کتابخانه‌ی کودک‌محور چگونه کودکان را به مشارکت تشویق می‌کند؟

تجربه‌ی کتابخانه‌ی «با من بخوان» در دبستان نیایش روانسر

یکی از اهداف کتابخانه‌های کودک‌محور «با من بخوان» برقراری ارتباطی گرم و صمیمی با کودکان و علاقه‌مند ساختن آنان به کتابخانه و کتابخوانی است. در این راستا تلاش می‌شود کتابدار و مربی نه در نقش آموزگار و دانای کل بلکه در نقش تسهیل‌گر و هدایت‌کننده عمل کند و با برقراری ارتباطی دوستانه با کودکان فضای شاد و خلاقی را بیافریند. رخشان سلطانی یکی از همراهان جدید برنامه‌ی «با من بخوان» است که می‌کوشد این فضا را در محیط کتابخانه‌ی تازه‌تاسیس دبستان نیایش در شهر روانسر استان کرمانشاه ایجاد کند.

کتابخانه‌ی نیایش روانسر که به تازگی بازگشایی شده است در روزهای آغازین فعالیت‌اش میزبان کودکانی بود که با محیط آزاد و شاد کتابخانه‌های «با من بخوان» آشنا نبودند. رخشان سلطانی، کتابدار این کتابخانه، از برخورد کودکان در روزهای نخست گشایش آن می‌گوید: «روزهای اول که همراه با بچه‌ها وارد کتابخانه می‌شدم، برخلاف انتظارم احساس می‌کردم بچه‌ها معذب هستند و این برای من ناخوشایند بود. خیلی آرام و بی‌سروصدا وارد کتابخانه می‌شدند. با تعجب به اطراف نگاه می‌کردند و انگار برای نشستن منتظر صدور اجازه بودند!» او می‌گوید کودکان تصور می‌کردند که در کتابخانه‌ی نیایش باید مانند کلاس درس رفتار کنند: «حتی شیوه‌ی نشستن کودکان فضای مکتب‌خانه را در من تداعی می‌کرد.» این مربی و کتابدار خلاق تصمیم می‌گیرد با ایجاد تغییراتی ارتباطی صمیمانه با کودکان عضو کتابخانه ایجاد کند. «شاید لازم بود برای شکستن یخ بچه‌ها در کتابخانه از نقش خودم در جایگاه معاون مدرسه و کتابدار فاصله بگیرم تا بچه‌ها با ورود به کتابخانه از جو رسمی مدرسه خارج شوند و بدون قوانین اضافی و دست و پاگیر فعالیت کنند.»

خانم سلطانی که معاون پرورشی مدرسه نیز هست، تصمیم می‌گیرد دانش‌آموزان را به کتابخانه دعوت کند و این بار با پوششی متفاوت از پوشش معاونت مدرسه در کتابخانه ظاهر شود. رخشان سلطانی با دعوت از اعضای شورای دانش‌آموزی به عنوان نماینده‌ی دانش‌آموزان از آن‌ها می‌خواهد با فضای کتابخانه آشنا شوند و این بار به جای آموزگاران و اولیای مدرسه، کودکان خودشان درباره‌ی فعالیت‌های‌شان تصمیم بگیرند. او می‌گوید: «از دانش‌آموزان خواستم درباره‌ی‌ روند فعالیت کتابخانه تصمیم بگیرند و همکلاسی‌های خود را به حضور در کتابخانه ترغیب کنند.» کتابدار کتابخانه‌ی نیایش از حضور کودکان در کتابخانه و فعالیت‌های آن روز این گونه می‌گوید: «با خواندن سوگندنامه شروع کردیم، راهنمای انتخاب کتاب را با هم بررسی کردیم، سپس درباره‌ی کتاب و کتابخوانی و نحوه‌‌ی فعالیت در کتابخانه گفت‌وگو کردیم. کارت عضویت به بچه‌ها داده شد و در پایان بچه‌ها با اشتیاق زیادی کتاب امانت گرفتند.»

تلاش‌های رخشان سلطانی نتیجه داد و این بار یکی از دانش‌آموزان دست به کار شد و با بلندخوانی کتاب دوستان‌اش را به کتاب خوانی دعوت کرد. خانم سلطانی چند ساعت پس از پایان حضور دانش‌آموزان در کتابخانه پیامی از یکی از اعضای کتابخانه دریافت کرد. یکی از دانش‌آموزان شخصیت‌های کتاب «مشق شبم را ننوشتم چون...» را نقاشی کرده و با استفاده از نقاشی، بخش‌هایی از کتاب را بلندخوانی کرده بود.

فعالیت‌های این کتابدار نمونه‌ی موفقی از ایجاد محیطی گرم و با نشاط، متناسب با نیازهای کودکان و توجه به علایق و تراز رغبت آن‌ها در محیط کتابخانه است. تنها در چنین محیطی است که می‌توان به حضور مستمر کودکان در کتابخانه امیدوار بود و کتاب و کتابخوانی رابه یکی از سرگرمی‌ها و علایق همیشگی آنان تبدیل کرد.

کتابخانه‌ی نیایش واقع در شهرستان روانسر استان کرمانشاه آبان ماه سال جاری با پشتیبانی رضا قاسمی، به یاد زنده‌یاد مهدی امیری گشایش یافت و به‌دلیل نیمه‌تعطیل بودن مدارس تاکنون نتوانسته بود میزبان بخشی از دانش‌آموزان مدرسه باشد. امید است با بهبود شرایط همه‌گیری ویروس کرونا کتابخانه بتواند با حداکثر توان خود میزبان کودکان و نوجوانان باشد.

نویسنده
گروه با من بخوان
Submitted by editorsa on