دستاوردهای پژوهشی در زمینه رشد و پرورش کودک، به شناخت دوره هایی در رشد زبانی، شناختی، شخصیتی و اجتماعی در کودکان انجامیده است. گرچه آهنگ پیشرفت تمامی کودکان در پیمودن این مراحل یکسان نیست، اما در روند رشد، گذار همگی آنان از این مراحل قطعی است. توجه به ویزگی های کودکان در هر مرحله از رشد، سر نخ هایی را برای شناخت ادبیات مناسب آنان به دست می دهد. کودکان برای پشت سر گذاردن هر مرحله خاص از رشد، به کتاب های ویژه ای نیاز دارند. این کتاب ها آن ها را در پیشروی به مراحل دیگر یاری می دهند. به همین سبب شناخت گوناگونی رشد و پرورش کودک برای تمامی والدین و کسانی که با کودکان سر و کار دارند ضروری است.
ادبیات و کتاب خوانی، اثری ژرف بر رشد و پرورش جنبه های مختلف زبانی، شناختی، شخصیتی و اجتماعی کودک دارد. فهرستی از ویژگی ها و تاثیر کتاب هایی که برای رشد جنبه های متفاوت کودکان مناسب هستند در زیر آمده است.
| ویژگی‌های کودکان ۷-۹ سال | فعالیت ها | کتاب های پیشنهادی |
|---|---|---|
|
در این سن نیز رشد زبانی ادامه دارد. کودکان واژه‌‌‌های جدید بسیاری به گنجینه‌ی واژگان خود می‌افزایند. |
روزانه زمانی را برای کتاب خواندن برای کودکان در نظر بگیرید و کنش‌های متقابل را در کودکان بررسی کنید. |
|
|
بیشتر کودکان از جمله‌های مرکب با شبه‌جمله‌های وصفی و شرطی که با اگر شروع می‌شود، استفاده می‌کنند. میانگین جمله‌هایی که به صورت شفاهی بیان می‌کنند، شامل هفت و نیم واژه است. |
برای کودکان داستان‌هایی بخوانید که الگوهایی را برای تقویت ساختار زبانی آن‌ها ایجاد کند. |
|
|
کودکان خواندن می‌آموزند: آن‌ها از خواندن کتاب‌های آسان و نمایش مهارت‌هایی که تازه به دست آورده‌اند، لذت می‌برند. |
کتاب‌هایی در اختیار کودکان بگذارید که خواندن‌شان آسان و در رشد و پرورش مهارت‌های خواندن موثر هستند. |
|
|
کودکان نوشتن می‌آموزند و از قصه‌سازی‌های خود لذت می‌برند. |
برای کودکان فرصت‌هایی فراهم آورید تا با قصه‌گویی و تصویرگری برای خود کتاب تصویری بسازند. برای الهام بخشیدن به کودکان در تنظیم طرح قصه از کتاب‌های بدون واژه استفاده کنید. |
|
|
کودکان در مقایسه با پنج‌سالگی، از قصه‌های بلندتر لذت می‌برند زیرا میزان دقت آن‌ها رو به فزونی است. |
برای کودکان کتاب‌هایی بخوانید که قصه‌های طولانی‌تر دارند و هر بخش آن‌ها در زمانی کوتاه به پایان می‌رسد. |
|
|
در این دوره سنی، کودکان گاهی به دوره‌هایی می‌رسند که پیاژه به آن دوره عملیاتی محسوس می‌گوید. آن‌ها به اصول تازه‌ای دست می‌یابند که گروه‌بندی نامیده می‌شود. از این رو نیاز به دیدن تمامی اشیاء برای گروه‌بندی ندارند، چرا که می‌توانند پیوند بین آن‌ها را در هر گروه درک کنند. |
کتاب‌های مفهومی در اختیار کودکان قرار دهید تا آن‌ها را بخوانند و به بحث بگیرند. |
|
|
کودکان همچون گذشته، از ثبات عاطفی برخوردار نیستند. در نوعی فشار روحی به سر می‌برند و ممکن است با آموزگار یا پدر و مادر برخورد پیدا کنند. |
کودکان را یاری کنید تا به شیو‌های قابل قبولی فشار روحی خود را کنترل کنند. برای آن‌ها کتاب‌هایی بخوانید که چگونگی کنترل فشارهای روحی را توسط کودکان بیان می‌کنند. |
|
|
کودکان در پی استقلال یافتن از بزرگسالان فاصله می‌گیرند اما همچنان از جانب بزرگسالان خواستار مهرورزی و امنیت در زندگی هستند. |
برای کودکان موقعیت‌هایی ایجاد کنید تا احساس استقلال خود را بروز دهند. در این خصوص کتاب و فعالیت‌هایی را برای آن‌ها تدارک ببینید. کتاب‌هایی فراهم آورید که شخصیت‌های آن‌ها استقلال را تجربه می‌کنند. |
|
|
کودکان به بروز ویژگی شخصیتی تعاون اهمیت بسیار می‌دهند. اما این حالت در سال‌های بعد فرو می‌نشیند. |
فعالیت‌های کتابخوانی را که به تعاون و همکاری میدان می‌دهند گسترش دهید. کتاب‌هایی تهیه کنید با درونمایه‌ی همکاری و مشارکت. |
|
|
در این دوره نیز احساس ترس و ناامنی با کودکان همراه است و آرامش آن ها را برهم می زند. این ترس ممکن است از خطرها و موقعیت‌های دور از واقعیت و نامحتمل باشد، مانند ترس از روح یا جادوگر یا موجودات خیالی دیگر. |
کتاب هایی که درباره این ترس کودکان باشد برگزینید و با کودکان سهیم شوید. کتاب هایی که شخصیت های اصلی داستان به گونه ای به این ترس های خود چیره می شوند. |
|
|
کودکان ممکن است وقتی زیر فشار قرار می‌گیرند از والدین سرپیچی کنند؛ آن‌ها در سازش با خواهر، برادر کوچک‌تر دچار مشکل هستند. |
کودکان را در توجه به نیازهای خانوادگی حساس کنید و برای آن‌ها امکان گفت‌و‌گو و قصه‌خوانی درباره‌ی شرایط مشابه فراهم آورید. کودکان را به یافتن راه‌حل هدایت کنید. |
|
|
کودکان می‌خواهند با دیگر بچه‌ها بازی کنند، اما بیشتر اصرار بر این دارند که نفر اول باشند. |
کودکان را هم به رهبری و هم به پیروی تشویق کنید. کتاب‌هایی بخوانید که در آن‌ها کودکان بر مسائل مشابه چیره شوند. |
|
|
کودکان نسبت به همدلی و تحسین آموزگار واکنش نشان می‌دهند. آن‌ها در وفق دادن خود با خواست‌های آموزگار و جلب رضایت او تلاش می‌کنند. |
به کودکان اجازه دهید در فعالیت‌ها سهیم شوند و مورد تحسین قرار بگیرند. اظهار وجود کردن و موثر واقع شدن، به ویژه برای کودکان شش هفت ساله لذت‌بخش است. |
|
