چارلی مکسی هنرمند، تصویرگر و نویسندهی بریتانیایی در ۱۱ دسامبر ۱۹۶۲ به دنیا آمد. او در نورثامبرلند (شمال شرق انگلستان) بزرگ شد.
مکسی ابتدا کاریکاتوریست بود سپس در انتشارات دانشگاه آکسفورد تصویرگر کتاب شد. آثار او در کتابها، مجموعههای خصوصی، گالریها، جلد مجلات، فضاهای عمومی و... در سراسر جهان به نمایش درآمده است. او مدتی در آمریکا و آفریقا بود و هم اکنون در لندن زندگی میکند.
چارلی مکسی کتاب «پسرک، موشکور، روباه و اسب» را در اکتبر ۲۰۱۹ منتشر کرد و بیش از یکمیلیون نسخه به فروش رسید. این کتاب توانست بیش از ۱۰۰ هفته در فهرست ۱۰ کتاب پرفروش ساندی تایمز[1]، روزنامه معتبر انگلیس، شود. این کتاب به عنوان کتاب سال واتراستونز[2] در سال ۲۰۱۹ و کتاب بارنز اند نوبل[3] سال ۲۰۱۹ انتخاب شد و در فهرست نهایی جوایز کتاب بریتانیا در سال ۲۰۲۰ قرار گرفت.
این کتاب شامل 100 نقاشی رنگی و سیاه و سفید است. چارلی ابتدا نقاشیهایی از این کتاب را در اینستاگرام خود به اشتراک گذاشت. دراینباره در مصاحبهای چنین گفته است: «وقتی این نقاشیها را شروع کردم، بسیار به این فکر میکردم که مردم واقعاً در زندگی چه میخواهند؟ از چه چیزی میترسیم و چرا از آن میترسیم؟ به چه چیز امید داریم و چه آرزوهایی داریم؟ پیرامون همهی این چیزها در اینستاگرام نقاشیهایی از این مکالمهها میگذارم. واکنش مخاطبان فراتر از هر چیزی بود که تابهحال تصور میکردم.» و از اینجاست که کتاب «پسرک، موشکور، روباه و اسب» در ذهن چارلی شکل میگیرد.
خلاصه کتاب
در این کتاب پسرکی گم شده است و به دنبال خانهاش میگردد که ناگهان با موش کوری که یکباره سر از زیر برف درمی آورد، آشنا میشود. در ادامه، آنها روباه و اسب را میبینند و با هم برای رسیدن به خانه قدم در راهی میگذارند که خطراتی برای آنها به دنبال دارد. سفر آنها، سفری بیرونی نیست و در اصل هر چهار شخصیت این داستان، سفری درونی را تجربه میکنند. سفری که برای آنها مملو از آموختههایی بیبدیل ست.
این کتاب تاکنون به چهل زبان ترجمه شده است. در ایران نیز از این کتاب چند ترجمه وارد بازار نشر شده است.
خرید کتاب پسر، موش کور، روباه و اسب
ادبیات همچون سفری درونی
ادبیات رشد روانی فرد را به تصویر میکشد؛ فرآیندی پیچیده که در نظریههای یونگی، فرآیند فرد شدن نامیده میشود؛ فرآیندی که فرد در آن مستقل، تمام و کامل میشود.
ماریا نیکولایوا در کتاب «درآمدی بر رویکردهای زیبایی شناختی به ادبیات کودک» دیدگاه یونگ را چنین بررسی میکند که: بر اساس دیدگاه معتقدان به نظر یونگ فرآیند فرد شدن سه مرحله دارد: اول مرحلهی ناخودآگاهی است. وضعیت طبیعی و معصومیت کامل در دورهی کودکی است. زمانی که فرد در سرخوشی غوطهور است و از رنجها و خطرهای دنیای بیرون خبر ندارد. پسرک داستان، چارلی، نیز به دنبال یافتن خانه قدم در مسیری میگذارد که از سختیهای آن بیخبر است. سفرش در فصلی است که همه جا را برف پوشانده است. گاهی هوا آفتابی و گاهی باد و باران، رعد و برق و طوفان است. او نمیداند که در این راه شاید ناخودآگاه در رودخانه بیافتد یا روباهی آمادهی حمله کردن به او باشد.
در مرحلهی دوم فرآیند فردشدن مرحلهی خودآگاهی است هنگامی که فرد از جهان اطرافش آگاه میشود. مرحلهی ناآرامی، نگرانی و ازهمپاشیدگی شخصیت است. در این لحظه فرد دو راه دارد: شاید بکوشد به مرحلهی نخست بازگردد، جایی که خوشبخت و به ظاهر کامل بود. در هر حال این کار نوعی راهبردِ خطاست. آرامش نخستین که موقعیتی ایستا و پایدار است هرگز نمیتواند برای فردی در جستوجوی کمال و تمامیت حقیقی، خشنودکننده باشد. بهجای بازگشت به مرحلهی نخست، فرد باید گام به پیش نهد و به مرحلهی سوم برسد که درهمآمیزی خودآگاهی و ناخودآگاهی است. این به هم آمیختن، رسیدن به تعادل و هماهنگی، شادیبخش است. هرگاه این مرحله در ادبیات محقق نشود ما به عنوان خوانندگان، ناکامی را تجربه خواهیم کرد؛ به بیان ساده پایانخوش را ترجیح میدهیم.
در این داستان، نویسنده در مقدمه با مخاطب خود گفتوگوی دوستانهای را آغاز میکند و کمی دربارهی شخصیتهای داستانش به مخاطب اطلاعات میدهد.
«وقتی برای نخستینبار سر و کله موش پیدا میشه پسرک تنهاست. اونها با هم به طبیعت خيره ميشن. فكر میکنم طبیعت کمی شبیه به زندگیه. گاهی ترسناک اما همیشه زیباست. در گشت و گذارهاشون با روباه آشنا میشن. اگه موشی کور باشید همنشینی با یه روباه هیچوقت براتون آسون نیست. پسرک پر از سواله و موش کور عاشق کیک. روباه معمولاً ساکت و محتاطه چون در زندگی لطمه خورده. اسب بزرگترین چیزی است که با آن برخورد میکنند و همچنین نجیبترین چیز.»
گفتوگو (مکالمه چهار شخصیت) عامل پیش برندهی داستان در مسیرِ طی کردن این سه مرحله است.
برای نمونه به چند مورد اشاره میشود:
موش کور گفت: «من خیلی کوچیکم.»
پسرک گفت: «آره، ولی با بودنت تغییر بزرگی ایجاد میکنی.»
********************
«وقتی بزرگ شدی میخوای چی بشی؟»
پسرک گفت: «می خوام مهربون بشم.»
********************
پسرک: «بهنظرت عجیب نیست؟ ما فقط میتوانیم بیرونِ خودمون رو ببینیم، ولی تقریباً همهی چیزهای مهم درونمون اتفاق میافتن.»
********************
پسرک پرسید: «شجاعانهترین حرفی که تا حالا زدی چی بوده؟»
اسب گفت: «کمک.»
اسب گفت: «درخواست کمک به معنی تسلیمشدن نیست. به معنی اینه که حاضر نیستی تسلیم بشی.»
پسرک پرسید: «کِی از همیشه قویتر بودی؟»
[اسب گفت]: «وقتی جرئت کردم ضعفهام رو نشون بدم.»
********************
پسرک پرسید: «فکر میکنی موفقیت چیه؟»
موش کور گفت: «دوست داشتن.»
***
پسرک پرسید: «اگه قلبمون زخمیشد چی کار کنیم؟»
«با دوستی و همدردی و زمان باندپیچیاش میکنیم تا اینکه دوباره با امید و خوشحالی بیدار بشه.»
***
پسرک زیر لب گفت: «فهمیدم واسهی چی اینجاییم.»
موش کور پرسید: «واسهی کیک؟»
پسرک گفت: «واسهی دوست داشتن.»
اسب گفت: «و دوست داشته شدن.»
در پایان کتاب چنین آمده است:
این جمله شاید پایان باز مناسبی برای این کتاب است. چرا که ذهن مخاطب را به این جلب میکند که راستی در زندگی او چقدر عشق وجود دارد که تاکنون به آنها کمتر توجه کرده است.
همچنین نویسنده عقیده دارد حالا که کتابش دربارهی دوستی است لازم میداند که از دوستانش که به او کمک کردند تا این کتاب را بنویسد، قدردانی کند. و این هم نکتهای است که در زندگی فراموش نکنیم که سپاسگزار دوستی و عشق دیگران باشیم.
معرفی انیمیشن
انیمیشن کوتاه «پسرک، موشکور، روباه و اسب» محصول سال ۲۰۲۲ به کارگردانی پیتر بینتون و چارلی مکسی با نویسندگی جان کروکر و مکسی است. در این فیلم از صدای جود کوارد نیکول، گابریل بیرن، ادریس البا و تام هالندر به عنوان چهار شخصیت اصلی، استفاده شده است. ایزابل والر بریج نیز موسیقی آن را ساخته است. این فیلم در ۲۱ دسامبر ۲۰۲۲، در نود و پنجمین جوایز اسکار در فهرست نهایی بهترین فیلم کوتاه انیمیشن قرار گرفت. زمان این انیمیشن 34 دقیقه است.
فیلم نیز همسو با کتاب سفر قهرمان داستان را برای رسیدن به خانه روایت میکند. آنها به خانه میرسند اما در این سفر یاد گرفتهاند که خانه همیشه یک مکان نیست. خانه برای آنها جایی است که کنار هم باشند و یکدیگر را دوست داشته باشند.
میتوان گفت نویسنده در کتاب و در فیلم، در مسیر یافتن خانه، از نمادها بهره گرفته است. نمادهایی چون: رودخانه (برای نشان دادن این که در هر جای زندگی یا در هر فصلی از زندگی که باشیم زندگی در جریان است.)، کیک (برای علاقهمندی و دلبستگیهایی که در زندگی داریم)، باد، طوفان و رعد و برق (سختیها و مشکلات معمول زندگی) و ... که همه کمک میکنند تا در سفر زندگی، قهرمان خود باشیم و با دوستی، مهربانی، عشق، شجاعت، راستگویی، صبوری و امید به یکدیگر کمک کنیم تا به نقطهی امن زندگی برسیم.