در کتاب «آنجا که شادی آغاز می‌شود» میزبان احساسی دلپذیر و خواستنی هستیم، شادی. هنگامی شادی آغاز می‌شود که آن را شناخته باشی، به‌راستی شادی چیست؟ آیا مفهوم شادی برای همه یکسان است؟ شادی همیشه یک نام ندارد و همواره پایدار نیست. برای شاد بودن شاید لازم نیست تلاش کنی و دائم دنبال آن باشی. چون شادی همیشه هست و باید در خودت جست‌وجو کنی.
1- گفتوگو کنید
پیش از بلندخوانی تصویر جلد را بدون نشان دادن عنوان کتاب به و از کودکان بپرسید:
- درباره 2 شخصیت کتاب چه نکته‌ای توجه‌تان را جلب می‌کند؟
- فکر میکنید که هستند؟
- فکر میکنید به چه فکر می‌کنند و چه می‌کنند؟
- به نظر تو چه احساسی دارند؟ از کجا متوجه شدی که چنین احساسی دارند؟
کودکان نشان دهید وعنوان کتاب را برای کودکان بخوانید و بپرسید به نظرشان معنای آن چیست؟ کتاب درباره چه موضوعی است؟
پس از بلندخوانی با پرسش‌هایی مانند نمونه‌های زیر با کودکان گفتوگو کنید:
- رنگ‌های تصاویر کتاب چه حسی در شما ایجاد می‌کند؟
- به‌نظرتان پسرک، چگونه شادی را یافت؟ و یا چه اتفاقاتی احساس شادی را در او ایجاد کرد؟
- آیا تا به‌حال شده احساس شادی کنید؟ چه زمانی؟
- آیا تا به‌حال بودن در کنار کسی احساس شادی در شما ایجاد کرده است؟
- تا به حال توانسته‌اید کسی را شاد کنید؟ چه کسی؟ به چه روشی؟
- شما با چه ورزشی و یا بازی دسته‌جمعی احساس شادی میکنید؟ نام ببرید.
- وقتی شاد هستید، چه تغییراتی در چهره و یا صدایتان حس میکنید؟
- به نظر شما این جمله به چه معناست: «... اما بیش‌تر وقت‌ها انگار شادی در حال و هوای خودش است.» در حال و هوای خود بودن یعنی چه؟ آیا همیشه می‌توانیم احساسات‌مان را کنترل کنیم؟ آیا همیشه می‌توانیم تصمیم بگیریم الان شاد، غمگین یا خشمگین باشیم؟ چه چیزی باعث می‌شود که در زمان‌های مختلف احساسات مختلفی داشته باشیم؟
- معنای این جمله کتاب چیست: «شاید شادی همانی نباشد که فکر می‌کردی، یا ابتدا کمی هم از آن بترسی؟» شادی چه‌گونه می‌تواند ترسناک باشد؟ آیا شما تا به‌حال در مسیر رسیدن به شادی دلهره و ترس تجربه کرده‌اید؟
- منظور از این جمله چیست: «شاید احساس‌های زیادی درون‌ات را پر کنند و تو را به این‌سو و آن‌سو بکشانند. اما تو می‌توانی راهی برای بازگشت به خانه پیدا کنی.»؟ نویسنده احساس شادی را به چه تشبیه کرده است؟ تصویرگر راه بازگشت از احساسات دیگر به شادی را چه‌طور به ما نشان داده است؟
- فکر میکنید نویسنده کتاب «ایوا ایلند» چرا تصمیم گرفته این کتاب را بنویسد؟ نظر شما درباره این کتاب چه بود؟ چه چیزی را در آن دوست داشتید؟ چه چیزی را دوست نداشتید؟ به نظر شما چه کسانی این کتاب را دوست خواهند داشت؟ چرا؟
اگر پیش از این کتاب «وقتی اندوه به دیدارم می آید» را برای کودکان بلندخوانی کرده‌اید، از آن‌ها بخواهید نظرشان را درباره این دو مهمان «یعنی اندوه و شادی» بگویند.
2- تصاویر را مرور کنید.
در دفعات بعدی بلندخوانی کتاب به تصاویر بیش از قبل دقت کنید.
- در مرور تصاویر به آینه‌ای بودن رفتار دو شخصیت، شباهت رنگ نام کتاب، نقطه‌های لباس پسرک و تصویر شخصیت شادی دقت کنید.
- در ابتدای کتاب روی بطری‌ها نام برخی مواردی که ما را شاد می‌کنند نوشته شده است. روی بطری‌ها را بخوانید و نظر کودکان را درباره آن‌ها بپرسید. در انتها از کودکان بپرسید اگر بخواهند روی بطری‌ها موارد دیگری بنویسند چه خواهند نوشت؟
- تصاویر 2 صفحه «یک روز هر چه می‌گردی پیدای‌اش نمی‌کنی.» و «و یک روزهایی هر جا می‌روی همراه توست» را به نوبت مرور کنید و با کودکان گفتوگو کنید:
- در تصویر اول پسرک کجاست؟
- با دیدن تصویر چه احساسی به شما دست می‌دهد؟
- چه چیزی در تصویر پنهان شده است؟ فکر میکنید آن شخصیت دیگر به معنای چیست؟
- تفاوت تصویر صفحه دوم با اول چیست؟ به رنگ‌های شاد و افراد متنوعی که در تصویر است توجه کنید.
- دیدن تصویر دوم به شما چه احساسی منتقل می‌کند؟
- تصور کنید خودتان در این تصاویر هستید. در هر کدام چه حسی خواهید داشت؟
- تصویر متن «و شادی آنجا چشم به راه توست» را بیاورید و تصاویر 3 صفحه قبل و این صفحه را یک بار دیگر با این پرسش‌ها مرور کنید:
- چه اتفاقی می‌افتد؟
- جنگل را در صفحات قبل به یاد می‌آورید؟ تصویر جنگل چه چیزی را نشان می‌دهد؟
- پسرک چگونه از جنگل می‌گذرد و دوباره شادی را می‌یابد؟
- آیا شما هم تجربه مشابهی داشته‌اید؟ چراغی که دست پسرک است و کمک‌اش می‌کند از مرحله‌ای که شاد نیست عبور کند و دوباره آن را پیدا کند چه کارهایی می‌تواند باشد؟
- تصاویر آستر بدرقه ابتدا و انتهای کتاب را مرور کنید. تصویرگر انواع کارهایی که می‌توان با آن احساس شادی کرد را به تصویر کشیده است.
- اگر پیش از این کتاب «وقتی اندوه به دیدارم می‌آید را خوانده‌اید؟» تصویر شخصیت اندوه را در انتهای کتاب بیابید و درباره این صفحه و مفهومی که منتقل می‌کند گفتوگو کنید. درباره تصویر دو شخصیت و شادی نیز گفتوگو کنید. چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی دارند؟ تصویر شخصیت اندوه چه حسی را به شما منتقل می‌کند؟ تصویرگر چه‌گونه این حس را به تصویر کشیده است؟
3- شادی را دوباره پیدا کنیم.
از کودکان بپرسید این جمله به چه معناست: «شادی با تو آغاز می‌شود!»؟ چرا لازم نیست پیوسته دنبال شادی بگردیم؟ به نظر شما زمانی که به شادی نیاز داریم، چه‌گونه می‌توانیم آن را درون خودمان پیدا کنیم؟
موارد و راه‌هایی که کودکان برای یافتن شادی درون خودمان مثال می‌زنند را روی کاغذ بنویسید و جایی در معرض دید کودکان نصب کنید و در مواقعی که مورد نیاز است کودکان را به آن ارجاع دهید تا فکرهایشان یادآوری شود و از آن برای دوباره یافتن شادی کمک بگیرند.
4- جعبه قدردانی بسازید.
کودکان خود جعبه‌ای بسازید و نام آن را جعبه قدردانی بگذارید و هر بار که احساس شادی میکنید دلیل این شادی و هدیه‌ای که از زندگی دریافت کردید را داخل آن بیندازید. می‌توانید زمانی که غم به سراغ‌تان می‌آید سری به آن بزنید.
5- نقاشی کنید.
از کودکان بخواهید پرتره خود را نقاشی کنند. از آن‌ها بپرسید زمانی که شاد هستید چه شکلی هستید؟ و از آن‌ها بخواهید خود را بکشند. از کودکان بخواهید علاوه بر حالات چهره، حالات بخش‌های دیگر بدن خود را نیز نشان بدهند. از آن‌ها بپرسید شادی را با چه رنگ‌هایی نشان می‌دهند؟ اگر بخواهند احساسات دیگر را نشان دهند حالات چهره و بدنشان را چه‌گونه می‌کشند و از چه رنگ‌هایی استفاده می‌کنند؟
6- جهان شادتر چه‌گونه جایی است؟
اگر کودکان امکان خواندن و نوشتن دارند، از آن‌ها بخواهید جهانی را توصیف کنند که همه‌ی انسان‌ها و حتی جانوران در آن شاد و خوشبخت‌اند، این جهان چگونه جایی است؟
اگر کودکان امکان خواندن و نوشتن ندارند، از آن‌ها بخواهید جهانی را در پاراگراف بالا گفته شد روی کاغذ نقاشی کنند.
7- جهان شادتری بسازیم.
از کودکان بپرسید اگر بخواهیم جهانی شادتر داشته باشیم چه می‌توانیم بکنیم؟ این کارها می‌تواند چندان بزرگ و جهانی نباشد. کارهایی که تعدادی از افراد محله یا شهر یا ساختمانی که در آن زندگی می‌کنیم یا مدرسه‌مان را شاد کنند هم مثال‌های خوبی در پاسخ به این پرسش هستند.
اگر نیاز بود می‌توانید این موارد و موارد مشابه را مثال بزنید و درباره این‌که هرکدام چه‌گونه جهانی شادتر می‌سازند گفتوگو کنید:
- استفاده از کیسه پارچه‌ای و نگرفتن کیسه فریزر از سوپری محل
- صرفه‌جویی در آب
- بلندخوانی کتاب برای خانواده و یا دوستان خود
- کاشت گیاه در حیاط مهد، مدرسه و یا حتی خانه
- بخشش و هدیه به دیگران
سپس از کودکان بخواهید یکی از کارهایی که برای ساخت جهان شادتر به نظرشان می‌رسد را نقاشی کنند.
می‌توانید یکی از کارها را نیز انتخاب کنید و به همراه هم آن را اجرایی کنید یا هر کودک یکی از کارها را انتخاب کند و آن را اجرا کند و گزارش اجرای آن را برای گروه بیاورد و ارائه دهد.
8- احساس شادی را با واژه‌ها توصیف کنید.
کاربرگ توصیف شادی با واژه‌ها را به تعداد کودکان تکثیر کنید و در اختیار آنان قرار دهید. از کودکان بپرسید وقتی احساس شادی می‌کنند، چه احساسات دیگری را نیز در کنار آن تجربه می‌کنند. وقتی از درون شاد هستیم ممکن است هیجان‌زده باشیم یا آرام یا ... از کودکان بخواهید هر احساس را در یکی از بادکنک‌ها بنویسند.
9- چالش برگزار کنید.
کاربرگ «چالش 30 روزه شادی» را به تعداد کودکان کپی کنید. به کودکان بگویید می‌خواهی یک چالش برگزار کنیم و معنای چالش را به آنان توضیح دهید (می‌خواهیم با خودمان یک قرار بگذاریم و سعی کنیم به آن پایبند باشیم). سپس کاربرگ را به آن‌ها نشان دهید و برایشان توضیح دهید.
اگر کودکان این فعالیت دوست داشتند می‌توانید چالش‌هایی با موضوعات دیگر نیز تعریف کنید.
10- کتاب‌های مرتبط را بلندخوانی کنید.
می‌توانید برای درک و تفهیم بهتر یک کتاب از کتاب‌خوانی‌های موازی که در پیوند با یکدیگر هستند کمک بگیرید. نیازی نیست که در همان روز کتاب مرتبط را بخوانید. یکی از کتاب‌هایی که در پیوند با کتاب «آنجا که شادی آغاز می‌شود» پیشنهاد می‌شود، کتاب «هدیه‌های خوش‌مزه» از نویسنده و تصویرگر محبوب کودکان، تاد پار است. این کتاب، کودکان را در یافتن شادی و هدیه‌های زندگی خود یاری می‌دهد.
از این نویسنده، کتاب «احساس خوش‌مزه»، «اشتباه خوش‌مزه» و «تفاوت‌های خوش‌مزه» نیز می‌تواند در پیوند با این کتاب مفید باشد.
در ادامه، درباره شکرگزاری با کودکان گفتوگو کنید و مواردی از آن را با عنوان هدیه‌های زندگی مثال بزنید. سپس از کودکان بخواهید هرکدام هدیه‌های زندگی خودشان را نام ببرند.
هم‌چنین می‌توانید کتاب‌هایی با موضوع صلح و کنترل خشم انتخاب کنید و این موضوع‌ها را به کتاب «آنجا که شادی آغاز می‌شود» پیوند دهید و درباره این‌که چگونه کنترل خشم می‌تواند سبب رضایت‌خاطر شود و یا صلح دنیایی شادتر را رقم می‌زند، گفتوگو کنید.
11- کاردستی بسازید.
کودکان می‌توانند با استفاده از مقوا و یا یک سطح مقاوم، قلب سپاس‌گزار بسازند. اگر کودکان‌تان در گروه سنی پایینی قرار دارند در صورت نیاز به آن‌ها در ساخت این قلب کمک کنید و آن را بخش‌بندی کنید. سپس، هر بخش از این قلب را به یکی از هدیه‌های زندگی اختصاص دهید. به طور نمونه بخشی از آن خانواده، بخشی دوستان و بخشی از آن می‌تواند کتاب، گلدان مورد علاقه، سفر و گردش و یا ورزش موردعلاقه کودک باشد. در پایان، از کودکان بخواهید قلب دیگر دوستان‌شان را مشاهده کنند.
