بازی‌های آموزشی والدین و کودکان

بازی‌های آموزشی، افزون بر سرگرمی و لذت، فرصتی ارزشمند برای ایجاد ارتباط عاطفی عمیق‌تر میان کودک و والدین فراهم می‌کنند و مهارت‌هایی چون استفاده و تقویت حواس پنج‌گانه، حافظه، تمرکز و بیان شفاهی را در کودک پرورش می‌دهند.

ویژگی مهم این بازی‌ها این است که نیاز به ابزار خاص یا گران‌قیمت ندارند. والدین می‌توانند با خلاقیت و با کمک فرزندانشان، وسایل بازی را در خانه بسازند؛ فرآیندی که خود نوعی فعالیت آموزشی و لذت‌بخش برای کودک است.

کارگاه بازی می‌تواند به شکل‌های مختلف اجرا شود: مادر و کودک، پدر و کودک یا هر سه با هم. تجربه نشان داده که این بازی‌ها وقتی همراه با خنده و تعامل واقعی انجام می‌شوند، اثرگذاری بسیار بیشتری دارند.

نمونه بازی‌های آموزشی

بازی اول: جعبه لمس و حدس

• یک جعبه بیسکویت یا کفش تهیه کنید و در دو طرف آن سوراخی به اندازه عبور دست کودک ایجاد کنید.

• سوراخ‌ها را با پارچه یا کاغذ نرم بپوشانید تا داخل جعبه دیده نشود.

• جعبه را با طرح‌ها و رنگ‌های شاد تزیین کنید.

• چند شیء آشنا و متناسب با سن کودک (اسباب‌بازی کوچک، وسایل خانه، سنگ، پارچه و …) داخل جعبه بگذارید.

• کودک با لمس هر شیء، جنس و نوع آن را حدس می‌زند و سپس والد آن را بیرون می‌آورد تا مشخص شود حدس درست بوده یا نه.

مهارت‌های هدف: تقویت حس لامسه، افزایش دقت و تمرکز، گسترش واژگان توصیفی.

بازی دوم: جفت‌یابی با لمس

• دو جعبه مشابه با محتویات یکسان آماده کنید.

• کودک با لمس یک شیء در جعبه اول آن را بیرون می‌آورد، سپس باید همان شیء را با لمس در جعبه دوم پیدا کند.

مهارت‌های هدف: تشخیص جنس‌ها بدون بینایی، تقویت حافظه لمسی، تمرکز بر جزئیات.

بازی سوم: کارت‌های رنگی حافظه

• کارت‌هایی از چند رنگ (هر رنگ دو کارت) آماده کنید. پشت همه کارت‌ها باید یکسان باشد.

• کودک کارت‌ها را برمی‌گرداند، رنگ را می‌گوید و به پشت برمی‌گرداند تا جفت آن را پیدا کند.

مهارت‌های هدف: تقویت حافظه دیداری، شناخت رنگ‌ها، تمرکز.

بازی چهارم: دسته‌بندی و گروه‌بندی

• همان کارت‌های رنگی را به کودک بدهید و بخواهید رنگ‌های مشابه یا هم‌خانواده را کنار هم بگذارد.

• می‌توان این بازی را با کارت‌های تصویری جانوران، میوه‌ها یا وسایل انجام داد.

مهارت‌های هدف: طبقه‌بندی، یادگیری مفاهیم دسته‌بندی (رنگ، نوع، محل زندگی)، گسترش دایره واژگان.

ایده‌های پیشرفته‌تر

• دسته‌بندی جانوران به اهلی و وحشی.

• قرار دادن جانوران روی کارت «دریا» یا «زمین» بر اساس محل زندگی.

• دسته‌بندی اشیا بر اساس جنس (چوبی، فلزی، پارچه‌ای و …).

نکات کلیدی در اجرای این بازی‌ها

• از کودک بازخورد بگیرید و با لبخند و تشویق پیشرفت او را تقویت کنید.

• بازی‌ها را متناسب با سن و توانایی کودک ساده یا پیچیده‌تر کنید.

• تنوع بازی را حفظ کنید تا کودک خسته یا بی‌انگیزه نشود.

• گاهی اجازه دهید کودک خودش ایده بازی را پیشنهاد کند.

چک‌لیست اجرایی کارگاه بازی‌های آموزشی والدین و کودکان