بر اساس یافتههای پروژهای تحقیقاتی، آموزگارانی که خواندن برای لذت را تجربه میکنند و با هدف لذت بردن از کتابها مطالعه میکنند، کتابها را بیشتر میشناسند و در کلاس با اعتمادبهنفس بیشتر، آرامتر و بدون تنش حضور پیدا میکنند.
آیا باید خواندن برای لذت بردن، بخشی از آموزش آموزگاران باشد؟
تحقیقها نشان دادهاند که یک آموزگار کارآموز باید تشویق شود برای پیشرفت کاریاش بخواند.
بر اساس یافتههای تحقیقها، بسیار باارزش و پراهمیت است که به آموزگاران کمک شود تا الگویی کتابخوان برای دانشآموزان خود شوند. همچنین بالا بردن سطح اطلاعات آموزگاران درباره ادبیات کودکان میتواند منجر به ایجاد حس لذت در کودکان یا نوجوانان از خواندن کتاب بشود.
ما بر این باور داریم که عادت به خواندن برای لذت بردن باید به عنوان بخش مهمی از آموزش آموزگاران در نظر گرفته شود. آموزگارانی که برای خودشان کتاب میخوانند و عشق به کتاب را با کودکان ابتدایی کلاس خود در میان میگذارند، به مراتب بیشتر از دیگران میتوانند کودکان را تشویق به خواندن کنند.
بنابراین ما وبلاگ یکساله ادبیات کودکان با همراهی آموزگاران مقطع ابتدایی مدرسه PCGE باز کردیم که در اصل برای پشتیبانی از آنها با هدف توسعه دایره دانششان در زمینه ادبیات کودکان و رشد اعتمادبهنفسشان برای به اشتراک گذاشتن و استفاده از متنهای خلاقانه در کلاس درس بود. ما از آنها خواستیم که در طول سال سه کتاب کودک را بنا بر انتخاب خودشان، با در نظرگرفتن رده سنی کودکانی که کتاب را با آنها خواندهاند و همچنین ایدههایی برای استفاده در کلاس بخوانند.
وبلاگ به ما دادههای بسیاری ارائه داد. ما از این دادهها دو گرایش جالب و ویژه پیدا کردیم؛ نخست به ما این امکان را داد که میزان موفقیت خود را در پشتیبانی از آموزگاران کارآموز درباره توسعه دانششان در زمینه ادبیات کودکان اندازه بگیریم- که در این زمینه موفق بودهایم. ما دوره وبلاگ را با یک جلسه هدفمند پایان دادیم که دومین گرایش شکل گرفت، افزون بر این که بر روی چگونگی ارتقا دانش آموزگاران PGCE در ادبیات کودکان تمرکز کردیم، دریافتیم که آنها از کتابها به طور شخصی برای حمایت از سلامتیشان در مدرسههای ابتدایی استفاده میکنند.
خواندن برای لذت در میان آموزگاران در وبلاگ، یک فصل مشترک بود. آموزگاران همچنین از کتابهای کودکان در همه ردههای سنی برای رهایی از استرس و تنش در آموزش مدرسههای ابتدایی استفاده میکردند.
در بحث گروهیمان از آموزگاران در رابطه با خواندن برای لذت پرسیدیم و این که چگونه باعث شده است که آنها خواننده کتاب بشوند. در این بحث لذتهای خواندن آشکار شد؛ به عنوان نمونه، این که چگونه از روایت لذت بردند را با جملههایی همچون «کاملا در کتاب گم شدم» یا «غرق شدم» بیان کردند. همچنین در این بحث نشان داده شد آنها از متن، ارتباط شخصی با کودکی خودشان برقرار میکردند و این حقیقت که آنها میتوانستند صفحهای از کتاب را ورق بزنند و بدانند چه چیزی در این صفحه بود که به آنها احساس راحتی و اعتمادبهنفس میداد تا آن کتاب را در کلاسشان به اشتراک بگذارند.
اصطلاح کتابدرمانی در حال بیشتر شناخته شدن و در فاصله گرفتن زیاد از مدل اصلی درمانیاش است – به عنوان نمونه پزشکان کتابهای خوددرمانی را برای بیمارانی که از افسردگی یا مشکلات غذایی رنج میبردند، تجویز میکردند. ایدههای جدید برای روشهای درمانی، بر استفاده از کتابها در فرمی از رهایی از واقعیت تاکید میکنند.
در راستای خواندنی که سلامتی را تحت تاثیر قرار میدهد، خوانندگان باید شخصیتهای داستان را شناسایی کنند و ارتباطی احساسی با آنها برقرار کنند. با انجام این کار، برای خوانندگان راحتتر میشود که برای حل کردن مشکلهای خودشان، از موقعیتهای داستان استفاده کنند و دریابند که مشکلاتشان یگانه و غیرقابلحل نیستند.
آموزش دادن، شغل پراضطرابی است. تحقیقات ما روشن کرده است که خواندن برای لذت میتواند این تنش را کم کند؛ فرار کردن به صفحههای کتاب در پایان یک روز پرمشغله میتواند به آموزگاران کمک کند.
ما همچنین دریافتیم که آموزگاران کارآموز فقط برای لذت، کتاب نمیخوانند؛ بلکه اجبار در استفاده از آن یکی از دلیلهایش است. برنامه وبلاگ ما آنها را وادار کرد که به عنوان بخشی از پیشرفت حرفهایشان و توسعه دانش موضوعیشان مطالعه کنند. سلامتی اولویت دوم بود؛ اما در هر حال به طور قراردادی، بخشی از برنامه شد. یکی از دانشآموزانمان آن را به زیبایی پایانبندی کرده است: «کتابها مانند دوستان صمیمی در روزهای پرتنش هستند.»
یافتههایمان با نمایندگان چهارمین دوره کنفرانس بینالمللی انجمن ادبیات انگلستان (UKLA) به اشتراک گذاشته خواهد شد. تشویق کردن معلمان در خواندن برای لذت بسیار ضروری است. همان طور که ما متوجه شدیم، اگر آموزگاران جوان خواندن برای لذت را تجربه کنند، به آنها کمک میکند از جملههای خلاقانه استفاده کنند و به آنها این اعتمادبهنفس را میدهد که آنها را با کودکان در کلاس به اشتراک بگذارند. اگر آموزگاران در دانششان در ادبیات کودکان احساس اطمینان داشته باشند، این احساس به نوبه خود باعث سلامتی و تندرستی آنان نیز میشود.
گذاشتن وقت، پشتیبانی و پیشرفت تخصصی برای آموزگاران در توانا ساختن آنها برای به خدمت درآوردن ادبیات کودکان، از اهمیت بالایی برخوردار است. تحقیق ما اثبات میکند که فایده آن تنها برای ادبیات کودکان در کلاس های مدرسههای ابتدایی نیست؛ بلکه سلامت و تندرستی آموزگاران نیز موثر است.
آفریدن فرهنگ مطالعه باید در فهرست اولویتهای تمام مدرسهها باشد و برای نیل به این هدف، آموزگاران باید به کتابهای جدید و گوناگون ادبیات کودکان دسترسی داشته باشند. همنشینی با یک کتاب خوب، یک لذت است، با فایدههایی که در همه زمینههای ادبیات همراه با سلامتی و تندرستی آموزگاران و دانشآموزان در پی دارد.
کتابک خواندن مقاله زیر را نیز به شما توصیه میکند:
انگیزه کتابخوانی را در دانشآموزان با چند راهکار ساده پرورش دهید