«برنامه می‌خوام چی کار؟» درباره کودکانی است که دوست ندارند به بعد فکر کنند. آن‌ها لذت همین لحظه را می‌خواهند و در مقابل آن‌ها کودکانی هستند که انعطافی در برنامه‌ای که ریخته‌اند ندارند. در این داستان برنامه‌ریزی به زبانی ساده و متعادل به کودک آموزش داده می‌شود.
1- گفت‌وگو کنید.
پس از بلندخوانی کتاب با پرسش‌هایی مانند زیر، با کودک گفت‌وگو کنید:
- چه تفاوتی میان زمان حال و آینده وجود دارد؟ درباره کدام اطلاعات بیشتری داریم؟ آیا آینده قابل پیش‌بینی است؟
- تقسیم‌بندی زمان به ساعت و روز و هفته نوعی قرارداد است که انسان‌ها بین خود روی آن توافق کرده‌اند؟ به نظر تو چه نیازی به این کار بوده است؟
- ما باید همیشه درباره آینده فکر کنیم؟ یا باید همیشه در زمان حال باشیم؟
- اگر مانند کلتوس فقط به زمان حال فکر کنیم چه پیامدهایی دارد؟
- بوسیفوس همه‌چیز را برنامه‌ریزی می‌کرد. به دید تو این که هیچ انعطافی در برنامه‌ریزی نباشد، چه مشکلاتی ممکن است به‌وجود آورد؟
- این‌که کلتوس سر قرارهایش با دیگران نمی‌ماند، چه مشکلاتی به بار می‌آورد؟ تو هم تجربه مشابهی داشته‌ای؟ وقتی با کسی روبه‌رو هستی که زمان‌بندی را رعایت نمی‌کند و زیر قولش می‌زند، چه احساسی داری؟
- برنامه یعنی چه؟ برای چی باید برنامه داشته باشیم؟
- تو درباره برنامه‌ریزی چه می‌دانی؟ آیا برنامه‌ریزی بلدی؟ یکی از برنامه‌هایی که ریخته‌ای را توضیح بده.
- چه راه حلی به کلتوس پیشنهاد می‌دهی تا کارهایش انجام شود؟
- بوسیفوس، پسرخاله‌اش را بدون گفت‌وگو وارد یک برنامه از پیش نوشته شده می‌کند، به دید تو این کار چه مشکلاتی به‌وجود می‌آورد؟
- اگر یک نفر مدام برنامه بریزد و نگذارد تو خلاقیت خود را داشته باشی، چه حسی خواهی داشت؟
- بوسیفوس زمان خشم از جا در می‌رود، تو وقتی خشمگین می‌شوی چه می‌کنی؟
- وقتی خشمگین هستی چگونه خشمت را مدیریت می‌کنی؟
- همه چیز باید مطابق برنامه باشد؟ چه زمان‌هایی ممکن است نتوانیم برنامه را رعایت کنیم؟ اگر یک زمان‌هایی نتوانیم برنامه را رعایت کنیم، چه می‌شود؟ برای آن چه می‌توانیم بکنیم؟
- آیا تو هم مانند کلتوس در بازی رایانه‌ای بسیار قوی هستی؟ چه بازی‌هایی را دوست داری؟
- کلتوس با آن‌که برنامه‌ریزی بلند نبود، اما خلاقیت خوبی داشت. بوسیفوس هم با آن‌که انعطاف‌پذیری بلد نبود؛ اما دقت و قانون‌مندی‌اش مثال‌زدنی بود. تو کدام رفتارت را ناخوشایند می‌دانی؟ به دید تو می‌توان در آن رفتار، یک ویژگی خوب و مفید یافت؟
- زمانی که می‌فهمی کاری اشتباه کرده‌ای، چه می‌کنی؟
2- دفتر برنامه‌ریزی بساز.
به همراه کودک درباره برنامه‌ریزی‌های ساده مانند برنامه‌های کتاب، پژوهش کنید. به او کمک کنید تا برای خودش یک دفتر برنامه‌ریزی بسازد. از او بخواهید دفترش را به بخش‌های متفاوتی که دوست دارد تقسیم کند، مانند بخش غذاها یا کتاب‌های مورد علاقه. او می‌تواند دفترش را هرجور که می‌خواهد تزیین کند.
3- پژوهش کنید.
به همراه کودک درباره:
- زندگی کِرم‌ها پژوهش کنید. از او بخواهید مانند کلتوس برای آن‌ها یک زمین بازی بسازد. می‌تواند چند عروسک کِرم هم درست کند تا در این زمین بازی کنند.
- تاریخچه تقویم، انواع تقویم‌ها و کاربردهای آن‌ها پژوهش کنید. یافته‌هایتان را به شکل پوستر یا کتاب در بیاورید. می‌توانید جدولی از مقایسه طول سال، نوع تقسیم‌بندی، نام ماه‌ها و روزها در تقویم‌های مختلف درست کنید.
- انواع ساعت‌ها و کاربردهای آن‌ها پژوهش کنید. سپس نمونه یکی از ساعت‌ها را، مانند ساعت آفتابی، بسازید.
4- زمان را بسنج.
از کودک بخواهید چند نمونه از کارهایی که در انجام دادنشان دیرکرد دارد را نام ببرد. می‌توانید کارهای کلتوس و فوسیوس را به کار ببرید. سپس برای کودک زمان‌سنج بگذارید. حتی می‌توانید برای این کار از ساعت‌شنی استفاده کنید. از او بخواهید هر کار را در زمان مشخصی انجام دهد، مثلا 5 دقیقه مسواک بزند یا در 10 دقیقه یک نقاشی بکشد یا یک داستان بگوید. زمان کارها را متناسب با افزایش مهارت کودک به‌تدریج کم کنید. این بازی می‌تواند بسیار هیجان‌آفرین باشد.
6- نمایش بازی کن.
از کودک بخواهید یک نمایش‌نامه درباره کسی بنویسد که با یک فرد بی‌برنامه و سربه‌هوا روبه‌روست. برای این‌که به او کمک کند چه باید بکند؟ اگر چه نوع حرفی بزند او را اذیت می‌کند؟ چه‌گونه با او هم‌دلی کند و... . از او بخواهید این نمایش را با هرکس که دوست دارد اجرا کند.
7- تقویم خانوادگی بساز.
کودک به همراه خانواده برای هفته یا ماه و کارهای مشترکشان یک تقویم بسازند. از کودک بخواهید آن را صفحه‌بندی، رنگ‌آمیزی و تزیین کند. تقویم باید در جایی نصب شود که همه خانواده آن را ببینند.
8- کارت بساز.
با کودک گفت‌وگو کنید تا دلیل این‌که کارهایش را مرتب انجام نمی‌دهد بیابد. به عنوان مثال ممکن است کاری را انجام نمی‌دهد، چون در آن لحظه با اضطراب یا خشم دست به گریبان است. از او بپرسید در آن زمان دقیقا به چه فکر می‌کند، به خودش چه می‌گوید و راه حلش چیست. از این موارد فهرستی تهیه کنید و سپس برای آن کارت بسازید. کارت‌هایی که روی آن جمله‌ای نوشته شده تا به کودک کمک کند دلیل و راه حل دیرکرد و تعللش را بیابد. به‌عنوان مثال رفتار کودک این است که تکالیفش را سر وقت انجام نمی‌دهد و دلیلش آن است که بی‌حوصله است. جمله روی کارت می‌تواند این باشد که اگر بی‌حوصله هستی می‌توانی ده دقیقه یک بار از پای تکلیفت بلند شوی و ده دقیقه کار دیگری که دوست داری بکنی و دوباره برگردی. یا اگر این کار را بکنی دیگر استرس نداری و می‌توانی به خودت یک پاداش هم بدهی.
این کارت‌ها را می‌توانید به‌تدریج و پس از پیش آمدن هر موقعیت، تکمیل کنید.
