در این مقاله، مایکل رتیگان به ارائهی روشهای فعال کردن مغز کودکان پرداخته است. وی مدیرعامل یک شرکت رسانه ای است. هدف این شرکت ساخت برنامه های دیجیتالی برای کودکان است که از طریق آن امر سلامت و تحصیل را برای آنان سرگرم کننده و لذت بخش می کند. رتیگان می گوید بر اساس تحقیقات انجام شده، رشد مناسب ساختار مغزی در دوران نخستین زندگی کودکان بسیار حائز اهمیت است تا آنان پایهی قوی تری برای فراگیری و عملکرد بالاتری برای ورود به دوران بزرگسالی داشته باشند.
وی معتقد است برای ساخت زیربناهای مناسب، روشهای بسیاری وجود دارد اما مهمترین آنها پرورش ابعاد گوناگون رشد کودک همچون رشد شناختی، فیزیکی، اجتماعی، عاطفی و فرهنگی است. در اینجا به بخشی از ایدههای فعال کردن مغز کودکان که بهخوبی در مدرسه و خانه قابل اجراست اشاره میشود.
لازم به ذکر است که ۱۶ تا ۲۲ مارس هفته هوشیاری مغز نامگذاری شده است.
راههای فعال کردن مغز کودکان
مطالعه
خواندن و مطالعه، ذهن را به دنیاهای جدید و راههای آشنایی با امکانات نامحدود را باز میکند و موجب خلاقیت و افزایش قدرت تخیل در کودک میشود. مطالعه روش جذابی برای فراگیری حقایق است و همزمان باعث رشد مهارتهای زبانی کودک میشود.
ورزش
اطلاعات بسیاری حاکی از ارتباط میان ورزش و توانمندیهای شناختی، حالات روحی، رفتار و موفقیتهای تحصیلی در کودکان است. متخصصان پزشکی چنین پیشرفتهایی را ناشی از افزایش جریان خون در مغز به عنوان یکی از فاکتورهای نخستین میدانند. آنها معتقدند حتی میزان اندکی از انجام حرکتهای ایروبیک میتواند موجب پیشرفت در عملکرد اجرایی و موفقیت در ریاضی شود.
فعالیتهای در دسترس
در قدیم تدریس و آموزش به شکل گستردهای از راه آموزشهای شفاهی و خواندن انجام میشد. تحقیقات نشان میدهد که تجربههای چندحسی منجر به لذت و به یادسپاری بیشتر میشود به عنوان نمونه تجربههایی که در آن کودکان همزمان با شنیدن یا خواندن از حس لامسه، چشایی یا بویایی خود هم بهره گیرند، باعث ماندگاری بیشتر آن در ذهن میشود و در نهایت به فعال کردن مغز آنان منتهی میشود. برای تحقق بخشیدن به این امر میتوان کودکان را به موزه، باغوحش و یا کنسرت برد. پروژههای خاصی وجود دارند که به همین منظور طراحی شدهاند به خصوص آنهایی که به شکل گروهی انجام میشوند و برای رشد اجتماعی کودکان مفیدند. همچنین ارائه محصولات رسانهای دیجیتال که کودک را از راه روشها و حسهای چندوجهی به خود جذب میکند. این محصولات اپلیکیشنها و سایتهایی است که از فرسودگی ذهنی کودکان در طول مدتی که آنها خارج از مدرسه در تعطیلات هستند، جلوگیری میکند و حوزههایی مانند ریاضی، علوم، خواندن، جغرافی و غیره را پوشش میدهد.
تنوع و تنفس
اصطلاح «تنوع مزه زندگی است» هنگامی که در مورد فراگیری کودکان در گروههای سنی مختلف به کار رود بهخوبی معنا میدهد. در قدیم دانشآموزان ابتدایی، اغلب از سوی یک معلم واحد در یک کلاس واحد، آموزش میدیدند که یکنواخت و خستهکننده بود. مطالعات نشان میدهد درنظر گرفتن وقتهای استراحت چه ذهنی و چه فعالیتی، پیشرفت قابل ملاحظهای را در میزان علاقهمندی، نوع رفتار و عملکرد دانش آموزان ایجاد میکند. والدین میتوانند از همین روشها برای انجام تکالیف منزل کودکان خود استفاده کنند به خصوص از مواردی که در بالا اشاره شد مانند ورزش و مطالعه.
تفریح و سرگرمی و شوخی
فراگیری هر چیز همراه با چاشنی سرگرمی و شوخطبعی برای کودکان بسیار اهمیت دارد. بچهها اغلب تمایل به انجام کاری دارند که در آن سرگرمی وجود داشته باشد. چالش ما یافتن روشهایی برای رشد ساختار مغزی وترغیب کودکانمان به فراگیری و در نهایت فعال کردن مغز آنان است.
تیم ما در ساخت برنامه دیجیتالی «ماجراجویی در راه تندرستی» هر روز با چالشهای متفاوتی دستوپنجه نرم میکند. «ماجراجویی در راه تندرستی» یک برنامه ملی است برای سلامت تحصیلی کودکانمان. این برنامه یک سری ویدیوهای پرتحرک را شامل میشود که بچهها را با خود به سفر به دور دنیا میبرد. در هر ماجراجویی کودک حرکات سادهای را برای انجام یک فعالیت دنبال میکند تا چیزی را یاد بگیرد. بخشهای عملی زنده و پرشور و نشاط این برنامه باعث میشود کودکان ورزش کنند، یاد بگیرند و همگام با آن بخندند. افراد این تیم ماجراجوییهایی را میسازند که کودکان را به مکانهای عجیبوغریب و یا دورانهای تاریخی مختلف و هیجانانگیز میبرد؛ جاهایی که بچهها در آن یاد میگیرند و ورزش میکنند بدون آنکه خود متوجه این امور شوند. من روی سرگرمکننده بودن برنامهها تاکید بسیار دارم. گرچه برنامه ما به همه رویکردهایی که در بالا به آنها اشاره شد توجه دارد؛ اما تمرکز اصلی ما بر سرگرمی و تفریح است. یکی از دلیلهای اصلی اینکه بیش از ۲۲ هزار مدرسه از برنامه ما استفاده میکنند همین است.
بنابراین کلید فعال کردن مغز کودکان در تحریک علاقههای آنان است. هرچه بچهها به کاری که انجام میدهند مشتاقتر باشند از انجام آن فعالیت لذت بیشتری میبرند؛ آنچه میآموزند بیشتر در ذهنشان باقی میماند و از آنها به عنوان الگو در موقعیتها و شرایط مشابه بیشتر استفاده میکنند.