مجموعه کتاب «کودکان و مفهوم زندگی» با تصویرهایی آرام و دلنشین، درباره موضوعهایی طراحی شده که کودکان با آن روبهرو هستند. متن کتابها، درباره احساسها و موقعیتهای دشوار است که برای کمک به کودکان خردسال و خانوادههای آنها، در زمان ناراحتیهایی مانند از دست دادن عزیز، قلدری، جدایی والدین و غیره نوشته شده است. «عشق شبیه درخت است»، «زمین بازی شبیه جنگل است»، «خانواده شبیه کیک است»، «دوستی شبیه الاکلنگ است»، «زندگی شبیه باد است»، «نگرانی شبیه ابر است»، «اینترنت شبیه چاله است»، «تو فقط شبیه خودت هستی»، «خشم شبیه سپر است» و «مغز شبیه باغ است» از عنوانهای این مجموعه است.
1- گفتوگو کنید.
پس از بلندخوانی در گفتگو با کودک به موردهای زیر دقت کنید:
- درباره اسم داستان، معنای آن و دلیل تشبیه شدن دو واژه به یکدیگر، از او، سوال بپرسید.
- از کودک بخواهید، درباره تصویرهای کتاب، با شما صحبت کند و آنها را توصیف کند.
- کودک به تصویرها نگاه کند و بگوید، هر کدامشان، برای کدام بخش از متن است.
- از کودک بخواهید درباره جانوران و اسمشان در تصویر صحبت کند.
- از او بپرسید کدام واژهها حس است و کدام واژهها رفتار است و فرق بین این دو را بیان کند.
- از او بخواهید درباره مفهوم های کتاب، از زندگی خودش، مثال بیاورد و صحبت کند.
- کودک را تشویق کنید تا جملههای کتاب را تحلیل کند و مفهوم آنها را از دید خودش بگوید.
2- نقاشی کنید.
از کودک بخواهید خودش را در یکی از موقعیتهای کتاب که در تصویرها آمده، خیال کند. از او بخواهید فکر کند که چه چیزهایی در ذهن آن فرد یا خودش درآن موقعیت، نقش بسته است؛ و درباره آنها یک نقاشی بکشد.
3- با مهرهها بازی کنید.
در هر کتاب، یکی از دو کلمه عنوان، چندین بار در داستان آمده است، مانند واژه تو، در کتاب تو فقط شبیه خودت هستی یا واژه زندگی، در کتاب زندگی شبیه باد است و غیره . تعدادی لگو یا مهره یا توپ رنگی و یا حتی حبوبات به کودک بدهید، از او بخواهید زمانی که داستان را میشنود، هر بار که کلمهای را که در عنوان هست، مانند زندگی، شنید، یک مهره داخل ظرفی بیندازد. در آخر داستان به شما بگوید این کلمه چند بار تکرار شده است.
4- داستان بگویید.
هر کتاب نامی ویژه دارد که بخشی از احساسها یا اعضای بدن یا مفاهیم را در خود جای میدهد، مانند مغز، خشم، خود، خانواده و غیره که به چیز دیگری تشبیه میشود، مانند باغ، جنگ، سپر و غیره. از کودک بخواهید درباره هرکدام از واژهها، به طور جداگانه، داستانی بگوید یا بنویسد؛ یکبار هم، درباره اسم کامل کتاب، داستان دیگری بگوید. او را تشویق کنید به شخصیتسازی برای داستانش. این شخصیت میتواند از بین جانوران، عروسکها یا حتی گیاهان باشد. از او بخواهید مانند عنوان کتاب، از واژههای در کتاب با چیزهای اطرافش تشبیه بسازد و ایدههایی مانند ایدههای کتاب بدهد و از آنها در داستانش استفاده کند.
5- کلاژ بسازید.
در تصویرهای هر داستان، مفهوم داستان با زندگی جانوران به نقش آمده است. به همراهی کودک، اسم آن جانوران را پیدا کنید و دربارهیشان پژوهش کنید. سپس از کودک بخواهید با وسایل در دسترس، کلاژ هر کدام را که دوست دارد، بسازد.
6- کارت بیان اندیشه بسازید.
هر کدام از داستانها جملههایی کلیدی و مهم درباره مفهوم قصه دارد. به همراهی کودک هر جملهای را که او ارتباط بیشتری با آن میگیرد روی کارتهای گوناگون بنویسید. از او بخواهید کارتها را هرجور دوست دارد تزیین کند. بعد هر بار یک کارت بردارد و درباره آن جمله هرچه به ذهنش میرسد بیان کند. او را تشویق کنید، مفهومی را که از جمله برداشت میکند، با توجه به تجربههای شخصی خودش بیان کند.
7- بازی بسازید.
از کودک بخواهید به همراه دوستان یا خانواده، براساس هر کدام از کتابها یک بازی بسازند. او را تشویق کنید بازیهایی بسازد که دربردارنده، بخشهای مختلف داستان باشد، مانند بازیهای فکری چند مرحلهای، جملههای مهم کتاب را در کارت بنویسید و با مهره و تاس بازی کنید. اگر کارتی به کسی افتاد، درباره آن شعر بگوید، یا حس در جمله را با حرکت یا تولید صدا نشان بدهد، شاید کودک بخواهد در مرحلهای، بشین و پاشو یا دویدن بگذارد، او را آزاد بگذارید.
8- از دیگران بپرسید.
از کودک بخواهید درباره مفهوم کتاب با دیگران صحبت کند، از آنها بخواهد هر کدامشان یک کلمه یا جمله، درباره آن مفهوم بگویند. میتواند جملهها را ضبط کند یا از کسی بخواهد برایش بنویسد، سپس برای هر کدام از واژهها یک نقاشی بکشد. دقت کنید اگر کودک با کسی صحبت میکند، آن شخص از واژهها و تعبیرهای مثبت استفاده کند.
9- نمایش خلاق بازی کنید.
در هر داستان، واژههایی درباره رفتارها و احساسها آمده است. به همراهی کودک تعدادی از آنها را جدا کنید و روی کارت بنویسید. کودک هر بار یکی از کارتها را بردارد و واژه را بازی کند (هدف بروز احساس است).