مدل‌سازی و ماکت‌سازی با کودک

۵ – مدل‌سازی و ماکت‌سازی

هدف:
آشنایی کودک با ساخت ماکت به‌عنوان بازنمایی سه‌بعدی نقشه یا ایده‌ی ذهنی؛ تقویت خلاقیت، هماهنگی چشم و دست، و تجربه‌ی کار گروهی.

۱. مقدمه: چرا ماکت می‌سازیم؟

• توضیح ساده بدهید: «معمارها قبل از ساختن یک ساختمان واقعی، یک مدل کوچک درست می‌کنند تا ببینند چه شکلی می‌شود.»

• نمونه‌ای ساده نشان دهید: مثلاً یک جعبه کفش به‌عنوان «خانه کوچک».

  

۲. ابزار و مواد پیشنهادی

• مواد بازیافتی: جعبه‌های مقوایی، رول دستمال کاغذی، لیوان یکبار مصرف، کارتن شیر و آبمیوه

• ابزار ساده: قیچی ایمن، چسب مایع یا نواری، مداد رنگی، برچسب، پارچه و نخ

• مواد طبیعی: سنگ‌ریزه، شاخه خشک، برگ

۳. فعالیت اصلی: ساخت خانه یا شهر کوچک

• بچه‌ها می‌توانند به‌صورت فردی یا گروهی یک «خانه رویایی» یا «خیابان کوچک» بسازند.

• پیشنهاد کنید که بخش‌هایی مثل در، پنجره، سقف شیروانی یا حیاط کوچک به ماکت اضافه کنند.

• در کار گروهی می‌توانند چند خانه بسازند و کنار هم بگذارند تا یک «محله کوچک» شکل بگیرد.

  

۴. ایده‌های خلاقانه برای تنوع

• خانه درختی: با رول دستمال و مقوا

• پل یا برج: با نی‌های پلاستیکی یا چوب بستنی

• فضای باز (پارک یا میدان): با پارچه سبز (چمن)، سنگریزه (سنگفرش)

۵. گفت‌وگو و بازخورد

• بعد از ساخت، هر کودک یا گروه ماکت خود را معرفی کند: «این خانه چه ویژگی خاصی دارد؟ چرا این‌طور ساخته شد؟»

• بچه‌ها یاد می‌گیرند ایده‌هایشان را بیان کنند و از کار دوستانشان الهام بگیرند.

۶. جمع‌بندی

• توضیح دهید که ماکت‌سازی تمرینی است برای «دیدن ایده‌ها در دنیای واقعی» و معمارها همیشه پیش از ساختن، آن را انجام می‌دهند.

  

در اینجا برای مرحله ۵ – مدل‌سازی و ماکت‌سازی با کودک چند کتاب کودک معرفی شده‌اند که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به ساخت‌وساز، طراحی و ماکت مربوط می‌شوند. این کتاب‌ها هم به کارگاه رنگ قصه می‌دهند و هم الهام‌بخش فعالیت عملی‌اند:

🔹 پیشنهاد اجرای کارگاهی با کتاب‌ها:

• کتاب خانه‌سازی یا بیا خانه بسازیم را بلندخوانی کنید.

• سپس از بچه‌ها بخواهید با مقوا و جعبه‌های کوچک یک خانه‌ی شبیه داستان بسازند.

• با کتاب بلند بساز! می‌توانید مسابقه‌ای دوستانه برگزار کنید: «کدام گروه می‌تواند برجی بلندتر و محکم‌تر بسازد؟»

یک نمونه فعالیت گام‌به‌گام برای مرحله ۵ (مدل‌سازی و ماکت‌سازی با کودک) که مربی یا والد می‌تواند بعد از قصه‌گویی اجرا کند:

فعالیت: «خانه‌ی رویایی من»

گروه سنی: ۵ تا ۸ سال
مدت زمان: حدود ۴۵ دقیقه
هدف‌ها:

• تقویت خلاقیت و تخیل کودک

• آشنایی با مفهوم ماکت در معماری

• تجربه‌ی کار گروهی و ارائه‌ی ایده

۱. قصه‌گویی (۱۰ دقیقه)

• یکی از کتاب‌های پیشنهادی (خانه‌سازی یا بیا خانه بسازیم) را بلندخوانی کنید.

• پرسش: «اگر تو قرار بود یک خانه برای خودت بسازی، چه چیزی حتماً در آن می‌گذاشتی؟»

  

۲. طراحی اولیه روی کاغذ (۵ دقیقه)

• به کودک کاغذ و مداد بدهید تا یک طرح ساده از «خانه رویایی» خود بکشد.

• تأکید کنید که لازم نیست دقیق باشد؛ فقط ایده‌ی اتاق‌ها و شکل کلی را نشان دهد.

۳. ساخت ماکت (۲۰ دقیقه)

• مواد: جعبه‌های کوچک (کارتن شیر، جعبه کفش)، رول دستمال، لیوان کاغذی، مقوا، چوب بستنی، در بطری، کاغذ رنگی، چسب و قیچی ایمن.

• هر کودک یا گروه یک خانه‌ی کوچک بسازد.

• تشویق کنید که جزئیات اضافه کنند: در و پنجره، سقف، حیاط یا حتی درخت کنار خانه.

  

۴. نمایش و ارائه (۵ دقیقه)

• هر کودک ماکتش را نشان دهد و توضیح دهد:
  «این خانه چرا این شکلی است؟»
  «چه چیزی آن را خاص می‌کند؟»

۵. جمع‌بندی (۵ دقیقه)

• مربی توضیح دهد: «معمارها هم قبل از ساختن واقعی، ماکت می‌سازند تا ایده‌هایشان را امتحان کنند.»

• یک عکس گروهی از همه‌ی ماکت‌ها گرفته شود تا بچه‌ها احساس موفقیت کنند.

🔹 تنوع پیشنهادی:

• اگر زمان بیش‌تر داشتید، می‌توانید بچه‌ها را گروه‌بندی کنید تا یک محله کوچک بسازند (چند خانه کنار هم + خیابان + پارک).