سازمان ملل متحد از آغاز سال ۱۳۹۸ باشگاه کتاب هدف‌های توسعه‌ی پایدار (SDG) را برای تشویق کودکان ۶ تا ۱۲ ساله به کتابخوانی درجهت ترویج هدف‌های توسعه‌ی پایدار راه‌اندازی کرد.
این باشگاه بر پایه‌ی فهرستی از کتاب‌هایی که به کودک ۶ تا ۱۲ ساله اهمیت هدف‌های توسعه‌ی پایدار را آموزش می‌دهند بنا شده است. این آموزش‌ها در ارتباط با ۱۷ هدف توسعه‌ی پایدار هستند که به چالش‌های جهانی مانند فقر، نابرابری، تغییرات اقلیمی، صلح و عدالت می‌پردازند.
شنیدن و خواندن در رشد کودک نقش پررنگی دارند. داستان‌ها به تخیل او پر و بال می‌دهند و او را به تفکر درباره‌ی راه‌های نو برای بهبود زندگی میلیون‌ها نفر فرامی‌خوانند. از آن جا که کودکان مهره‌های کلیدی رسیدن به هدف‌های توسعه‌ی پایدارند، باشگاه کتاب SDG برنامه دارد این هدف‌ها را به شکلی سرگرم‌کننده به آن‌ها آموزش دهد و کمک کند درباره‌ی کارهایی که می‌توانند انجام دهند بیاندیشند و برای ایجاد تغییر توانمند شوند. این باشگاه امیدوار است بتواند علاقه به خواندن و سهیم شدن اطلاعات و نظرها با دوستان و خانواده را در کودکان را تقویت کند.
ماهر ناصر، مسئول بخش توسعه در دپارتمان ارتباطات جهانی سازمان ملل متحد، می‌گوید:
«دانش همواره کلید پیشرفت بوده است و کتاب، در هر شکل خود، وسیله‌ای برای حفظ و انتقال دانش است. مشارکت باشگاه کتاب SDG با انجمن بین‌المللی ناشران مسئله‌ی مهمی است تا به چندین زبان با کتاب‌ها و داستان‌ها سراغ کودکان برویم و هدف‌های توسعه‌ی پایدار و اهمیت رسیدن به این هدف‌ها را به آن‌ها بیاموزیم.»
هنگام معرفی باشگاه کتاب SDG، دکتر کلمن، مدیر انجمن بین‌المللی ناشران (IPA)، اعلام کرد:
«تصور کنید که کودکان در آسیا درباره‌ی تفاوت‌ها به زبان چینی بخوانند و در آمریکای جنوبی از کتاب‌های اسپانیایی زبان درباره‌ی اهمیت آب در زندگی لذت ببرند. همه‌ی کودکان باید فرصت شناخت دنیا و شکل دادن به آن را از پس منشور هدف‌های توسعه‌ی پایدار داشته باشند. ما اعتقاد داریم که این هدف‌ها قابل اجرا هستند و امیدواریم بتوانیم سهمی در تحقق بخشیدن به آن‌ها داشته باشیم.»
چندزبانگی جوهره‌ی مخاطب قرار دادن گستره‌ی بزرگی از جامعه‌ی جهانی است. از همین رو، سازمان ملل بر آن است تا فهرستی از کتاب‌های در پیوند با ۱۷ هدف توسعهٔ پایدار را از میان کتاب‌های تألیفی شش زبان رسمی سازمان ملل متحد (عربی، چینی، انگلیسی، فرانسوی، روسی و اسپانیایی) آماده کند و در اختیار کشورها قرار دهد. این کتاب‌ها از گونه‌های داستانی، غیرداستانی و هر گونه‌ی دیگری که هدف‌های توسعه‌ی پایدار را پوشش دهند انتخاب و فهرست کتاب‌ها در هفته‌ی آغازین هر ماه و به مدت ۱۷ ماه منتشر می‌شوند. نخستین فهرست با موضوع ریشه‌کنی فقر (از اهداف توسعهٔ پایدار) در ماه آوریل ۲۰۱۹ منتشر شده است. پس از اعلام آخرین فهرست در ماه سپتامبر ۲۰۲۰، باشگاه کتاب SDG با معرفی کتاب‌هایی با موضوع ۱۷ هدف توسعه‌ی پایدار و همزمان با پنجمین سالگرد شکل‌گیری اهداف توسعه‌ی پایدار به کار خود پایان خواهد داد.
در راستای انتخاب فهرست نهایی کتاب‌های این شش زبان، برای ۱۷ هدف توسعه‌ی پایدار، گروهی از کارشناسان این حوزه از نهادهای بین‌المللی مختلف گرد هم آمده‌اند: اعضایی از سازمان ملل متحد (UN)، انجمن بین‌المللی ناشران (IPA)، فدراسیون بین‌المللی انجمن‌های کتابداری (IFLA)، دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) فدراسیون اروپایی و بین‌المللی کتابفروشان (EIBF) و نمایشگاه کتاب کودک بولونیا (BCBF).
خواندن یکی از راه‌های تأثیرگذار برای درک بهتر شرایط زیستی انسان‌های سراسر جهان و چالش‌های آن‌ها در زندگی روزمره‌شان است، از همین رو کتاب به ما کمک می‌کند تا از آن تجربه‌ها در شرایط مشابه زندگی خودمان بهره ببریم. فهرست کتاب سازمان ملل هدف‌های توسعه‌ی پایدار را در قالب داستان‌ها و کتاب‌های باکیفیت در کنار یکدیگر گردآوری کرده است تا بتوانیم با خواندن الهام‌بخش دیگران باشیم؛ برخیزیم و برای فراهم آوردن فرصت‌های برابر در تمامی زمینه‌ها در بهبود شرایط زیستی جهان نقشی ایفا کنیم.
موسسه‌ی پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان ایران هدف‌های توسعه پایدار را به فارسی برگردانده است. پس از مطالعه‌ی ۱۷ هدف توسعه‌ی پایدار که در لینک زیر برای‌تان گذاشته‌ایم، شما نیز می‌توانید فهرستی از کتاب‌های فارسی‌زبان در پیوند با این هدف‌ها تهیه کرده، با ما به اشتراک بگذارید و به دیگر انسان‌های دغدغه‌مند سراسر جهان بپیوندید.
اما خواندن تنها نخستین قدم است: حال نوبت آن فرا رسیده است که تجربه‌های خود را از باشگاه کتاب خود به اشتراک بگذارید و برنامه‌ریزی کنید تا در این راه قدمی بردارید. سازمان ملل قصد دارد تا هر ماه تعدادی از باشگاه‌های کتاب منتخب را در وبلاگ خود بازتاب دهد، در همین راستا از انسان‌های سراسر جهان دعوت می‌کند تا داستان سفر کتابخوانی خود را در فضای مجازی با استفاده از هشتگ #SDGBookClub و تگ @UNPublications به اشتراک بگذارند.
در حال حاضر تعداد باشگاه‌های کتاب در سراسر جهان رو به افزایش است. می‌توانید با کتاب‌فروشی محلی خود، کتابخانه یا مدارس نزدیک محل سکون‌تان همکاری کنید و در صورت امکان باشگاه محلی و عمومی خود را تشکیل دهید. سازمان ملل برای برنامه‌ریزی یک رویداد موفق و پویا در پایگاه مجازی خود راهنمایی را در اختیار شما قرار داده است. با ثبت و اشتراک رویداد خود در فضای مجازی و استفاده از هشتگ #SDGBookClub در آن، رویداد شما در فهرست رویدادهای باشگاه کتاب ثبت خواهد شد.
می‌توانید با استفاده از پیشنهادهای زیر گامی تأثیرگذار در راستای تحقق هدف‌های توسعه‌ی پایدار بردارید:
- - کودکان را تشویق کنید با استفاده از عکس و نقاشی پوستری درباره شخصیت‌های کتاب محبوب خود درست کنند.
- - گروهی از کودکان بزرگ‌تر برای گفت‌وگو دربارهٔ کتاب‌ها تشکیل دهید و در آن از همهٔ کودکان و خانواده‌های‌شان دعوت کنید تا در کنار هم درباره‌ی یکی از کتاب‌های فهرست، گفت‌وگو و فعالیت کنند.
- - اگر آموزگار، مربی و تسهیل‌گر هستید و با تعداد پرشماری از دانش‌آموزان سر و کار دارید، می‌توانید با استفاده از فعالیت‌ها و بازی‌های موجود در پایگاه، آن‌ها را با هدف‌های توسعهٔ پایدار آشنا کنید.
- - به ترویج هدف‌های باشگاه کمک کنید و در فضای مجازی با استفاده از تگ و هشتگ‌هایی که به آن‌ها اشاره شد، هدف‌های باشگاه کتاب توسعه پایدار را ترویج دهید.
اهداف توسعه پایدار
- هدف یکم توسعه پایدار، ریشه‌کن کردن هر گونه فقر
- هدف دوم توسعه پایدار، ریشه‌کن کردن گرسنگی
- هدف سوم توسعه پایدار، بهداشت و سلامت
- هدف چهارم توسعه پایدار، آموزش باکیفیت
- هدف پنجم توسعه پایدار، برابری جنسیتی
- هدف ششم توسعه پایدار، آب پاکیزه و بهداشت
- هدف هفتم توسعه پایدار، انرژی پاک و مقرون به صرفه
- هدف هشتم توسعه پایدار، کار مناسب و رشد اقتصادی
- هدف نهم توسعه پایدار، صنایع، نوآوری و زیرساخت
- هدف دهم توسعه پایدار، کاهش نابرابری‌ها
- هدف یازدهم توسعه پایدار، شهرها و جامعه‌های پایدار
- هدف دوازدهم توسعه پایدار، تولید و مصرف مسئولانه
- هدف سیزدهم توسعه پایدار، اقدام برای تغییرات اقلیمی
- هدف چهاردهم توسعه پایدار، زندگی زیر آب
- هدف پانزدهم توسعه پایدار، زندگی بر روی زمین
- هدف شانزدهم توسعه پایدار، صلح، عدل و نهادهای قوی و پابرجا
- هدف هفدهم توسعه پایدار، مشارکت برای رسیدن به اهداف
