چگونه کودک نابینا و یا کم بینا را پیش از رسیدن به سن مدرسه با کتاب و خواندن آشنا کنیم؟

  1. به همه چیز برچسب بزنید! برچسب های بریل بسازید و نام ابزاری که کودک روزانه با آن ها در ارتباط است، را بر روی آن بچسبانید. اسباب بازی ها، بشقاب،  لیوان، قاشق، کلید برق، کشوها، کمد ها، تلویزیون و هر وسیله دیگری را می توانید با برچسب بریل مشخص کنید.
  2. کودک را با کتاب آشنا کنید.هنگامی که خواندن کتاب برای کودک را آغاز می کنید، اجازه دهید تا نخست آن را خوب لمس کند و با شکل کلی آن آشنا شود. برای کودک توضیح دهید که یک کتاب را برای خواندن از سمت راست باز می کنیم و آن را از راست به چپ می خوانیم. عنوان کتاب، نام نویسنده، ناشر و تصویرگر را برای کودک بخوانید. از آن جا که کودک نمی تواند تصویر های کتاب را ببیند، بکوشید بخش های مبهم را برایش توضیح دهید.
  3. هنگام خواندن کودک را تشویق کنید تا صفحه های کتاب را او ورق بزند. بر گوشه بالای همه صفحه های کتاب، یک تکه کوچک پارچه ضخیم بچسبانید تا کودک بتواند صفحه ها را از هم تشخیص دهد.
  4. کودک شما، هنگام آغاز به آموزش خواندن، باید بتواند انگشتانش را بر روی حروف بریل حرکت دهد و تفاوت مفهوم نقطه ها را با یکدیگر دریابد. اکنون، پیش از رسیدن به سن مدرسه، او را تشویق کنید تا صفحه بریل و بافت های گوناگون را لمس کند و به تدریج برای درک حروف بریل آماده شود.
  5. بکوشید کودک هر یک از انگشتانش را به صورت جداگانه تمرین دهد تا برای حرکت بر روی حروف بریل به تدریج آماده شوند. برای این کار می توانید اشیای کوچکی، مانند دکمه یا اسباب بازی های کوچک را زیر انگشتانش قرار دهید تا با آن ها بازی کند. از کودک بخواهید دکمه ها را با انگشت اشاره اش لمس کند نه با تمام کف دستش.
  6. در خواندن بریل، هر دو دست فعال هستند. بنابراین کودک را تشویق کنید تا هنگام بازی از هر دو دستش استفاده کند. مثلا با یک دست جعبه اسباب بازی را نگه دارد و با دست دیگر، اسباب بازی را از پوشش آن بیرون آورد.
  7. درباره تجربه های واقعی برای کودک بخوانید. کتاب هایی را برای خواندن با کودک برگزینید که مفاهیم آشنایی را برای کودک در بردارند. موضوع هایی را برگزینید که با روش زندگی کودک و ابزار و محیطی که او می شناسد هماهنگ باشند.
  8. هنگامی که کتابی با موضوعی ناآشنا و جدید برای خواندن با کودک برمی گزینید، پیش از آغاز به خواندن کودک را با موضوع تا اندازه ای آشنا کنید. اگر کتاب درباره حیوانات است سر زدن به باغ وحش یا لمس یک حیوان از نزدیک می تواند مفید باشد. اگر کتاب درباره اشیای پیرامون کودک است، همزمان با خواندن کودک را به لمس آن چه در کتاب معرفی می شود، تشویق کنید.
  9. احترام گذاشتن به کتاب را خیلی زود به کودک بیاموزید. کتاب ها را به شکل عمودی در کتابخانه قرار دهید و آن ها را به آرامی و با دقت ورق بزنید.
  10. درباره خواندن با انگشتان (خط بریل) با کودک گفت و گو کنید. با دیدی مثبت به این تجربه بنگرید و بکوشید این دید را در کودک خود نیز به وجود آورید. به کودک بگویید که خواندن با انگشتان چه تجربه جالبی است و شما چه قدر به او که با انگشتانش می خواند افتخار می کنید.
  11. هنگامی که کتابی ویژه کودکان نابینا برای کودک می خوانید تظاهر کنید که شما نیز از روی حروف بریل می خوانید. بگذارید هنگامی که انگشتان تان را بر روی حروف به حرکت در می آورید، کودک دستانش را روی دستان شما قرار دهد. کودکان دوست دارند کارهای پدر و مادرشان را تقلید کنند. بگذارید تصور کند که شما هم با انگشتان تان می خوانید. در این جا رعایت تکنیک های خواندن اهمیت ندارد، مهم این است که کودک بداند که خواندن با انگشتان هم نوعی روش خواندن است.
  12. هنگامی که کودک کمی بزرگ تر شد و با خواندن بریل آشنایی بیشتری پیدا کرد، یک یا دو واژه را در کتاب مورد علاقه کودک در نظر بگیرید و هنگام خواندن آن ها، دستان کودک را بر روی واژه ها قرار دهید و آن را با هم بخوانید.  واژه هایی را برای این کار برگزینید که برای کودک جالب هستند.
  13. بکوشید با خط بریل آشنا شوید. نیازی نیست که به آن مسلط باشید و یا بتوانید تنها با استفاده از آن بخوانید. اما برای این که بتوانید کودک خود را در روند آموزش خواندن همراهی کنید باید با بریل تا اندازه ای آشنا باشید.

 

منبع
Best books for young people with disabilities –IBBY Jubilee selection 2002
Submitted by editor on