به بهانه ترجمه کتاب بر بال های صلح به سراغ رضی هیرمندی رفتیم. رضی هیرمندی سال ۱۳۲۷ در زابل به دنیا آمد و دانش آموخته زبان شناسی همگانی از دانشگاه تهران است. هیرمندی سال‌هاست که برای کودکان و نوجوانان می‌نویسد و ترجمه می‌کند.
وقتی از هیرمندی از چرایی ترجمه بر بال های صلح می‌پرسیم او می‌گوید: صلح را باید به بچه‌ها آموخت.
- آقای هیرمندی،اول از همه بگذارید بپرسم شما که همین یکی - دو سال پیش با خودتان قرار گذاشته بودید فقط شعر و طنز آن هم برای کودکان و نوجوانان ترجمه کنید، چه شد که آخرین ترجمهٔ شما "بر بال های صلح" از آب در آمد؟
- این هم از طنزهای روزگار است که آدم به همه قرارهایی که با خود می‌گذارد نمی‌تواند وفا کند. حالا شما چرا این را می گویید. من مدت‌ها قبل از آن با خودم عهد کرده بودم کلاً ً چیزی ترجمه نکنم. ولی دیدیم که نشد. باز ما که چند باری بیشتر عهدشکنی نکرده‌ایم. سعدی علیه الرحمه نامهٔ اعمالش از ما سنگین‌تر است وقتی می‌فرماید:
هزار عهد بکردم که سر عشق بپوشم
نبود بر سر آتش میسرم که نجوشم
بگذریم. راستش را بخواهید ضرورتش را احساس کردم.
- چه طور؟
- تیر ماه ۸۶ از یک مسافرت سه ماهه آمده بودم که دوست گرامی‌ام مرادی کرمانی زنگ زد و گفت کتابی را به نیت من کنار گذاشته و پیشنهاد می‌کند که این کتاب را من ترجمه کنم. با خودم گفتم درست که سفارشی ترجمه نمی‌کنم اما سفارش مرادی کرمانی لابد برای خود چیزی است. کتاب را برایم فرستادند خواندم و پسندیدم و فکر کردم حالا که جای ترجمه‌اش به فارسی خالی است و قرعه هم به نام من افتاده، نباید جا خالی داد. خب، در بعضی موارد دیگر هم همین طور بوده. اگر ترجمه نشدن کارهای سیلور استاین، دکتر زئوس و فرهنگ طنز آمیز از ده سال بگیرید تا پنجاه سال به درازا نمی‌کشید نوبت به من نمی‌رسید!
- اما کتاب "بر بال های صلح" شعر و طنز نبود...
-خب خالی از شعر و طنز هم نبود. این مجموعه همانطور که ملاحظه کرده‌اید هم داستان دارد، هم شعر و هم تصویر. مقالاتی هم دارد که خواندن آن برای کودکان و نوجوانان آموزنده است.
- حالا می‌رسیم به توضیح آن ضرورت که اشاره کردید. آیا صلح آموزش دادنی است؟
- حتماً. مقولهٔ صلح و اهمیت آن باید همه جا در خانواده در مدرسه و در گروه‌ها و گردهمایی‌های اجتماعی آموزش داده شود. صلح دوستی و صلح خواهی باید به صورت احساس مشترک و رفتار مدنی همهٔ آدم‌ها در آید. ما اگر به بچه‌ها خود از کودکی آموزش دهیم که جنگ افروزی نشانه‌ای از توحش است وقتی بزرگ شدند بعید است به جنگ و جنگ طلبی به صورت ارزش نگاه کنند.
- ولی جنگ طلبان سال‌هاست که بر طبل جنگ می‌کوبند.
- درست به همین دلیل باید مسئله صلح را جدی گرفت. اگر نیروی عمومی در سطح ملت‌ها بسیج شود، جنگ طلبی قدرت‌ها با مانع روبه رو خواهد شد. در همان پیش گفتار کتاب لابد خوانده‌اید که فقط هزینهٔ جنگ ۲۰ روز اول امریکا و انگلیس در تهاجم به عراق ۲۰ میلیارد دلار بوده است، یعنی هر روز یک میلیارد دلار. حالا شما به این رقم هزینه‌های بعدی تا به امروز و باز هزینهٔ بمب‌هایی که بر سر بچه‌های غزه و افغانستان و کجا وکجا ریخته شده و می‌شود را هم حساب کنید. تازه، ارزش جان آدم‌ها را چه طور می‌شود محاسبه کرد. به قول شاعر:
به مردی که ملک سراسر زمین
نیرزد که خونی چکد بر زمین
زمانی هر کس از صلح دفاع می‌کرد می‌گفتند از طرفداران بلوک شرق در تبلیغات جنگ سرد است. ولی حالا که دنیا به اصطلاح تک قطبی شده، سردمداران و هواداران آن قطب باقی مانده چه دارند بگویند؟
- از موضوع بچه‌ها پرت نیفتیم.
- نه همه‌اش راجع به بچه‌ها بود و مقولهٔ زیبایی به نام صلح که در غیاب آن یعنی در حالت جنگ، آدم‌ها نمی‌توانند طعم شیرین بسیاری از چیزهای زندگی را با دل خوش بچشند از جمله طعم ادبیات کودک را.
- از کارهای در دست انتشار شما چه خبر؟
-در حوزهٔ ادبیات کودک و نوجوان فعلاً چشم به راه انتشار مجلدهای دوم وسوم "گام به گام با آقای گام" هستم که قرار است انتشارات چرخ و فلک منتشر کند.
- آقای هیرمندی، متشکرم.
- من هم.
