به يادش می آورد.
دوشنبه, ۲۸ بهمن
«سارا» دختری ۱۴ ساله است که با برادر، خواهر و عمه اش در خانه ای ویلایی در کنار دریاچه کوچکی زندگی می کند.او در سن بلوغ است و از همه چیز و همه کس ناراضی است. سارا، برادرش چارلی را که ده سال دارد، اما به علت بیماری دچار معلولیت ذهنی شده به کنار دریاچه و تماشای قو ها می برد.
یکشنبه, ۲۷ بهمن
گورکن گفت: "وزغ خودخواه و سبک سر باز هم دچار غرور ثروتش شده و قصد دارد باز هم ماشیش را عوض کند. باید مدتی با او زندگی کنیم تا او را سر عقل بیاوریم."
داستان "باد در شاخه های بید" داستان ماجرا جویی های سرخوشانه ی وزغ، موش آبی، موش کور و گورکن و بازی و شیطنت آنها در میان قایق ها و لذت بردن از خوراکی های خوشمزه و ماجراجویی در وایلدوود است.
یکشنبه, ۲۷ بهمن
ناهی دختربچه ای است كه فروشنده ای دوره گرد از كنار دريا پيدا كرده و در يكی از روستاهای جنوب او را به زنی سياه به اسم دده بمباسی سپرده است. اسم او را بر وزن ماهی، ناهی می گذارند چون فكر می كنند دختر درياست.
یکشنبه, ۲۷ بهمن
"در پایان قرن بیستم، پدر یا مادر کودکان کم سن و سال بودن، مشکل است و در عین حال، هیچ هم از آن ساده‌تر نیست. در جهانی که اوضاع و احوال روزبه‌روز ناگوارتر و رقابت‌جویانه‌تر می‌شود ما باید بی‌وقفه نیازها و خواسته‌های خودمان را با نیازها و خواسته‌های کودکانمان هماهنگ کنیم.
دوشنبه, ۳۰ دی
آرمان پیرمردی فقیر و ولگرد و بی‌خانمان است که زیر یکی از پل‌های پاریس زندگی می‌کند و تمام دارایی او در یک گاری خلاصه می‌شود که با خود به این‌جا و آن‌جا می‌کشاند و هرچه گیرش می‌آید درونش می‌ریزد.
دوشنبه, ۳۰ دی
در صفحات آغازین کتاب آمده است: " در دهه‌ی اخیر شاهد گزارش‌های فراوانی در زمینه ناتوانی هیجانی، عاطفی و بی‌پروایی در خانواده‌ها، اجتماعات و جوامع بشری و خشم و ناامیدی فزاینده‌ای در جوانب محتلف زندگی بوده‌ایم، خواه در تنهایی خاموش بچه‌هایی که با یک تلویزیون در نزد پرستار بچه رها شده‌اند، یا درد و رنج بچه‌های ترک شده و بی‌سرپرست که با آنها بدرفتاری شده است، یا به طرز وحشیانه‌ای مورد تجاوز جنسی قرار گرفته‌اند.
یکشنبه, ۲۹ دی
روزی روزگاری دو تا رفیق تصمیم می گیرند با هم بروند دیار به دیار بگردند و برای خودشان کار وباری دست و پا کنند. آن ها وسایل خود را جور می کنند و راه می افتند. یکی از آن ها می گوید برای اینکه بقچه هایمان را باز و بسته نکنیم و نان ها خشک نشوند بهتر است اول غذای یکی را بخوریم و وقتی تمام شد برویم سراغ غذای آن دیگری.
شنبه, ۲۸ دی
روزی، روزگاری درختی بود و او پسرک کوچکی را دوست می‌داشت. پسرک تا خردسال بود با شاخه‌هایش بازی می‌کرد، سیب‌هایش را می‌خورد و در سایه‌اش می‌خوابید. به تدریج که بزرگ‌تر شد دیگر کمتر با درخت انس داشت.
چهارشنبه, ۲۵ دی
" بخوان با من، بساز با من" کتابی است که آموزش هنر موسیقی را با لذت بازی، نقاشی و نمایش همراه می کند و در کنار پرورش مهارت شنیدن، به تقویت غیرمستقیم حواس پنج گانه کودک می پردازد و او را به فراگیری این هنر ارزشمند تشویق می کند. این کتاب با درونمایه آموزشی الگوی مناسبی است برای مربیان، آموزگاران، پدران، مادران و تمام کسانی که به لزوم آموزش موسیقی به کودکان اعتقاد دارند.
چهارشنبه, ۲۵ دی
برای سال های دوم و سوم دبستان مجموعه ای از دو كتاب خواندن و كارورزی فارسی آموزادبی دو، بخش میانی این مجموعه ی آموزشی – ادبی است. كودكان افزون بر آموزش زبان فارسی پایه، از راه ادبیات، با مهارت های زندگی و خلاقیت های هنری آشنا می شوند.
چهارشنبه, ۲۵ دی
این کتاب بازآفرینی کهن‌ترین افسانه‌ی منظوم ایرانی «درخت آسوریک» است که پیشینه‌ی آن به ۲۵۰۰ سال می‌رسد. برخی بر‌این باورند که اصل افسانه به زبان پهلوی اشکانی در دوره‌ی اشکانی بر سر زبان‌ها بوده و سپس در دوره‌ی ساسانی به زبان پهلوی ساسانی به نظم درآمده است.
سه شنبه, ۲۴ دی
"یه بچه ی دیگه؟ چه بامزه!" داستان دختر کوچکی است به نام "گودون". گودون فکر می کند مادرش توپ بزرگی قورت داده! اما کم کم می فهمد که باید منتظر ورود بچه جدیدی به خانه باشد. گودون از این موضوع احساس خوبی ندارد و برای جایگاه خوب و آرام خود در خانواده احساس خطر می کند. او سعی می کند پدر و مادر را راضی کند که بچه کوچک به جز دردسر چیز دیگری نخواهد داشت! اما موفق نمی شود.
سه شنبه, ۲۴ دی
پیرزنی در دهکده زندگی می کند. او برای اهالی ده از شیر بزش ماست درست می کند. "روباه دم بریده" داستان روباهی است که هر روز سراغ شیری که پیرزن از بزش دوشیده می رود، آن را می خورد و فرار می کند.
سه شنبه, ۲۴ دی
شورای کتاب کودک بنا به ضرورت وجود کتاب مرجعی معتبر ویژه کودکان و نوجوانان ایرانی در سال ۱۳۵۸ به تدوین، فرهنگنامه کودکان و نوجوانان پرداخت، به دنبال آن شرکت تهیه و نشر فرهنگنامه کودکان و نوجوانان در سال ۱۳۶۶ تاسیس شد.
دوشنبه, ۲۳ دی
"شما که غریبه نیستید" عنوان زندگینامه ی هوشنگ مرادی کرمانی، از نویسندگان بزرگ ادبیات کودکان ایران است که به صورت خاطره نویسی به ترتیب زمان به وسیله خود ایشان نوشته شده است.
دوشنبه, ۲۳ دی
در مقدمه کتاب توضیحاتی درباره ویژگی های دایرة المعارف یا دانشنامه، مدخل های این دانشنامه، تنظیم مقاله های آن بر اساس الفبایی آمده است. سپس به چگونگی استفاده از دانشنامه اشاره شده است. دانشنامه کودکان و نوجوانان آکسفورد بیش از ۸۰۰ مدخل در زمینه های گوناگون علوم: فیزیک و مکانیک تا زیست شناسی و روان شناسی دارد. جلد اول آن در بر دارنده مدخل هایی است که شامل حرف "آ" تا حرف "ر" است و در جلد دوم، مدخل های حرف "ز" تا حرف "ی" آمده است. در پایان جلد دوم نمایه ای از کل مطالب برای جست و جوی دقیق تر آورده شده است.
یکشنبه, ۲۲ دی
تاریخ ادبیات كودكان ایران مجموعه ای است كه شما در آن می توانید: با تاریخ كهن سرزمین ایران آشنا شوید. سیر فرهنگ این سرزمین را بشناسید. به دیدار كودكان ایرانی تا كهن ترین روزگاران بروید. مهمتر از همه با ادبیات كودكان ایران از روزگار باستان تا روزگار معاصر آشنا شوید.
چهارشنبه, ۱۸ دی
روبی و گارنت دو خواهر دوقلو حدود ۱۰ساله هستند که فقط بیست دقیقه با هم اختلاف سن دارند ولی از نظر اخلاق و رفتار با هم خیلی متفاوتند. گارنت دختری آرام و مرتب و روبی شلوغ و پرحرف است. روبی دوست دارد همیشه حرفش به کرسی بنشیند و همین موضوع باعث اختلاف میان دو خواهر می شود.
سه شنبه, ۱۰ دی
هوگو و جاسپر، خواهر و برادری با اختلاف سن کم، متوجه می‌شوند که شهردار شهرشان قصد دارد با کمک پولداران و افراد بانفوذ شهر تنها پارک محله را خراب کند و به جای آن برج بسازد.
دوشنبه, ۹ دی
دو مرد هیزمشکن برای قطع درختان به جنگل آمازون می‌روند. یکی از آنها درخت بزرگی را به دیگری نشان می‌دهد و از جنگل بیرون می‌رود. درخت خیلی محکم و تنومند است و هیزمشکن زود خسته می‌شود و به خواب می‌رود. مار بوایی که روی درخت زندگی می‌کند، در گوش او می‌گوید که این درخت خانه او و گذشتگان اوست و هیزمشکن نباید آن را قطع کند.
دوشنبه, ۹ دی
روایتی از شاهزاده قورباغه. شخصیت اصلی آن دختری به نام رباجو عاشق سواركاری، كمنداندازی، نواختن گیتار و خواندن آواز است. در روزی توفانی، كلاه تازه‌اش به چاه می‌افتد. قورباغه‌ای با دیدن ناراحتی رباجو حاضر می‌شود كلاه او را به سه شرط از چاه بیرون بیاورد.
دوشنبه, ۹ دی