راهنمای ترویج خواندن در خانه و خانواده
خواندن، از خانه آغاز می‌شود. پایه‌های عادت به مطالعه در نخستین سال‌های زندگی کودک و در محیط خانواده شکل می‌گیرد. اگر فضای خانه برای خواندن و گفت‌وگو پیرامون کتاب‌ها آماده و انگیزه‌بخش باشد، کتابخانه و مدرسه با زمینه‌ای تقویت‌شده روبه‌رو می‌شوند.
کودکی که از دو یا سه سالگی با کتاب تصویری آشناست و برایش کتاب خوانده‌اند و قصه گفته‌اند، در مسیر شکل‌گیری عادت پایدار مطالعه قرار دارد. وقتی فرزندتان شما را در حال خواندن کتاب، روزنامه یا مجله می‌بیند و در گفت‌وگوهای خانوادگی پیرامون مطالب جالب مشارکت می‌کند، مطالعه برای او به یک فعالیت لذت‌بخش و طبیعی تبدیل می‌شود.
نقش والدین در ساختن خانه‌ای کتاب‌محور
|
روش |
توضیح |
|---|---|
|
بلندخوانی منظم |
برای فرزندتان، حتی از نوزادی، کتاب بخوانید. |
|
کتاب به‌عنوان هدیه |
در مناسبت‌ها به‌جای اسباب‌بازی، کتاب هدیه بدهید. |
|
مطالعه خانوادگی |
لحظه‌هایی برای خواندن جمعی، و گفت‌وگو درباره کتاب‌ها ایجاد کنید. |
|
در دسترس بودن کتاب |
قفسه‌ای از کتاب‌های مناسب سن کودک در خانه داشته باشید. |
|
الگوی رفتاری |
خودتان نیز در برابر کودک مطالعه کنید. |
چرا ترویج مطالعه در خانه اهمیت دارد؟
-
رشد زبان و شناخت کودک را تسریع می‌کند.
-
تقویت پیوندهای عاطفی با والدین از طریق لحظات مشترک خواندن.
-
آمادگی برای مدرسه و یادگیری مستقل.
-
افزایش تخیل و خلاقیت.
راهنماهای سن‌محور برای ترویج خواندن
برای اثربخشی بیشتر، توصیه‌ها را بر اساس مراحل رشد کودک دسته‌بندی کرده‌ایم:
👶 کودک ۰ تا ۳ سال
-
استفاده از کتاب‌های مقوایی، پارچه‌ای و تصویری با رنگ‌های شاد.
-
همراهی کتابخوانی با آهنگ، لحن نمایشی و اشاره.
-
انتخاب کتاب‌هایی با شعرهای کوتاه، حیوانات، بدن انسان.
🧒 کودک ۳ تا ۶ سال
-
قصه‌گویی خلاق با مشارکت کودک.
-
کتاب‌های تصویری با داستان‌های ساده و شخصیت‌های تکرارشونده.
-
ایجاد گفت‌وگو: «به نظرت بعدش چی می‌شه؟»
👧 کودک ۶ تا ۹ سال
-
تشویق به خواندن مستقل کتاب‌های ساده.
-
استفاده از کتاب‌های واقع‌گرا، طنز، و داستان‌های فانتزی سبک.
-
آغاز دفترچه‌ی خاطره‌نویسی از کتاب‌ها.
👦 کودک ۹ تا ۱۲ سال
-
انتخاب کتاب‌های بلند با شخصیت‌پردازی قوی.
-
گفت‌وگو درباره موضوعات اخلاقی، تصمیم‌گیری‌ها و پایان‌های داستان.
-
استفاده از فهرست‌های جایزه‌های کتاب کودک برای انتخاب.
🧑 نوجوان ۱۲ سال به بالا
-
آشنایی با ژانرهای متنوع: معمایی، علمی-تخیلی، زندگی‌نامه.
-
دعوت به نقد و تحلیل کتاب‌ها، نگارش مرور کتاب.
-
شرکت در باشگاه کتابخوانی نوجوانان.
بن پسری خجالتی و کم حرف است و به همین دلیل همکلاسی‌هایش به او میگو می‌گویند. او به جمع کردن صدف هم علاقمند است. بنابراین زمانی که خانم فریمن معلم کلاس سال بعد به آنان پیشنهاد می‌کند یک کار تحقیقی برای تابستان انجام دهند، بن تصمیم می‌گیرد مجموعه صدف‌هایش را کامل کند. او هیچ فرصتی را برای انجام این کار از دست نمی‌دهد: چه در تعطیلات با مادرش در کنار ساحل کامبرساندز و چه همراه خاله اش جنا در یک ساحل صخره‌ای.
دوشنبه, ۱ خرداد
داستان کتاب «دست‌هایت را بشوی» در مورد شاهزاده کوچولویی است که عاشق این است که خودش را کثیف کند؛ درست مثل خیلی از بچه‌های دیگر.
دوشنبه, ۲۵ اردیبهشت
"تا حدود ١١ هزار سال قبل، انسان ها به شیوه ساده ای می زیستند که طی میلیون ها سال به تدریج پیشرفته تر شد. مردم در گروه های کوچک خانوادگی زندگی می کردند و با جمع آوری گیاهان خودرو و شکار حیوانات وحشی روزگار می گذراندند... مدام در پی یافتن منابع خوراکی جدید یا گله های حیوانات درحرکت بودند...."
شنبه, ۲۳ اردیبهشت
در یک شهر بزرگ پسر کوچولویی با پدر و مادرش زندگی می کند. پسر کوچولو از تاریکی شب می ترسید و دوست ندارد تنها در اتاق بماند یا تنهایی به دستشویی برود. او از مادرش می خواهد که هنگام خواب چراغ را روشن بگذارد چون فکر می کند که یک گرگ در اتاقش است.
سه شنبه, ۱۹ اردیبهشت
کتاب «خرگوش کوچولو در گالری» داستان خرگوش کوچولویی است که همراه پدر و مادرش به یک گالری هنری می‌رود و برای اولین بار با کارهای هنری مختلف مانند نقاشی‌ها و مجسمه‌ها روبرو می‌شود.
یکشنبه, ۱۷ اردیبهشت
به تعداد کودکان کاغذهایی را که یک سوراخ وسطش درآورده بودم به جمع کودکان بردم به هر کودک به نوبت یکی از آن ها می دادم و با او وارد گفت وگو می شدم.
شنبه, ۱۶ اردیبهشت
با استفاده از عروسک گاو، الاغ، جوجه و مرغ و ماکت خانه پیرزن مهربان، با دری که باز و بسته می شد و در آن رختخواب پیرزن بود، نمایش قصه را اجرا کردیم.
شنبه, ۱۶ اردیبهشت
کتاب را باز کردم و خواندم. صفحه اول پسربچه ای را روی صندلی و جلوی شیر آب نشان می داد که داشت عروسکش را می شست و سرتا پایش را خیس کرده بود.
شنبه, ۱۶ اردیبهشت
وسایل مورد نیاز: پنکه یا باد، نوارهای باریک کاغذی، دستگاه منگنه یا چسب، کاه یا چوب باریک یا نی.
شنبه, ۱۶ اردیبهشت
یک برگ کاغذ و یک قیچی در اختیار هر یک از کودکان قرار دادم و از آن ها خواستم کاغذ را به صورت نوارهای باریک ببرند (البته به آن ها کمک کردم تا یاد بگیرند چگونه از قیچی استفاده کنند).
چهارشنبه, ۱۳ اردیبهشت
ابزار لازم: روزنامه، مقوا، کاغذرنگی، گواش، وسایل سبک مانند دکمه، قوطی کبریت پر و..... چسب بی رنگ
چهارشنبه, ۱۳ اردیبهشت
ابزار لازم: ۴ جعبه کفش، ۴ کارت راهنما، ۴ ماژیک به رنگ های نارنجی، قهوه ای، زرد، قرمز
چهارشنبه, ۱۳ اردیبهشت
داستان آرش از داستان های اساطیری ایران باستان که در اوستا نیز آمده است. داستان در دوره پیشدادیان رخ می دهد. زمانی که پس از جنگ های بسیار، بین ایران و توران، ایرانیان شکست خورده و دشمن پیشروی می کند.
شنبه, ۹ اردیبهشت
کتاب "کودک و قصه" حاصل تجربه اسماعیل همتی از کارگاه "روش های آفرینش قصه" با کودکان و نوجوانان است. او دانش آموخته ادبیات دراماتیک و کارگردانی نمایش و پژوهشگر و مدرس ادبيات دراماتيك دانشگاه است و تجربه کار با کودکان و نوجوانان را در کارنامه خود دارد.
سه شنبه, ۵ اردیبهشت
«باستان شناسی: کشف رازهای گذشته، همراه با ۲۵ فعالیت و سرگرمی» نخستین جلد از مجموعه «علم و ماجراهای علمی» است که در آن به توضیح علم باستان‌شناسی، روش کار باستان‌شناسان و دوره‌های مختلف تمدن بشری پرداخته شده است. نویسنده امریکایی کتاب، در پاسخ گله مترجم در نامه‌ای به او از نپرداختن به باستان‌شناسی در ایران، چنین نوشته است: «از صمیم قلب آرزو می‌کنم این کتاب به مطالعات‌تان در زمینه دانش جذاب باستان‌شناسی کمک کند و بتواند هم عجایب تمدن‌های باستانی را به شما معرفی کند و هم بازمانده‌های فرهنگ‌های قرن‌های اخیر را؛ هرچند لازم است به این نکته مهم اشاره کنم که هنگام نوشتن این کتاب نتوانستم به طور خاص به فرهنگ ایران بپردازم، چون... .
دوشنبه, ۴ اردیبهشت
خاله پیرزن لب دریا نشسته بود که ناگهان توی آب می افتد. هشت پای گرسنه ای با دیدن خاله دهانش آب می افتد و سراغ خاله پیرزن می رود و از او می پرسد که کجا می رود. خاله برای نجات خود می گوید که به خانه پسرش، دیو سیاه دم به سر می رود.
دوشنبه, ۴ اردیبهشت
گربه‌ای سرسره بازی می‌کند، گربه‌ای روی خرطوم فیل نشسته، چند گربه منتظر قطار هستند، یک گربه مشغول عکس گرفتن است، دو گربه با بالن پرواز می‌کنند.... همه‌ی اینها در شهر گربه‌ها اتفاق می‌افتد.
دوشنبه, ۴ اردیبهشت
"دیو" یک سگ عروسکی قهوه ای خیلی کهنه با یک گوش شل و ول رو به پائین ویک گوش رو به بالا بنام داگر دارد که خیلی هم آن را دوست دارد. او داگر را همه جا با خود می برد و وقتی کثیف می شود او را شسته و آویزان می کند و همیشه او را تمیز نگه می دارد.
دوشنبه, ۴ اردیبهشت
پیشینه‌ی کتاب درمانی به دوران باستان بر می‌گردد. کتاب درمانی یا بیبلیوتراپی یکی از شیوه‌های درمانی است که با استفاده از "فن کتاب خواندن" انجام می‌شود. کودکان هنگام استفاده از کتاب، سه فرآیند را تجربه می‌کنند: همانند سازی، درگیر شدن احساسات و یافتن راه حل مناسب.
دوشنبه, ۴ اردیبهشت
زمستان طولانی شده است و به پایان نمی رسد. هیچ کس دلیلش را نمی داند. آد، پسری نوجوان، با پایی معلول که ناپدری اش نیز به او توجهی ندارد، از خانه می گریزد. راه رفتن در برف و سرما برایش سخت است و او به زحمت با کمک چوب زیر بغلش راه می رود.
یکشنبه, ۳ اردیبهشت
داستانی در فضای آلمان و به سبک گوتیک و اسرارآمیز، ماهرانه، پیچیده، سرگرم کننده، ترسناک، هیجان انگیز و هوشمندانه است. قصه ای پریانی برای کودکان و داستانی تفکربرانگیز و هنرمندانه از نظر روایت برای بزرگسالان. داستانی در ژانر وحشت درباره ی خیر و شر، مهربانی و خودخواهی، زندگی و هنر.
شنبه, ۲۶ فروردین
نمکی دختر کنجکاو و مهربان قصه با مادرش در خانه ای زندگی می کند که هشت در دارد. نمکی مجبور است هر شب هشت در را ببندد. اما، نمی داند چرا؟
هر گاه از مادرش سبب را می پرسد جواب های جور را جور می شنود: غول بی شاخ و دم می آید، عجیبان غریبان می آید.....
چهارشنبه, ۲۳ فروردین
جهان پهلوان "محمد مالانی" پهلوان دربار "حسین میرزا"، حاکم هرات که بین مردم محبوبیتی خاص دارد. هنگام بازگشت از هندوستان برای حاکم فیلی بسیار بزرگ و زورمند هدیه می آورد، حاکم قدرت فیل را بیش از انسان می داند ولی پهلوان مالانی مخالف اوست و از این جا کشمکش ماجرای داستان شروع می شود.
سه شنبه, ۲۲ فروردین
یکی بود یکی نبود. زن و شوهری در آرزوی داشتن فرزندی بودند. یک روز از میان نخودهای خیس خورده آش ناگهان نخودی، جان می گیرد و فرزند آن ها می شود.
شنبه, ۱۹ فروردین