فعالیت پیشنهادی برای کتاب «بخشنده»- بخش نخست
کتاب بخشنده داستان پسر نوجوانی به نام یوناس است. در جایی که یوناس زندگی می‌کند، جنگ، ترس و درد وجود ندارد. جامعه به شدت کنترل می‌شود و برای حفظ نظم و آرامش، افراد درباره‌ی هیچ یک از بخش‌های زندگی‌شان، مانند شغل یا ازدواج، حق انتخاب ندارند. همه، از جمله یوناس، این وضعیت را طبیعی می‌دانند اما زمانی که یوناس برگزیده می‌شوند تا نزد بخشنده آموزش ببیند، همه چیز برای او تغییر می‌کند. دنیای جونز، دنیایی سالم و بی عیب و نقص است. همه چیز در آن کنترل می شود. جنگ، ترس و دردی در آن نیست. حق انتخاب وجود ندارد. نقش هر فرد در جامعه از پیش تعیین شده است. زمان آن فرا رسیده است که جونز واقعیت را دریابد. چون راه بازگشتی وجود ندارد.
1- گفت‌وگو با نوجوان
با طرح پرسش‌های زیر گفت‌و گو را با نوجوانان آغاز کنید و پیش ببرید:
- از خواندن این کتاب چه حسی داشتید؟ چرا؟
- نظرتان درباره‌ی جامعه‌ای که یوناس در آن زندگی می‌کرد چیست؟
- تا به حال به این که مثل دیگران باشید فکر کرده‌اید؟ به نظرتان همگونی افراد در جامعه‌ی یوناس چه نتایج مثبتی داشت؟ و چه مشکلاتی پیش می‌آورد؟
- خانواده‌ی یوناس فعالیت‌ها، احساس‌های روزانه و خواب‌‌های‌شان را برای یکدیگر تعریف می‌کردند. شما دوست دارید احساس‌ها و خواب‌های‌تان را برای دیگران تعریف کنید؟ چرا؟
- در جامعه‌ای که یوناس در آن زندگی می‌کرد، همه‌ی تصمیم‌های مهم زندگی مثل انتخاب شغل و همسر توسط ارشد‌ها گرفته می‌شد تا کسی در انتخاب اشتباه نکند. نظر شما چیست؟ دوست داشتید کسی به جای شما تصمیم‌های دشوار را بگیرد؟
- هنگامی که یوناس به عنوان دریافت‌کننده‌ی خاطرات انتخاب شد، در مورد درد کشیدن به او هشدار دادند. فکر می‌کنید چرا خاطرات دردناک هستند؟
- شما هم خاطرات دردناکی در ذهنتان دارید؟ اگر می‌توانستید آن خاطرات را از ذهنتان پاک می‌کردید؟
- بخشنده و یوناس بیش از دیگران می‌دانستند. به همین دلیل احساس تنهایی می‌کردند. اگر شما به جای یوناس بودید، دانایی و تنهایی را انتخاب می‌کردید یا ترجیح می‌دانید مانند دیگران باشید؟
- در قسمتی از کتاب یوناس به بخشنده می‌گوید که شیوه‌ی بی‌رحمانه‌ی اخراج، ثابت و همیشگی به نظر می‌آید و بخشنده در پاسخ او می‌گوید که خاطرات نشان می‌دهند که این شیوه همیشگی نبوده است. به نظر شما چه چیزهایی در زندگی امروز ما ثابت و همیشگی به نظر می‌آیند؟
2- دفترچه خاطرات دنیا
از بچه‌ها بخواهید فرض کنند قرار است خاطراتی را برای نسل‌های بعد به یادگار بگذارند. برای این کار باید دفتری از خاطره‌های مهم همه‌ی انسان‌ها در سراسر دنیادر اختیارشان قرار بگیرد. آن‌ها چه خاطره‌هایی را انتخاب می‌کنند؟ به نظرشان چرا انتخاب این خاطرات اهمیت زیادی دارد؟
3- عقلانیت و خردمندی
یادآوری کنید جامعه‌ی یوناس بر اساس نوعی عقلانیت اداره می‌شد که در آن افراد با مفاهیم دردناک و آزاردهنده روبه‌رو نبودند، انتخاب‌های اشتباه نمی‌کردند و بازدهی در بیش‌ترین حالت ممکن بود. از طرفی بخشنده خود را خردمند می‌دانست و از این که در اداره‌ی جامعه از او مشورت نمی‌گیرند، ناراحت بود. از نوجوانان بپرسید به نظرشان در کتاب میان خرد و عقلانیت چه تفاوتی بود؟ سپس از آن‌ها بخواهید به جامعه‌ی خود فکر کنند و فهرستی از کارها و رفتارهایی که بر اساس عقانیت هستند و رفتارهایی که خردمندانه به نظر می‌رسند تهیه کنند.
4- جهانی که دوست داریم
بنیان‌گزاران جامعه‌ی یوناس چیزهایی مانند جنگ، ترس، درد و ... را در زندگی خود دوست نداشتند. برای همین تصمیم گرفتند جامعه‌ای بسازند که تجربه‌ای از این موضوع‌ها نداشته باشد. از نوجوانان بپرسید چه چیزی را در دنیای کنونی دوست ندارد؟ سپس از آن‌ها بخواهید تصوری از دنیای دلخواه خود بکشند و درباره‌ی آن توضیح دهند.
فعالیت پیشنهادی برای کتاب «بخشنده»- بخش دوم
١- در «بخشنده» هر خانواده شامل پدر و مادر، یک پسر و یک دختر است. روابط خویشاوندی مبنای زیست‌شناختی ندارند، بلکه از راه مراقبت و پرورش دقیق شخصیت شکل می‌گیرند. در جامعه‌ی ما بحث ساختار خانواده مطرح است. خانواده چگونه تعریف می‌شود؟ آیا بنیان خانواده از جامعه شکل می‌گیرد یا باید تعریف‌های جدیدی از خانواده ارائه شوند؟
٢- درجامعه‌ی جونز، تجربه‌های همه‌ی افراد همسان است. اوضاع کنترل می‌شود. رقابت حذف شده است و هر آنچه فرد در جامعه انجام می‌دهد، در راستای منافع همگانی است. همانندی و یکسان‌سازی چه سودهایی برای جامعه‌های امروزی در بر دارد؟ آیا نبود هرگونه تنوع و گوناگونی سازنده است؟
٣- در زیر پوست آرام جامعه‌ی جونز، سامانه‌ای دقیق ولی بی‌رحم، جوانانی را که هنوز خود را با محیط سازگار نکرده‌اند، سالخوردگان و آن‌هایی را که اشتباه‌های‌شان ساختار جامعه را به هم می‌ریزد و مورد تهدید قرار می‌دهد، نابود می‌کند. سودها و زیان‌های جامعه‌ای که در آن چنین دیدگاهی پذیرفته شده است، چیست؟
٤- چرا وابستگی میان جونز و بخشنده خطرناک است؟ این خطر در جای خود، چه کمکی به تعریف سرشت عشق و دوست داشتن می‌کند؟
٥- پایان‌بندی داستان «بخشنده» را می‌توان به دو گونه تفسیر کرد: جونز، در حالی که به همراه گابریل از سرما در حال مرگ است، خاطرات کریسمس خود را که بخشنده به او داده بود، به یاد می‌آورد. موسیقی را می‌شنود و با بصیرت ویژه‌ی خود می‌تواند خانه‌ی گرمی را که مردمانش چشم به راه و آماده‌ی خوش‌آمدگویی به او هستند را ببیند. لوئیس لوری در سخنرانی‌اش به هنگام دریافت مدال نیوبری، به این دو امکان اشاره می‌کند، اما در نهایت هیچ کدام را بر نمی‌گزیند. چه نشانه‌هایی برای اثبات هر یک از این دو تفسیر وجود دارد؟
٦: در حال حاضر در ایالات متحده‌ی امریکا گروه‌هایی مانند آمیش‌ها، منونیت‌ها (فرقه‌های مختلف مسیحیان)، قبیله‌های بومی امریکا و جامعه‌ی یهودیان، برای نگه داشت هویت و فرهنگ خود تلاش می‌کنند. تعریف این گروه‌ها به عنوان «دیگری» چه امتیازها و زیان‌هایی برای آن‌ها دارد؟ چگونه فرهنگ غالب جامعه این گروه‌ها را در تنگنا قرار می‌دهد؟
٧: لوئیس لوری به آفریدن دنیایی کمک می‌کند که در آن از واژه‌ها به شیوه‌ای ویژه استفاده می‌شود. اگر چه در این دنیا بر چیزی که «دقت زبان» خوانده می‌شود، تاکید می‌کنند، اما جهان بر پایه‌های زبانی ساخته شده است که نه تنها دقیق نیست، به عمد معنا را دچار ابهام می‌کند. زبان‌های گمراه‌کننده چه خطرهایی دارند؟
٨- در جامعه‌ای که جونز در آن زندگی می‌کند، برای دور نگه داشتن افراد از واقعیت «رها شدن» پوشیده و مبهم سخن گفته می‌شود. دقت کنید جامعه‌ی ما چگونه از این‌گونه سخن گفتن برای دور نگه داشتن ما از واقعیت‌هایی مانند پیری، مرگ، فعالیت‌های جسمی همچون خوردن و نفس کشیدن و رفتن به دست‌شویی و کارهای اجتماعی و سیاسی و ... بهره می‌برد؟ سودها و زیان‌های استفاده از این‌گونه زبان‌ها چیست؟
