متن زیر برگرفته از "راهنمای ایجاد کتابخانه های کودکان" است که انجمن نویسندگان و تصویرگران هند در سال ۲۰۰۷ با پشتیبانی یونیسف منتشر کرده اند. در فصل چهارم این راهنما درباره ی آموزش کتابداران سخن رفته است.
برای اطمینان از موفقیت کتابخانه ی کودک در کار خود، باید به کتابدار آموزش های لازم داده شود. این آموزش ها می توانند رسمی یا غیررسمی باشند .
آموزش رسمی کتابداران
آموزش رسمی کتابداران در دانشگاه هایی که دارای رشته ی کتابداری و اطلاع رسانی هستند، امکان پذیر است. این آموزش حرفه ای کتابداران را برای فعالیت های زیر آماده می کند:
الف- رده بندی
ب- فهرست نویسی
ج- دسترس پذیری
د- امانت کتاب. کتابداران کتابخانه ی کودک، افزون بر آن باید آموزش هایی در زمینه ی مطالب ویژه مربوط به کودکان ببیند.
ه- آگاهی یافتن از نیازهای خوانندگان، به ویژه کودکانی که توانایی های متفاوت دارند
و- دوره های باز آموزی در مقاطع مختلف به صورت منظم
ز- آشنایی با ادبیات سنتی و مدرن کودکان که دانشی ضروری برای انتخاب کتاب های مناسب برای کودکان است. با پیدایش رسانه ها ی الکترونیکی، کتابدار باید کتابخانه ی خود را با رایانه، تلویزیون و فیلم تجهیز کند. در فضایی غیرمعمول (زیر درخت یا پناهگاه موقت) کتابدار می تواند از روش های جالب و غیررسمی برای طبقه بندی کتاب استفاده کند.
آموزش غیر رسمی کتابداران
کتابدارمسئول کتابخانه ی کودکان به آموزش غیر رسمی نیز نیاز دارد، مانند:
الف- شناخت از روان شناسی رفتار کودکان
ب- درک کامل از وضعیت اجتماعی و اقتصادی کودکانی که از کتابخانه استفاده می کنند،و توانایی ایجاد ارتباط متقابل در جامعه با هدف جلب همکاری جامعه در کار کتابخانه.
ج- دستیابی به مهارت در زمینه ی تشویق و ترویج کتاب دوستی و کتاب خوانی در میان کودکان .
د-آموزش برای ترتیب دادن فعالیت های مربوط به کتاب مانند: قصه گویی، داستان نویسی، نقاشی، نمایش، نقد کتاب، بازی با واژگان و ...
قصه گویی: کتابدار می تواند برای کودکان داستان بخواند.
نقاشی کردن قصه: کتابدار می تواند از کودکان بخواهد شخصیت ها و موقعیت های قصه را نقاشی کنند.
داستان نویسی: این برنامه را می توان به چند روش اجرا کرد:
الف- داستانی را تا نیمه برای کودکان بخوانید، سپس از آن ها بخواهید که داستان را آن طور که خود می خواهند تمام کنند.
ب– موقعیتی را برای کودکان توصیف کنید و از آن ها بخواهید که داستانی با توجه به آن موقعیت بسازند.
ج- چند تصویر به کودکان نشان دهید و از آن ها بخواهید برای آن ها داستان بسازند.
د- از آن ها بخواهید داستانی را که پیشتر خوانده یا شنیده اند، دوباره با زبان خودشان بنویسند.
ه- اشیایی مانند مداد، میوه، طناب، چوب و... را در برابر کودک بگذارید و از او بخواهید داستانی برای آن ها خلق کند.
اجرای نمایش از قصه: کودکان می توانند داستانی را به نمایش درآورند. کتابدار باید آن ها را در اجرای نمایش راهنمایی کند.
اجرای نقش: از کودکان بخواهید داستانی را که بیش از همه دوست دارند، انتخاب کنند ودر نقش شخصیت ها ظاهر شوند. این گونه نمایش ها اعتماد به نفس کودکان را افزایش می دهد.
نقد کتاب: در این برنامه، پس از آنکه کودک کتابی را خواند، از او بپرسید چه چیزی از آن کتاب را دوست دارد و چه چیزی را دوست ندارد و سپس از او بخواهید نظر خود را بنویسد. شما به عنوان کتابدار می توانید به کودکان یاد بدهید چگونه کتابی را نقد کنند.
بازی با واژگان: این بازی باید به زبان آشنای کودکان ا جرا شود. از کودکان بخواهید از متن داستانی که خوانده اند، واژه هایی سه یا چهار حرفی انتخاب کنند. سپس واژه هایی جدید با حروف اول یا آخرآن واژه ها بسازند.
ارزیابی پیشرفت کار و درک مراجعان کتابخانه
کتابداران موظف اند فعالیت های کتابخانه را به شکل منظم دنبالکنند، کمبود ها را بررسی و اشکالات را بر طرف کنند. برای رسیدن به این هدف مراجعان باید کتابخانه را بشناسند وکتابداران به پسند آن ها در زمینه ی موضوعات ویژه پی ببرند تا بتوانند بر پایه ی این شناخت، کودکان را در انتخاب کتاب های مناسب راهنمایی کنند. این فعالیت، کودکان را به استفاده از کتابخانه و خواندن کتاب تشویق می کند. ارائه ی اطلاعات صحیح برای استفاده از کتابخانه، از نکات ضروری برای ارزیابی و بهبود کار کتابخانه است.
حل مشکلات
کتابدار باید بتواند مشکلات کار را تشخیص دهد و افرادی را که می توانند در از میان بردن مشکلات یاری دهند، شناسایی کند :
الف- افرادی که در صورت غیبت کودکان بتوان با آن ها تماس گرفت
ب- ارتباط با سازمان های تامین اعتبار برای تهیه ی کتاب (در صورت کمبود کتاب)
ج- جایگزین کردن کتاب های جدید با کتاب های کهنه و پاره
د- سازماندهی فعالیت هایی در ارتباط با کتاب، برای تشویق و برانگیختن علاقه ی کودکانی که به کتاب و کتابخانه بی علاقه اند.
در این گونه برنامه ها می توان به کودکان برای شرکت موفقیت آمیز در فعالیت ها کتاب جایزه داد. یک جایزه ی ویژه هم باید برای کودکی که بهتر و بیشتر از همه کتاب می خواند در نظر گرفت.
چگونگی ساماندهی کتابخانه
درهنگام خرید کتاب، باید گروه سنی و زبان مخاطبان کتابخانه را درنظر گرفت.
نمایش و ارایه ی کتاب
الف- کتابخانه باید نور کافی داشته باشد
ب- کتاب ها باید در دید کودکان باشند و براساس گروه سنی چیده شوند
ج- کتاب ها باید در دسترس کودکان باشند، به صورتی که بتوانند آن ها را لمس، نگاه و بنابر نیاز خود انتخاب کنند.
