۲۵ آذر ماه "روز پژوهش" است و این بهانه ای است تا مردم و به ویژه کودکان و نوجوانان، آینده سازان این مرز و بوم را با اهمیت پژوهش در بالا بردن کیفیت زندگی مادی و معنوی ملت ها آشنا سازیم.
من به عنوان یک آموزگار فعالیت های زیر را برای دستیابی به این هدف پیشنهاد می کنم:
- بازدیدی از یک کتابخانه برای دانش آموزان ترتیب دهید و در آن شیوه ی استفاده از کتابخانه را به عنوان یک رکن پژوهش به دانش آموزان آموزش دهید.
- کتاب هایی که روش های پژوهش علمی و اجتماعی را به کودکان و نوجوانان آموزش می دهند به آن ها معرفی کنید و در اختیارشان قرار دهید..
- با آموزگاران دیگر نشستی داشته باشید و در مورد چگونگی پرورش شوق پژوهشگری در کودکان و نوجوانان با هم گفت و گو کنید و هر یک به مناسبت این روز برنامه ای متناسب با موضوع درس خود داشته باشید.
- از دانش آموزان بخواهید در کتاب ها و اینترنت و یا از طریق گفت و گو با کارشناسان جست و جو کنند ومقاله ای در مورد اهمیت پژوهش و نقش آن در پیشرفت جامعه بنویسند و هر کدام ۳ -۵ دقیقه در این مورد سخن بگویند.
- انجمن اولیا و مربیان می تواند جلسه های آموزشی با موضوع "آیا فرزندانی پژوهشگر می خواهید؟" و "آیا می خواهید دانش آموزانی پژوهش گر پرورش دهید؟" برای پدر و مادرها و آموزگاران برگزار کند.
- خواندن یکی از پایه های اصلی پژوهش است. به مناسبت روز پژوهش، می توانید درباره اهمیت خواندن با دانش آموزان گفت و گو کنید و روش های خواندن را به شکل کار گاهی به دانش آموزان آموزش دهید تا تجربه هایشان را به هم منتقل کنند و با کتاب هایی که در این زمینه منتشر شده اند نیز آشنا شوند.
- از دانش آموزان بخواهید به شکل گروهی، درباره ی زندگی و پژوهش های یک دانشمند، اطلاعات جمع آوری کنند و آن را در کلاس ارائه دهند. استفاده از روش صندلی داغ برای انجام این فعالیت در کلاس می تواند آن را برای کودکان جذاب تر کند.
- هر بار که به کلاس می روید یک سخن کوتاه، چند بیت شعر و روایت یا حکایتی که به ترویج آموزش و پژوهش می پردازد روی تخته بنویسید و چند دقیقه در باره آن با دانش آموزان گفت و گو کنید.
- درباره مهارت های که برای انجام درست پژوهش لازم است گفت و گویی بین دانش آموزان ترتیب دهید. آن چه را می گویند جمع بندی کنید و بر ویژگی های اخلاقی پژوهشگران تأکید نمائید.
- فیلم هایی از زندگی دانشمندان برای دانش آموزان نمایش دهید.
- از دانش آموزان بخواهید با موضوع پژوهش نشریه دیواری درست کنند.
- گردش در طبیعت را به عنوان بزرگترین کتاب برای پژوهشگران و آموزش دانش آموزان برای استفاده ی خوب از حواس و پرورش آن در برنامه خود بگنجانید.
- شیوه استفاده از کتاب های مرجع (واژه نامه ها، فرهنگ نامه ها، مانند فرهنگ نامه کودک و نوجوان) و جستجوی مطلب در کتاب ها را به دانش آموزان بیاموزید.
- دانش آموزان را با فعالیت های گروه پژوهش فرهنگ نامه شورای کتاب کودک آشنا کنید.
- درباره چگونگی پژوهش در تاریخ ادبیات کودکان با دانش آموزان گفت و گو کنید. برای نوجوانان جالب است بدانند وقتی کسی می خواهد در باره ی چنین موضوعی پژوهش کند از کجا آغاز می کند؟ و اطلاعاتش را از کجا به دست می آورد؟
- از کودکان بخواهید مجموعه هایی درست کنند. مثلا مجموعه عکس مخترعان بزرگ با توضیح کوتاهی در زیر آن، مجموعه ای درباره میوه ها و خواص آن ها، برگ ها و انواع آن ها، جانورانی که در محیط آن ها زندگی می کنند و موضع های دیگر.
- از نوجوانان بخواهید مجموعه ای از آرزوهایی که خودشان و دوستانشان دارند تهیه کنند. نام هر کس را زیر آن بنویسند، فهرستی از مسائل و مشکلاتی که روزانه با آن درگیر هستند تهیه کنند و به راه حل های این مسائل فکر کنند و آن ها را هم بنویسند.
- چند مسئله و مشکل را در کلاس مطرح کنید و به دانش آموزان فرصت دهید در باره ی راه حل های آن بیندیشند. به عنوان نمونه:
"روزنامه فروشی در بازار روزنامه می فروشد. او هر روز خیلی زود کار خود را آغاز می کند اما مقدار زیادی از وقتش صرف پس دادن بقیه پول مغازه داران می شود و به همین دلیل روزنامه فروش های دیگر فروش بخشی از بازار را به دست می گیرند. او چه می تواند بکند؟"
موارد بالا پیشنهادهایی است که بسیاری از آن ها پیش از این تجربه شده است. آموزگاران می توانند با توجه به شرایط خودشان یک یا چند مورد را انتخاب کنند.
