زلزله پدیدهای طبیعی است که حاصل لغزشهای صفحات زمینشناسی کرهی زمین است. این لغزشها گاه بهقدری شدیدند که موجب آسیب زدن و تخریب محیط زندگی انسانها میشوند. «بچه ها، پدر و مادرها برای زلزله آماده شوید!: آمادگی مدرسه و خانواده در برابر زلزله» کتابی مصور است که، در قالب داستانی آموزشی، زلزله و چگونگی مقابله با آن را به کودکان میآموزد. اما دربارهی زلزله بهجز جنبهی فیزیکی باید به جنبههای فرهنگی هم توجه کرد؛ به این معنا که در هر کشوری، در هنگام بروز زلزله باید به رفتارهای فرهنگی متفاوتی توجه کرد. رفتارهای فرهنگی یعنی شیوهی پوشش، فرهنگ غذایی و روابط اجتماعی که در میان اقوام گوناگون متفاوت است.
در سایت کتابک بخوانید: هنگام وقوع بحران و بلایای طبیعی چگونه با کودکان رفتار کنیم
پوپک جوان، مترجم این کتاب، پس از ترجمهی متن اصلی، متوجه این تفاوتهای فرهنگی و زبانی شد. از همین رو، داستان کتاب را از نو روایت کرد و نکات گوناگونی را در آن لحاظ نمود. در زلزلههای گذشته، نوع پوشاک و تغذیهی محلی از جمله نکاتی بود که توجه به آنها برای کشوری چندفرهنگی همچون ایران حائز اهمیت بود. از این رو، پوپک جوان، نویسنده/مترجم کتاب، با کارشناس مردمشناسی در این زمینه مشورت کرد و نکات فرهنگی لازم را به داستان افزود.
کتاب با مقدمهای از لیلا کفاش زاده شروع میشود. در این مقدمه، روند تهیهی کتاب و اهمیت تألیف کتابهایی دربارهی وقایع طبیعی برای کودکان توضیح داده شده است. وی پیشتر در سایت کتابک یادداشتی مبنی بر اهمیت تألیف کتابهایی با موضوع زلزله برای کودکان نوشته است. برای مطالعه بیشتر میتوانید به لینک زیر مراجعه کنید.
در سایت کتابک بخوانید: زلزله را بنویسیم، برای کودکان!
داستان با زلزلهای کوچک در خانهی خواهر و برادری به نامهای سوفی و دانیال و پدر و مادرشان آغاز میشود. سوفی و دانیال با ترس از خواب میپرند؛ درحالیکه اسباببازیهایشان روی تختخوابهایشان پرتاب شده است. آنها به یاد میآورند که در مانور مدرسه، آموزشی به نام «بنشین، پناه بگیر، صبر کن» را یاد گرفتهاند که از رفتارهای اولیهی بروز زلزله است. اما قدم بعدی این است که در روز بعد، همراه با مادرشان، به مرکز زلزلهنگاری شهر میروند.
در سایت آموزک بخوانید: آمادگی کودکان در مواجهه با بلایای طبیعی
نویسنده/مترجم طی تألیف کتاب به مرکز ژئوفیزیک دانشگاه تهران سری زد و از اساتید زلزلهنگاری این مرکز برای ترجمهی کتاب کمک گرفت. مطالب علمی که در مرکز ژئوفیزیک عرضه میشود در قالب گفتوگو بین سوفی و دانیال و دانشمندان زلزلهشناسی در کتاب درج شدهاند. کودکان همراه با شخصیتهای داستان، بهصورت علمی و البته به زبانی ساده، دربارهی این پدیدهی زمینشناسی اطلاعاتی به دست میآورند. بیان این مطالب در کتاب باعث میشود تا کودکان به زلزله در قالب پدیدهای عجیب و ناشناخته نگاه نکنند، بلکه راههای مقابله با آن را بیاموزند.
از دیگر نکات مفید کتاب، تهیهی فهرستهایی برای آمادهسازی کیفهای نجاتی همچون کیف نجات مدرسه، کیف نجات ماشین، کیف نجات محل کار و کیف نجات خانگی است؛ همچنین آگاهی از نشانی و شماره تماس مراکز امدادرسانی کشور از دیگر نکات مهم این کتاب است.
در سایت آموزک بخوانید: بلایای طبیعی چه تاثیری بر کودکان دارد؟
تصاویر ساده و دوبعدی کتاب که متناسب با معماری و فضاسازی خانوادهی ایرانی خلق شده و نرگس تمیزگران مجری آن بوده است، به درک بیشتر مطالب کتاب کمک میکند.
نکتهی دیگر اینکه در هنگام بروز زلزله، کودکان درگیر اضطراب و ترس میشوند. به همین دلیل، در انتهای کتاب، پیشنهاد یک بازی و دستورپخت یک شیرینی ساده برای کاهش اضطراب کودکان آمده است.