شگفت زده یا سینما رمان (۲) مشابه رمان اختراع هوگوکابره از همین نویسنده است اما متن و تصاویر آن هر یک داستان دو فرد را به تصویر می کشند که در صفحه های پایانی کتاب، هر دو داستان یکی می شوند. این کتاب داستان دو شخص را روایت می کند؛ داستان رز، دختری از اهالی نیوجرزی در سال ۱۹۲۷ که به صورت کاملاً تصویری روایت می شود و داستان بن، پسری از اهالی گانکلینک لیک در سال ۱۹۷۷ که کاملاً به صورت متن به مخاطب ارائه می شود. اما در پایان هر دو داستان با هم تلاقی می کنند و بن و رز درمی یابند که چگونه داستان زندگی هر یک به دیگری ارتباط دارد.
رز ناشنواست، والدینش از هم جدا شده اند و در دوره او کسی اطلاعی از چند و چون و فرهنگ ناشنوایی ندارد. او را در خانه و جدا از دیگران نگه می دارند چرا که نگران ارتباطش با بقیه و آسیب او هستند. دختری که برای آموزش لب خوانی کتاب و معلم در اختیار دارد اما عکس های کتاب را تکه تکه می برد. دختری که برای مخاطب سوال های فراوانی ایجاد می کند؛ چرا رز این همه به لیلی ین میهیو، هنرپیشه ی فیلم های صامت، علاقمند است و عکس هایش را در خانه جمع کرده است؟
بن از یک گوش ناشنواست. مادرش را در یک تصادف از دست داده است. با خاله اش و خانواده ی او زندگی می کند و همواره مورد تمسخر و آزار و اذیت بچه های آن هاست. از پدرش هیچ اطلاعی ندارد ولی سرانجام سرنخی به دست می آورد؛ یک اسم، دنی، و یک شماره تلفن که روی یک نشانه ی کتاب مربوط به یک کتابفروشی نوشته شده است و نیز عکس مردی به نام دنیل که چهره اش برای بن آشناست. اما هنگام گرفتن شماره تلفن او، صاعقه می زند و بن از آن یکی گوش هم ناشنوا می شود.
دنیای بن هم مثل دنیای رز پر از شگفتی است؛ آن گفته های خاص چرا برای مادرش معنا داشته اند، پدرش کیست، اهمیت آن کتاب جلد آبی با عنوان شگفت انگیز در چیست، پدرش با موزه ای در نیویورک چه ارتباطی داشته است، او حالا کجاست، چرا بن به جمع آوری اشیا و موزه علاقمند است و چرا خواب گرگ ها را می بیند؟ اما بزرگ ترین راز برای او همان هویت پدرش است و به همین علت از خانه فرار می کند تا او را بیابد.
این دو داستان، با روایت قصه ی زندگی دو نفر با فاصله ی سنی پنجاه سال، در نیاز به تعلق داشتن و بسیاری چیزهای دیگر با هم مشترک اند. پایان داستان و نقطه ای که متن و تصاویر کتاب به هم پیوند می یابند، برای مخاطب مطلوب و رضایتبخش است و پاسخ پرسش های خود را می گیرد و علاوه بر این درمی یابد که شاید در زندگی هیچ چیزی عالی نباشد ولی به هر حال برای زندگی کردن انگیزه ی کافی وجود دارد.
شگفت زده را برایان سلزنیک نوشته و رضی هیرمندی ترجمه کرده است. قبل تر از این دو اسم کتاب دیگری را هم در فهرست لاک پشت پرنده معرفی کرده بودیم، اختراع هوگو کابر. در شگفت زده نیز شاهدِ تجربه ی تازه و جذابی هستیم که ناشی از شهامت و خلاقیت آقای سلزنیک است. آخر او برای روایتِ داستانی که در ذهن داشته از رویکردی ابتکاری استفاده کرده و بخشی از ماجرای قهرمان هایش را در قالب تصویر و بخشی دیگر را در قالب متن تعریف می کند. مترجمِ کتاب این شیوه را «سینما رمان» نام گذاری کرده است؛ شاید برای این که وقتی خواننده کتاب را دست می گیرد انگار در حالِ تماشای یک فیلم سینمایی است.
در «شگفت زده» با پسری نوجوان آشنا می شویم، به نام بن، که یک از گوش ناشنواست و مادرش را به تازگی از دست داده و بعد از این همه وقت با خبر شده که پدری هم دارد. رمان با این آگاهی شروع می شود و با جست و جوی بن به دنبالِ پدرش ادامه پیدا می کند. نه، اشتباه نکنید. درست است که این موضوع کمی تکراری به نظر می رسد، ولی نویسنده به خوبی توانسته فضایی جذاب، و دوست داشتنی و معمایی خلق کند وذوق وشوق خواننده را برای پیگیری ماجرا، تا آخرین صفحه ی کتاب، حفظ کند. هم زمان با داستان ِ این پسر، نویسنده روایت دیگری را نیز طرح ریزی کرده که از مارجای دختری می گوید که به دنبال مادرش می گردد. این دختر هم کاملا ناشنواست. توصیفِ رابطه ی مادر و پسر با مادر و دختر باعث شده تا شگفت زده رُمانی عاطفی و درونی هم باشد.
نکته ی دیگر این که، بخشی از رُمان به موضوع هویت یابی نوجوانان می پردازد وبه خوبی گشتگی ها و تنهایی های درونی را در این گروه سنی نشان می دهد، به خصوص این که دو قهرمانِ اصلی در این «سینما رمان» از دنیای ناشنوایان انتخاب شده اند ونویسنده به خوبی درباره ی زبان و محدودیت های این گروه ویژه از نوجوانان سخن گفته است.
شگفت زده پیشنهاد خوبی است برای دو گروه از نوجوانانِ یازده تا چهارده ساله: یکی، گروهی که به کتاب علاقه دارند، دومی، گروهی که به کتاب علاقه ای ندارند. بله، هر دو گروه هم از فضای نو وداستان معمایی برایان سلزیک لذت خواهند برد.
