اگر بپذیریم کودکان، بیشتر، آنچه را می‌بینند یاد می‌گیرند تا آنچه را می‌شنوند، پس بی‌تردید یکی از راهکارهای ایجاد میل کتابخوانی در کودکان وجود پدر و مادری کتابخوان است؛ البته این ویژگی نیز به‌تنهایی کافی نیست.
مد نلسون پژوهشگری سوئدی است که در زمینه‌‌ی رشد زبانی و توانایی خواندن و نوشتن کودکان فعالیت می‌کند. او راهکارهایی ساده و در عین حال مهم در این زمینه ارائه کرده است.
در سایت کتابک بخوانید: کتابخوانی برای کودکان؛ هفده دلیل در اهمیت کتابخوانی و آغاز کردن آن
1. بلندخوانی
به نظر این پژوهشگر، بلندخوانی را می‌توان از همان دوره‌ی نوزادی، یعنی دو تا چهار‌ماهگی کودک، آغاز کرد. این کار از دو جنبه اهمیت دارد. نخست اینکه کودک از همان آغاز شاهد دیدن مادر است که در قالب یک الگوی بزرگسال در حال کتابخوانی است. دوم اینکه دیدن متن و تصاویرِ کتاب سبب ایجاد علاقه‌ی کودک به کتاب می‌شود. این پژوهشگر بلندخوانی را مهم‌ترین عامل برای ایجاد میل به کتابخوانی در کودک می‌داند.
2. درباره‌ی کتاب‌ها به روشی درست صحبت کنید
هنگامی‌که درباره‌ی کتاب با کودک گفت‌و‌گو می‌کنید به این نکته توجه داشته باشید که شما بازپرس یا بازجو نیستید! به همین دلیل، از طرح پرسش‌های واقع‌گرایانه پرهیز کنید: مانند اینکه نام شخصیت کتاب چه بود؟ یا اینکه آن‌ها به کجا می‌رفتند؟... این پرسش‌ها بیشتر شبیه سؤالاتی است که در بازجویی‌ها مطرح می‌شود. طرح پرسش‌های باز به کودک امکان می‌دهد تا ایده‌ها و اندیشه‌های خود را بیان کند و در پرتو آن جهان فانتزی‌اش را رشد دهد. به همین دلیل، هنگام خواندن کتاب، روی بخش‌هایی از آن مکث کنید و برای مثال، از کودک بپرسید: «اگر تو بودی، چه می‌کردی؟» یا اینکه رویداد کتاب را با آنچه با کودک‌تان تجربه کرده‌اید، ارتباط دهید؛ برای مثال، بگویید: «زمانی را که مسافرت رفته بودیم یادت می‌آید؟» دلیل دیگر سودمندی این‌گونه پرسش‌ها این است که در درک و فهم متن به کودک کمک فراوانی می‌کند.
در سایت کتابک بخوانید: راه‌هایی ساده برای کتابخوان کردن کودک
3. کتابخوانی را زود آغاز کنید
هم‌چنان که پیش‌تر گفتیم کتابخوانی را از همان دوماهگی شروع کنید. کتاب را ورق بزنید و تصاویر را نشان دهید. درباره‌ی متن کتاب صحبت کنید و به تصاویر اشاره کنید: «نگاه کن آنجا بچه‌ای نشسته که شلواری راه‌راه به تن دارد... تو هم شلوار راه‌راه پوشیده‌ای...»
4. کتاب را به اندازه بخوانید
مدت و طول زمان کتابخوانی را چه‌کسی تعیین می‌کند؟ کودک یا خانواده؟ به نظر مد نیلسون، بهترین روش ترکیب هردوی این‌هاست. کتاب را حتماً بر پایه‌ی علاقه‌ی کودک انتخاب کنید. اما اگر خود ما درگیر و علاقه‌مند به چیزی هستیم، انتخاب ما سبب می‌شود که جهان تجربه‌ی کودک را گسترده‌تر کنیم.
خرید کتاب کودک درباره کتابخوانی
5. کتابخوانی را به عادت تبدیل کنید
کتابخوان خوب کسی است که به‌طور مستمر کتاب می‌خواند. به همین دلیل، روزانه کتاب خواندن در بازه زمانی کوتاه، بسیار سودمند‌تر از یک بار خواندن در هفته است، آن هم در بازه زمانی طولانی‌تر. اگر می‌خواهیم درباره‌ی کتاب با کودک گفت‌و‌گو هم بکنیم، یک ربع کتاب خواندن مدت‌زمان کوتاهی است. اما اختصاص روزانه نیم‌ساعت زمان به کتابخوانی کافی به نظر می‌رسد.
6. بلندخوانی را ادامه دهید، حتی هنگامی‌که کودکان بزرگ‌تر می‌شوند
سال اولی که کودک به مدرسه می‌رود، بلندخوانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اما ادامه دادن بلندخوانی در سال‌های بعدی هم بسیار خوب است؛ حتی وقتی‌که کودک بزرگ‌تر می‌شود. پرواضح است هنگامی‌که کودکان سواد خواندن پیدا میکنند، خود این کار را انجام می‌دهند. با وجود این تلاش کنید بلندخوانی را ادامه دهید. مد نلسون بلندخوانی را تا کلاس ششم یا حتی دبیرستان هم توصیه می‌کند.
پرسشی که همواره پدر و مادرها مطرح میکنند این است که تا چه مدت باید به بلندخوانی کتاب‌های مورد علاقه‌ی کودکان ادامه داد، درحالی‌که این کار پس از مدتی خسته‌کننده به نظر می‌رسد. پاسخ این است: تا زمانی‌که کودکان علاقه نشان می‌دهند، باید به بلندخوانی ادامه داد. حتی اگر این کار طاقت‌فرسا شده است، تلاش کنید از کتاب‌های مشابه استفاده کنید تا بتوانید این روند را ادامه دهید.
در سایت کتابک بخوانید: ده توصیه برای تشویق کودکان به کتاب خواندن
به نظر یوان اولوف اونگه، نویسنده‌ی برجسته و سوئدی‌تبار کتاب‌های کودکان و نوجوانان، پیدا کردن کتاب مناسب برای کودک مهم‌ترین عاملی است که می‌توان میل به کتابخوانی را در کودک ایجاد کرد. در واقع، برای هر کودک باید کتاب مناسب خودش را فراهم کنید تا وی را به سمت‌و‌سوی کتابخوانی هدایت کند. اونگه انجام دادن این کار را به مانند «کار یک کارآگاه» تعبیر می‌کند؛ به این معنا که پدر و مادرها باید در قفسه‌ی کتاب‌ها جست‌و‌جو کنند تا بهترین کتابی را که مناسب کودکان‌شان است، پیدا کنند. بدیهی است که این کار زمان‌بر است و برای بسیاری از خانواده‌ها دشوار. اما اگر نگرش‌مان را تغییر دهیم و این‌گونه فعالیت‌ها را هم‌تراز با دیگر فعالیت‌های کودک، همچون ورزش کردن، در نظر بگیریم، نه چیزی کمتر، شاید موضوع ساده‌تر شود. این نویسنده به پروژه‌هایی اشاره می‌کند که در سطح کشور سوئد اجرا شده است. هدف این پروژه‌ها یافتن کودکانی بوده است که همواره توپ، و در معنای گسترده‌تر ورزش، را به کتاب خواندن ترجیح داده‌اند.
به مدت دو سال، در کتابخانه‌های اوپسالا، طی پروژه‌ای که با بودجه‌ی شورای عالی فرهنگ تأمین شده بود، دست‌اندرکاران پروژه موفق شدند میل به کتابخوانی را در کودکان علاقه‌مند به ورزش بیدار کنند. بدین طریق که در اتاق رختکن، قفسه‌های کتاب را ردیف به ردیف چیدند و مربی در طول مسیر تا محل مسابقه برای بچه‌ها کتاب می‌خواند. در کالمار، یکی از مربیان عادت داشت قبل از مسابقه شعر بخواند، مربی دیگری در رختکن داستان‌هایی از مافیای دنیای فوتبال تعریف می‌کرد.
امروزه، بیشتر پژوهشگران بر این نکته اتفاق‌نظر دارند که میان فهمیدن و درک مطلب از یک سو و موفقیت در اکثر درس‌های مدرسه از سوی دیگر ارتباط و همبستگی وجود دارد. پس فراموش نکنید که با فراهم آوردن شروعی خوب برای خواندن، می‌توانید تأثیری سودمند بر فرصت‌های کودک در تمامی زمینه‌های ممکن در آینده داشته باشید.
