با چند روش ساده می‌توان کودکان را علاقه مند به کتابخوانی کرد. سایت کتابک این روش‌ها را در چند مقاله ارائه خواهد داد. لینک مقاله‌هایی که سایر روش‌ها را منتشر کرده‌اند، در پایان خبر ارائه شده است.
کودکان را علاقه مند به کتابخوانی کنیم
۴. خانوادگی روزنامه بخوانید
اگر می‌خواهید فرزندتان را علاقه مند به کتابخوانی کنید و برای این کار فرصت کمی دارید که با او و برای او بخوانید، روزنامه می‌تواند به شما کمک کند.
پدرم همیشه اصرار دارد که قسمت طنزهای کاریکاتوری روزنامه باعث شد تا ما خواندن یاد بگیریم. وقتی ما سه خواهر و برادر خیلی کوچک بودیم، او این قسمت‌ها را برای‌مان می‌خواند و وقتی من به کلاس اول رسیدم، پدرم بهانه می‌آورد که وقت ندارد و پیشنهاد می‌کرد خودمان بخوانیم. انگیزه خواندن در درون ما تقویت شد: ما واقعاً دلمان می‌خواست بدانیم که در این تصاویر خوش آب رنگ چه می‌گذرد. پس از مدتی من می‌توانستم برای خواهر و برادر کوچک‌ترم بخوانم و در نهایت نیز هر سه می‌توانستیم بر سر صفحه‌های روزنامه با هم بجنگیم و آنها را جدا از هم بخوانیم.
سطح بیشتر روزنامه‌ها طوری است که کودکان از کلاس سوم دبستان تا اول راهنمایی می‌توانند آنها را بفهمند. بیشتر روزنامه‌ها شامل سبک‌ها و نوع‌های ادبی گوناگونی است؛ بنابراین هر یک از اعضای خانواده می‌تواند مطلبی را که باب طبع خود باشد در آنها پیدا کند.
روزنامه‌هایی که بخش‌های ویژه کودکان و نوجوانان یا ویژه‌نامه کودکان و نوجوانان منتشر می‌کنند از سایرین مناسب‌تر هستند چون محتوای آن هم مناسب فرزندان دبستانی شماست و هم مناسب فرزند نوجوانتان. بگذارید فرزندانتان شما را در حال روزنامه خواندن ببینند.
اگر می‌توانید یک قدم بیشتر بروید و برخی از مطالبی را که خواندید با آنها در میان بگذارید. از فرزند ده - دوازده‌ساله‌تان بپرسید درباره فیلم‌های جدید چه چیزی خوانده است و از فرزند نوجوانتان بخواهید مهم‌ترین اخبار ورزشی را برایتان بازگو کند. از فرزند دبستانی خود بپرسید کدام یک از مطالب طنز روزنامه از همه خنده‌دارتر بود. ضرورتی ندارد هنگام مطالعه سکوت را رعایت کنید؛ خواندن روزنامه می‌تواند فعالیت پر سروصدایی باشد.
۵. از افراد در سن‌های گوناگون بخواهید برای کودک‌تان کتاب بخوانند
خواندن با سن‌های گوناگون
استفان در یک خانواده‌ای گسترده در بروکلین بزرگ شد. پدربزرگ‌هایش چند ایستگاه دورتر و خاله‌ها، عمه‌ها، دایی‌ها و عموهایش همه در فاصله چند کوچه از آنها زندگی می‌کردند. خانه آنها پر سروصدا و پر رفت‌وآمد بود.
همیشه بعد از شام، بچه‌ها را خسته بودند، به یکی از اتاق‌ها می‌فرستادند و آنها را به صورت ردیفی بر تختی بزرگ یا روی تشک‌هایی روی زین می‌خواباندند. وقتی همه بچه دراز می‌کشیدند، فرد موردعلاقه‌شان می‌آمد و قصه قبل از خواب را برایشان می‌خواند. بیشتر اوقات خاله کارولین می‌آمد و با لباس‌های مد روز و عطر لطیفش کنار تخت می‌نشست و با لحن پرهیجان خود برای هر یک از شخصیت‌های داستان یک‌جور حرف می‌زد و بچه‌ها با اظهارنظرهای خود درباره طرح داستان می‌خنداند. البته محبوب‌ترین قصه‌گو پدربزرگ بود که بعد از ۴۰ سال زندگی در بروکلین هنوز لهجه غلیظ ایتالیایی خود را حفظ کرده بود. آشناترین قصه، با لهجه پدربزرگ، جدید به نظر می‌رسید.
میان ساختار خانوادگی و موفقیت کودک در خواندن و زبان، رابطه‌هایی دوجانبه وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آنها در حیطه تعامل با بزرگ‌سالان است. بچه‌هایی که به خانواده‌های گسترده تعلق دارند و به طور مرتب به دیدن اعضای بزرگ‌تر فامیل می‌روند، نسبت به بچه‌هایی که دسترسی کمتری به افراد بزرگ‌سال دارند، در خواندن پیشرفته‌ترند.
این خبر برای پدر و مادر ناامید و خسته خبر خوبی است: توانایی‌های زبانی فرزندانتان و توانایی آنها در خواندن، تنها به شما بستگی ندارد. اگر می‌خواهید کودکانی داشته باشید که هم عاشق خواندن و هم خواننده‌های موفقی باشند، ایجاد ارتباط میان آنها و بزرگ‌سالان دیگر می‌تواند کمی از بار را از دوش شما بردارد.
اگر پدر و مادرتان مهمان شما هستند، از آنها بخواهید در آیین قصه‌خوانی شبانه شرکت کنند. اغلب پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها دوست دارند که بدین ترتیب مرکز توجه قرار بگیرند.
اگر بچه‌ها عادت کرده باشند که فقط پدر و مادر خودشان برایشان کتاب بخوانند، ابتدا باید آنها را آماده کرد تا بتوانند از سبک کتابخوانی بزرگ‌سالان دیگر لذت ببرند. به بچه‌ها بگویید که خوانندگان مختلف یک ترانه واحد را به صورت‌های متفاوت می‌خوانند و هنرپیشه‌های مختلف یک نقش واحد را به صورت‌های متفاوت اجرا می‌کنند. اگر کسی می‌خواهد برای اولین بار برای فرزندانتان قصه بخواند، بهتر است کتاب جدیدی را در اختیار او قرار دهید تا این که کتابی را بخواند که موردعلاقه بچه‌هاست و داستان آن را از بر می‌دانند.
استفان اکنون پدر دو نفر است و چون از قصه‌خوانی میان‌نسلی خاطره خوبی دارد سعی کرده است تجربه دوران کودکی خود را برای فرزندانش بازسازی کند. آنها خانم مسنی را که در همسایگی‌شان زندگی می‌کند، به صورت منظم دعوت می‌کنند تا صبحانه را با آنها صرف کند و مجله‌های بچه‌ها را با آنها بخواند. استفان و مارسیا، همسرش از این که بچه‌هایشان شب را در منزل دوستانشان بگذرانند یا دوستانشان شب را در منزل آنها بگذرانند استقبال می‌کنند و قصه‌خوانی را در برنامه چنین شب‌هایی می‌گنجانند.
وقتی پدر مارسیا به خانه آنها می‌آید، با بچه‌ها در طبیعت قدم می‌زند یا آنها را به باغ‌وحش می‌برد و وقتی بچه‌ها به خانه او می‌روند، او آنها را به دفتر کار خود می‌برد تا روز خود را به تعامل با بزرگ‌سالان مشغول کار بگذرانند. گرچه بچه‌ها فقط ۵ و ۸ سال سن دارند، دایره واژگان آنها و توانایی‌شان برای گفت‌وگو و تعامل با بزرگ‌سالان به صورت واضحی پیشرفت کرده است.
۶. از بچه‌های بزرگ‌تر بخواهید برای کوچک‌ترها کتاب بخوانند
خواندن بچه‌های بزرگ‌تر برای کودکان، می‌تواند کوچک‌ترها را علاقه مند به کتابخوانی کند.
نرا، دختر ۱۴ ساله آندریا، اخیراً به نقش پرستار بچه‌های خانواده تبدیل شده است. او ثابت کرده که می‌تواند به برادران دوقلوی خود به خوبی غذا بدهد، آنها به حمام ببرد و به موقع بخواباند؛ اما هنگامی که قصه پیش از خواب را برای بچه‌ها می‌خواند، کارش می‌درخشد. آندریا می‌گوید: «از اول باید از دخترم می‌خواستم قصه را بخواند. او واقعاً هنرپیشه است و کاری می‌کند که قصه‌ها زنده بشوند! اکنون دوقلوها حتی وقتی من هم در خانه هستم می‌خواهند که قصه را نرا بخواند. گرچه چندان احساس خوبی به من دست نمی‌دهد که بچه‌ها نرا را به من ترجیح دهند؛ اما به هر حال وقت من شب‌ها آزاد می‌شود که عالی است. گاهی من هم پیش پسرها می‌نشینم و به قصه‌ای که نرا می‌خواند گوش می‌دهم!»
قانونی وجود ندارد که بگوید فقط بزرگ‌سالان باید برای بچه‌ها کتاب بخوانند، بچه‌های بزرگ‌تر می‌توانند از این فرصت استفاده کنند و هنرهای خود را نشان دهند. این کار به نفع خواننده، شنونده و به نفع شماست.
خواندن با صدای بلند، باعث فصاحت بیان می‌شود و دایره واژگان کودکان را بهبود می‌بخشد و به آنها می‌آموزد که چگونه با حالت و لحن مناسب بخوانند. جلب رضایت شنوندگان کم سن و سال کار ساده‌ای نیست و کسی که می‌خواهد قصه را با موفقیت بخواند، باید با احساس، با صدایی واضح و لحنی مناسب بخواند. اگر به طور موقت این نقش را به فرزند بزرگ‌ترتان بدهید، تجربه خوبی به دست می‌آورد و ممکن است انگیزه پیدا کند این نقش را به خوبی اجرا کند.
هنگامی که رابطه‌ی فرزندان نسبتاً صلح‌آمیز است، بچه‌های کوچک‌تر از صرف وقت با خواهران و برادران بزرگ‌تر خود سود می‌برند. وقتی کوچک‌ترها می‌بینند که خواندن چقدر مهم است و می‌بینند که بزرگ‌ترها با موفقیت می‌خوانند، خود نیز برای خواندن انگیزه پیدا می‌کنند و علاقه مند به کتابخوانی می‌شوند. اگر فرزند بزرگ‌تر خود را تشویق کنید کتاب‌های موردعلاقه خود را با صدای بلند بخواند بسیار مؤثر است. وقتی بچه‌ها برای بچه‌ها یک کتاب می‌خوانند، کمی بار از دوش شما برداشته می‌شود.
۷. همه با هم با صدای بلند بخوانید
برنیس همیشه برای پسرش جروم با صدای بلند کتاب می‌خواند. ساعت کتابخوانی، ساعت موردعلاقه هر دوی آن‌هاست. اکنون که جروم در کلاس دوم دبستان است، برنیس متوجه چیز جدیدی شده است: هنگامی که مادرش کلمات را با صدای بلند می‌خواند؛ اغلب اوقات جروم نیز لب‌های خود را حرکت می‌دهد و بدون صدا می‌خواند. گاهی نیز روی صفحه خم می‌شود و به بخشی جلوتر از آنچه برنیس می‌خواند توجه کند. برنیس گاهی مکث می‌کند و از جروم می‌پرسد که آیا علاقه دارد که خودش برای مادرش بخواند؛ اما او همیشه می‌گوید نه و از مادرش می‌خواهد که خواندن را ادامه دهد.
وقتی بچه‌ها یاد گرفتند که به تنهایی بخوانند، باز هم باید به کار خود ادامه بدهیم و برای آنها با صدای بلند کتاب بخوانیم تا آنها فردی علاقه مند به کتابخوانی شوند. البته می‌توانیم روال کار را تغییر دهیم. اکنون دیگر می‌توانیم کار خواندن را با فرزندمان تقسیم کنیم. برای این کار روش‌های زیادی وجود دارد. اگر فرزندتان در برابر این کار مقاومت کرد، آن را به یک بازی تبدیل کنید. خواندن شعرها به صورت مشترک به طور طبیعی از هر چیز دیگری راحت‌تر است اما انواع دیگر قطعات ادبی را نیز می‌توان به صورت مشترک خواند.
چگونه کار خواندن را تقسیم کنیم
- نفری یک خط: شما خط اول را بخوانید و او خط دوم را و این روند را تا پایان داستان ادامه می‌دهید.
- نفری یک صفحه بخوانید.
- هر نفر یک عبارت:
شما: یکی بود یکی نبود
کودک: زیر گنبد کبود
- تقسیم روایت و مکالمه‌های درون‌متنی: شما روایت را بخوانید و فرزندتان مکالمه‌ها را، یا هر یک از شما متن گفته‌های یکی از شخصیت‌ها را بخوانید.
سایر روش‌های علاقه مند کردن کودکان به کتابخوانی را در لینک زیر ببینید:
