بازی‌های نمایشی برای کودکان و نوجوانان

آن چه در این کتاب می‌خوانید، مجموعه بازی‌های نمایشی ابتکاری «مت بوچانان»، نویسنده و مدرس امریکایی ِتئاتر کودک و نوجوانان است. این کتاب به کار همه کسانی که با کودک سرو کار دارند می‌خورد. از پدر و مادران گرفته تا معلمان مهد کودک و دبستان و بالاتر. از مربیان نمایش در فرهنگسراها و خانه‌های فرهنگ گرفته تا کارگردانان حرفه‌ای تئاتر کودک و روانشناسان کودکان. از برنامه سازان برنامه‌های کودک و نوجوان تلویزیون گرفته تا مجریان این برنامه‌ها.

این کتاب در حد خود می‌تواند به گسترش تئاتر در جامعه کمک کند. خانه، مهمانی، مهدکودک، کلاس، حیاط مدرسه، اردو، داخل سرویس مدرسه، خانه فرهنگ، فرهنگسرا، مترو، سالن انتظار مطب پزشک، بخش‌های کودک بیمارستان، پیک نیک، کوچه، محوطه آپارتمان و ... همه، مکان‌هایی هستند که می‌توان این بازی‌های نمایشی را در آن انجام داد. گرچه ایده آل آن است که کسی یک گروه ثابت از کودکان را در مکانی مانند یک مرکز فرهنگی یا مدرسه در اختیار داشته باشد و در جلسه های منظم و به شکلی هدفدار مجموعه بازی‌های کتاب را با آنان کار کند.

مجموعه بازی‌های کتاب، به صورت مستقل از یکدیگر قابل استفاده است و نیازی به اجرای صفحه به صفحه آن نیست.

مجموعه بازی‌های نمایشی پیشنهادی «مت بوچانان» را می‌توان از منظرهای مختلف دسته بندی کرد.

می‌توان بازی‌ها را از نظر «گروه سنی» بخش بندی کرد. مانند این تقسیم بندی:

بازی‌های مناسب گروه سنی خردسال (مانند بازیِ «حیوانات دستی»).

بازی‌های مناسب گروه سنی کودک (مانند بازیِ «یک مولکول آب باشید»).

بازی‌های مناسب گروه سنی نوجوان (مانند بازیِ «دایره شخصیت‌ها»).

روشن است که گروه‌های سنی را می‌توان جزئی‌تر کرد. یا از گروه بندی رایج در ایران استفاده کرد. یعنی:

الف (خردسال و پیش دبستانی).

ب (سال‌های آغاز دبستان).

ج (سال‌های پایانی دبستان).

د (سال‌های راهنمایی).

تناسب سنی بازی‌ها در میانه توضیح های نویسنده نیز آمده است.

می‌توان بازی‌ها را از منظر «نوع بازی» تقسیم بندی کرد. مانند این تقسیم بندی:

بازی‌های روایتی (مانند بازی ِ «درختی می‌روید»).

بازی‌های حرکتی (مانند بازیِ «حیوانات دستی»).

بازی‌های بدیهه‌سازی (مانند بازیِ «سه واژه»).

بازی‌های نقش آفرینی نمایشی (مانند بازیِ «نمایش اخبار»).

بازی‌های نوشتنی (مانند بازیِ «پروژه نمایش یونانی»).

و ...

تقسیم بندی‌های دیگری را نیز شما بیابید!

روشن است که یک بازی مشخص، همزمان می‌تواند در دو یا چند گروه قرار گیرد. مثلاً بازی «چند درس درباره انرژی» می‌تواند هم در دسته بازی‌های روایتی و هم در گروه بازی‌های حرکتی قرار گیرد.

همچنین می‌توان بازی‌ها را بر اساس «موضوعات علمی» بخش بندی کرد. مانند این تقسیم بندی:

بازی‌های با موضوع اجتماعی (مانند بازیِ «نمایش اخبار»).

بازی‌های با موضوع علوم تجربی (مانند بازیِ «حیوانات دستی»).

بازی‌های با موضوع زبان آموزی (مانند بازیِ «معمای کلمات هم‌قافیه»).

بازی‌های با موضوع نگارش (مانند بازیِ «پروژه نمایش یونانی»).

بازی‌های با موضوع جغرافیا (مانند بازیِ «دور دنیا در سی دقیقه»).

بازی‌های با موضوع گیاه شناسی (مانند بازیِ «درختی می‌روید»).

بازی‌های با موضوع هواشناسی (مانند بازیِ «فصل‌ها و آب و هوا»).

بازی‌های با موضوع فیزیک (مانند بازیِ «سه درس درباره انرژی»).

بازی‌های با موضوع موسیقی (مانند بازیِ «رنگ کردن موسیقی»).

بازی‌های با موضوع کاردستی (مانند بازیِ «ماسک‌های کاغذی»).

و ...

تقسیم بندی‌های دیگری را نیز شما بیابید!

برای آنان که پیش از این مشابه این گونه بازی‌ها را با کودکان ونوجوانان تجربه کرده‌اند، شاید همچون مترجمِ این بازی‌ها، این احساس پیش بیاید که «من نیز از این نوع بازی‌ها، بارها و بارها با کودکان داشته‌ام. یا بنا به نیاز و بر اساس ابتکار خودم، یا حتی به پیشنهاد یک کودک (چنان که برای مت بوچانان نیز چنین تجربه‌ای پیش آمده)، بازی‌هایی را انجام داده‌ام. »اما فرق شما با بوچانان این است که او حاصل تجربیاتش را «نوشته» است و شما هنوز چنین نکرده اید تا گذر زمان آن‌ها را از یادتان ببرد! و دیگرانی که پس از شما می‌آیند مجبور باشند آزموده‌های شما را از آغاز، تکرار کنند.

مربیان، متخصصان، روانشناسان و پیشکسوتان تئاتر کودک و نوجوان کشورمان باید که آستین همت بالا بزنند و تجربیات خود را روی کاغذ بیاورند و به صورت جزوه، مقاله، کتاب، در کارگاه‌های آموزشی و... با دیگران در میان بگذارند؛ و سهم خود را از ترویج توجه به کودک و نوجوان فزونی بخشند. مترجم می‌کوشد به سهم خود در انتشار این تجربیات همراه شما باشد.