هر سال دوم آوریل، روز تولد هانس کریستین اندرسن، به عنوان روز جهانی کتاب کودک از سوی دوست‌داران ادبیات کودک گرامی داشته می‌شود تا عشق به خواندن را برانگیزد و توجه همگان را به اهمیت و نقش کتاب کودک در ژرفا بخشیدن به زندگی کودکان جلب کند. دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) از سال 1967 حامی این رویداد بوده است و هر ساله با انتشار پیام و پوستری، نقش بی‌بدیل کتاب‌ها را در زندگی کودکان یادآور می‌شود. امسال شاخه‌ی ملی ایبی در کشور یونان حامی رسمی روز جهانی کتاب کودک 2023 و عهده‌دار تهیه‌ی پوستر و پیام روز جهانی کتاب کودک بود.
«من یک کتاب هستم، مرا بخوان» شعار زیبای روز جهانی کتاب کودک 2023 است. پوستر و پیام امسال حاصل همکاری نویسنده‌ی برجسته‌ی یونانی «وایلیس ایلیوپولوس» و تصویرگر مشهور یونانی «فوتینی استفانیدی» است؛ تصویر و کلامی در ستایش نیروی کتاب‌های کودکان در ترویج ارزش‌هایی چون برابری، تنوع و همه‌شمولی و همچنین ارتباط انسان‌ها برپایه‌ی مدارا و تفاهم.
این پیام به روال هر سال از سوی شورای کتاب کودک ترجمه و در دست‌رس علاقه‌مندان گرفته است:
من یک کتاب‌ام، مرا بخوان!
من کتاب‌ام؛
تو کتاب‌ای؛
ما همه کتاب‌ایم.
روح من همان داستانی‌ست که می‌گویم؛
و هر کتابی ماجرای خود را دارد.
می‌شود کاملاً با هم فرق داشته باشیم؛
بعضی بزرگ، بعضی کوچک؛
بعضی رنگارنگ و بعضی سیاه و سفید؛
بعضی کم‌صفحه و بعضی پرصفحه.
حرف‌های‌مان ممکن است شبیه به هم باشند یا کاملاً متفاوت؛
اما قشنگی‌مان به همین است؛
کسل‌کننده می‌شود اگر همه‌مان مثل هم باشیم.
همه‌‌ی ما منحصربه‌فردیم؛
و هر کدام قابل احترام؛
و مستحق خوانده شدن بدون پیش‌داوری؛
و داشتن جایی در کنج کتابخانه‌ی هم.
شاید عقیده‌ای درباره‌ام داشته باشی؛
شاید درباره‌ی آن‌چه می‌خوانی، سوالی داشته باشی یا بخواهی نظری بدهی؛
شاید دوباره برم‌گردانی سرجای‌ام در کتابخانه؛
یا مرا پیش خودت نگه داری و با من به جاهای دور سفر کنی؛
اما هرگز اجازه نده کسی مرا بیرون بیندازد؛
یا به قفسهی دیگری ببرد؛
هرگز نخواه که خراب شوم و اجازه‌ی این کار را به کس دیگری هم نده.
اگر روزی کتابی از قفسهی دیگری از راه رسید؛
حالا به هر دلیل؛
برای‌اش جا باز کن؛
کنارت جا می‌شود.
سعی کن احساس‌اش را بفهمی؛
درک‌اش کن. مراقب‌اش باش؛
شاید فردا تو جای آن باشی؛
زیرا تو هم کتاب‌ای؛
ما همه کتاب‌ایم.
زودباش، این را بلند بگو تا همه بشنوند:
«من کتاب‌ام، مرا بخوان!»
درباره‌ی وایلیس ایلیوپولوس
وایلیس ایلیوپولوس [1] در سال 1964 در آتن، یونان به دنیا آمد. او در رشته‌ی علوم تربیتی و الهیات تحصیل کرد و در حال حاضر مدیر یکی از معتبرترین مدارس ابتدایی خصوصی در آتن است. او نخستین کتاب کودک خود را در سال 1995 نوشت و در سال 1997 کتاب O Trigonopsaroulis (ماهی کوچولوی مثلثی) را منتشر کرد. این ماهی کوچولو که همواره از مدارا و تفاهم صحبت می‌کرد به معروف‌ترین قهرمان ادبی معاصر کودکان یونان تبدیل شد. از آن زمان تا کنون، وایلیس کتاب‌های زیادی برای کودکان و نوجوانان نوشته است. بسیاری از کتاب‌های او در چندین کشور ترجمه و منتشر شده‌اند و بارها برنده‌ی جایزه شده‌اند، از جمله جایزه‌ی شاخه ملی ایبی در یونان، و جایزه‌ی دولتی ادبیات کودکان یونان. او همچنین نمایشنامه‌ها و فیلم‌نامه‌هایی برای تئاتر و سینما می‌نویسد و مترجم ادبیات کودک و نوجوان نیز هست. کتاب‌های وایلیس در فهرست افتخاری ایبی، مجموعه کتاب‌های برجسته‌ی ایبی برای کودکان و نوجوانان دارای معلولیت، و فهرست کلاغ‌های سفید کتابخانه‌ی بین‌المللی جوانان قرار گرفته‌اند. او در جشنواره‌های بین‌المللی کتاب مانند جشنواره‌ی ادبیات برلین، جشنواره‌ی کتاب در قبرس، جشنواره‌ی بانکیا در بلغارستان و غیره شرکت کرده است. وایلیس به عنوان یک ترویجگر داوطلب درحوزه‌ی ترویج خواندن و ادبیات کودکان، مقاله می‌نویسد، سخنرانی می‌کند و پروژه‌ها و کمپین‌های گوناگون خواندن را در مدارس و کتابخانه‌ها سازمان می‌دهد. او همچنین به تدریس نویسندگی خلاق می‌پردازد. انجمن «یونان برای سلامت روان اجتماعی کودکان و نوجوانان» او را به عنوان سفیر سلامت روان در مدارس منصوب کرده است. وایلیس ایلیوپولوس همچنین از سوی شاخه‌ی ملی ایبی در یونان به عنوان نامزد جایزه‌ی هانس کریستین اندرسن، و از سوی شاخه‌ی ملی ایبی در قبرس به عنوان نامزد جایزه‌ی یادبود آسترید لیندگرن (ALMA) معرفی شده است. ایبی یونان نیز او را به عنوان سفیر کتاب کودکان یونان معرفی کرده است.
درباره‌ی فوتینی استفانیدی
فوتینی استفانیدی [2] در سال 1962 در یونان به دنیا آمد و تحصیلات خود را در رشته‌ی نقاشی و هنرهای دیواری در دانشکده‌ی هنرهای زیبای آتن در سال 1986 به پایان رساند، دانشگاهی که اساتیدش هنرمندان نام‌آور بین‌المللی چون یانیس مورالیس و دیمیتریس میتاراس بودند. فوتینی از سال 1988 آثار خود را در بیست نمایشگاه انفرادی و همچنین در بسیاری از نمایشگاه‌های گروهی و بین‌المللی در شاخه‌های نقاشی، حکاکی و تصویرسازی در یونان و خارج از یونان به نمایش گذاشته است. او تاکنون بیش از 100 کتاب تصویرگری کرده است، از جمله نسخه‌های داستان‌های عامیانه، ادبیات و شعر یونانی. فوتینی همچنین نویسنده‌ی ده کتاب بوده است. از میان جوایزی که او تاکنون کسب کرده است می‌توان به جایزه‌ی دوسالانه‌ی تصویرگری پلاک براتیسلاوا (2001)، جایزه‌ی دولتی یونان برای تصویرگری (2003، 2007 و 2011)، دوسالانه‌ی تصویرگران بلگراد "قلم طلایی" (2005 و 2013) و جایزه‌ی پلاکت (2010)، جایزه‌ی تصویرسازی شاخه‌ی یونان ایبی (1995، 2005، 2011 و 2018)، و همچنین جایزه‌ی EBGE اشاره کرد. او همچنین از سوی شاخه‌ی ملی ایبی در یونان به عنوان نامزد جایزه‌ی هانس کریستین اندرسن، و نیز جایزه‌ی یادبود آسترید لیندگرن (ALMA) معرفی شده است. فوتینی استفانیدی در سال 2021 جایزه‌ی ادبیات نوجوانان شاخه‌ی ملی ایبی در یونان یونانی را از آن خود کرد.
پوستر روز جهانی کودک سال 2023 را می‌توانید از لینک زیر دانلود کنید.
پوستر روز جهانی کتاب کودک در سال 2023 / 1402
[۱] Vagelis Iliopoulos
[۲] Photini Stephanidi
